سناریوهای نخستین برخورد بشر با موجودات فضایی؛ همدلی یا ترس از خورده شدن؟
همانطور که به احتمال اولین تماس انسان با یک تمدن بیگانه نزدیک می شویم، شاید ارزش دیدن چگونگی انجام چنین برخوردی را داشته باشد.
البته ترجیح ما این است که این موجودات فرازمینی نسبت به سایر اشکال حیات مهربان و محترم باشند، اما این احتمال نیز وجود دارد که ما در معرض یک شوک غیرمنتظره باشیم.
پیشرفت‌های فن‌آوری لزوماً به طور خودکار به تسخیر اخلاقی منتهی نمی‌شود – واقعیتی که تاریخ خود ما به وفور بر آن گواهی می‌دهد. وقتی منابع کمیاب هستند و بقا در خطر است، ملاحظات اخلاقی اغلب اولین چیزی است که کنار گذاشته می شود.
با این حال، اگرچه موجودات فضایی احتمالاً از بسیاری جهات با ما بسیار متفاوت هستند، آنها نیز احتمالاً مسیر تکامل بیولوژیکی مشابهی را برای ما دنبال کرده اند. این تکامل احتمالاً با پیشرفت آنها به سمت هوشمند شدن و رسیدن به نقطه سفر بین ستاره ای، ویژگی های خاصی را به ذهن متبادر می کند.
اگرچه گرسنگی واقعی برای بیشتر انسان ها نادر است، اما این یک تجربه رایج در میان حیوانات است. گرسنگی شدید حتی می تواند منجر به آدم خواری شود که در بیش از ۱۰۰۰ گونه از جمله نئاندرتال ها و انسان های متاخر مشاهده شده است. شاید در برخی جوامع خاص، آدم خواری به دلایل آیینی رخ داده است که معروف ترین آن در امپراتوری آزتک است. در دوران مدرن ما نمونه هایی از این آدمخواری ثبت شده است.
حال، اگر انسان ها به جایی رسیده بودند که اعضای گونه خود را منبع غذا می دانستند، پس چرا موجودات فضایی نباید به این فکر می کردند؟
از این گذشته، یکی از جذاب ترین ویژگی های سیاره ما این است که زیست کره ای متنوع دارد. می توان تصور کرد که بیگانگان ممکن است ما را به عنوان یک غذای لذیذ عجیب ببینند. ما با خوردن موجودات باهوش دیگر از جمله دلفین ها و اختاپوس ها مشکلی نداریم، بنابراین جای تعجب نیست که موجودات فضایی فاقد چنین احساساتی هستند.
استراتژی های بقای فرازمینی
این امکان وجود دارد که هر موجود بیگانه باهوشی (فراز زمینی) به عنوان یک شکارچی اجتماعی یا شکارچی گله عمل کند. به جز چند استثنا، ما این الگو را در زمین می بینیم.
مثلاً بز کوهی یا آهو به هوش زیادی نیاز ندارد. تاکتیک اصلی بقا این است که بلافاصله با دیدن یک شیر فرار کند. با این حال، شیر باید باهوش تر باشد. برای اطمینان از یک وعده غذایی، شیر باید حرکت بعدی آنتلوپ را پیش بینی کند.
یک گرگ باید حتی باهوش تر از این باشد. از آنجایی که گرگ به اندازه یک شیر تنها قوی نیست، باید با سایر گرگ های گله ارتباط برقرار کند و حرکات آنها را در طول شکار پیش بینی کند. حال فرض کنید برای گونه‌ای که سعی می‌کند سیاره خود را از طریق سفرهای فضایی ترک کند، همکاری اجتماعی حتی مهم‌تر خواهد بود.
ما نمونه‌های زیادی از حیات هوشمند در سیاره‌مان داریم، از جمله دلفین‌ها و نهنگ‌ها، پرندگان خاصی مانند طوطی و کلاغ، میمون‌های بزرگ، و سرپایان مانند اختاپوس، ده‌پایان و ماهی مرکب.
در همین حال، اختاپوس ممکن است جذاب ترین موازی با یک گونه بیگانه باشد. این بی مهرگان، از جمله حلزون ها و راب ها، در ۶۰۰ میلیون سال گذشته جد مشترکی با انسان نداشته اند، به این معنی که تاریخ تکامل آنها با ما بسیار متفاوت است. حتی آناتومی آنها نیز ماورایی به نظر می‌رسد، با این تفاوت که بیشتر نورون‌های آنها به جای متمرکز شدن در مغز، در سراسر هشت بازویشان پخش شده‌اند. از آنجایی که آنها بدون استخوان هستند، می توانند از شکاف های کوچک در سنگ ها بلغزند.
اختاپوس ها حتی به شیطنت معروف هستند. برخلاف موش‌ها، اختاپوس‌ها اغلب از همکاری در آزمایش‌های هوشی که توسط انسان‌ها ابداع می‌شوند، امتناع می‌کنند. به عنوان مثال، هنگامی که کارکنان آکواریوم ونکوور متوجه شدند که ماهی ها به طور مکرر در طول شب از مخازن خود ناپدید می شوند، دوربین هایی را نصب کردند تا علت آن را دریابند. مشخص شد که اختاپوسی در یکی از مخازن آب، هر شب درب مخزن خود را برداشته و برای تغذیه از ماهی های دیگر تانک ها به مخازن دیگر می رود. پس از صرف شام، این اختاپوس به طور مرتب درپوش هر دو تانک را در جای خود قرار می داد تا اثری از خود باقی نماند.
همانطور که در مستند معلم اختاپوس من دیده می شود، انسان ها و اختاپوس ها حتی می توانند دوستی برقرار کنند. اما از آنجایی که اندازه نقش مهمی در قلمرو حیوانات دارد، اگر نقش‌ها بین غواص و اختاپوس برعکس شود، آیا اختاپوس انسان را می‌خورد؟ آیا ممکن است اختاپوس “دوست” خود را به عنوان یک وعده غذایی بالقوه ببیند؟
اکنون که شما تعجب می‌کنید که آیا انسان‌ها ذائقه فرازمینی دارند یا نه، فقط می‌توان امیدوار بود که از نظر بیوشیمیایی به اندازه کافی با گونه‌ای که در جهان دیگری تکامل یافته است متفاوت باشیم. یا آنقدر خوش شانس خواهیم بود که «آنها» برای ما زهر ناخوشایندی پیدا کنند یا برایشان سوء هاضمه ایجاد کنند!
از طرف دیگر، فرازمینی ها ممکن است نوع دوست تر از ما باشند و حیوانات وحشی را در مناطق حفاظت شده نگهداری کنند. نوع دوستی در گونه های غیر انسانی نیز وجود دارد، معروف ترین نمونه آن دلفین ها هستند که انسان های غرق شده را حتی به قیمت جان خود نجات می دهند.
این اعمال معمولاً بین گونه‌های تا حدودی مرتبط اتفاق می‌افتد تا مثلاً بین عنکبوت‌ها و انسان‌ها. البته ما اصلا با فرازمینی ها ارتباطی نخواهیم داشت.
بنابراین، اینکه بیگانگان دقیقا ما را چگونه می بینند یک سوال بی پایان است: بیگانگان چگونه ما را خواهند دید؟ به عنوان موجودات بین ستاره ای برای دوستی در یک جهان گسترده و الهام بخش؟ یا رقبا برای منابع؟ موجوداتی که باید مانند حیوانات باغ وحش محافظت شوند؟ یا اینکه منبع غذایی بالقوه ای برای آنها خواهیم بود؟
درس زیست شناسی نشان می دهد که هر یک از این احتمالات قابل قبول است. بیگانگان همچنین ممکن است کاملاً ارزش های اخلاقی ما را نادیده بگیرند، به خصوص اگر خود را بسیار تکامل یافته تر از ما بدانند. برای مثال، وقتی شیرهای نر گله جدیدی را تصاحب می کنند، توله های رهبران قبلی قلمرو جدیدشان کشته می شوند.
به نظر می رسد روی زمین، طبیعت کمتر به افراد و بیشتر به بقای گونه ها اهمیت می دهد. شاید بیگانگان هم این رویکرد را در دل خود نوشته باشند – اگر دل دارند.
از این گذشته، حتی اگر بیگانگان بهترین نیت را داشته باشند، یک سوء تفاهم ساده همچنان می تواند منجر به فاجعه شود. تماس مستقیم با یک تمدن بیگانه، جامعه انسانی ما را در معرض آزمایش قرار می دهد، به طوری که برخی از این تازه واردان استقبال می کنند و برخی دیگر احساس خطر می کنند. تنش ها می توانند به راحتی به درگیری آشکار تبدیل شوند و در چنین سناریویی غیرقابل پیش بینی، بیگانگان ممکن است به گونه ای عمل کنند که شانس بقای آنها را به حداکثر برسانند. آیا ما هم همین کار را نمی کنیم؟
بنابراین بهترین امید ما این است که فرازمینی ها نسبت به گونه های دیگر همدلی داشته باشند و آن گونه که ما در صنایع غذایی با مرغ، گاو و گوسفند رفتار می کنیم با ما رفتار نکنند.
در یکی از اپیزودهای دو قسمتی به یاد ماندنی Star Trek: The Next Generation، بشریت مورد آزمایش قرار می گیرد که آیا از گذشته وحشی خود تکامل یافته است یا خیر.
ما واقعاً نمی توانیم ادعا کنیم که هنوز به آن سطح از تکامل رسیده ایم. اما بیگانگان چطور؟ امیدواریم قبل از اولین تماس، زمانی که درب سفینه فضایی آنها باز شود، پاسخی برای این سوال داشته باشیم.
منبع: یورونیوز
