تَرک فعل در ساخت مسکن ملی؛ این طرح متوقف شدنی نیست| قیمت تمام شده به ۲۰ میلیون تومان رسید

بازار؛ اکبر محمودی: کندی روند ساخت مسکن ملی باعث شده است که برخی از شرکت های انبوه سازی با انتقاد از وضعیت موجود به دولت برای توقف پروژه ها هشدار دهند. کمبود منابع مالی از یک سو و کمبود وام بانک ها دست به دست هم داده اند به طوری که این روزها برخی پروژه ها باید متوقف شود.

ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان تهران بر این تجربه مسکن تاکید می کند. مهر پیشبرد ساخت مسکن ملی را آسان کرد، می گوید: پس از تجربه ساخت مسکن مهر ما اعلام کردیم که دولت باید موضوع منابع مالی را جبران کند. به نظر ما مشارکت و استفاده از توان مالی بخش خصوصی باید در برنامه باشد. این نکته را مورد توجه مرحوم رئیسی قرار دادیم.

آیا احتمال توقف ساخت مسکن دولتی وجود دارد؟ تاکید می شود که نمی توان جلوی این طرح را گرفت و نمی توان گفت که طرح نهضت ملی مسکن طرح شکست خورده ای است. نه راه پس داری و نه راه پیش. هنوز هم باید دنبالش کنی همه چیز در کشور امکان پذیر است و تنها اراده و همکاری لازم است.

اگر تسهیلات مسکن ملی که بالغ بر ۵۵۰ میلیون تومان است به ۶۵۰ یا ۸۰۰ میلیون تومان برسد، بازپرداخت اقساط آن به شدت سخت می شود. متقاضیان کمک های دولتی مسکن در فقر مالی شدیدی هستند. آیا می توانند اقساط بالای ۱۰ میلیون تومان را بازپرداخت کنند؟ این هم یک مسئله اساسی است.

متن کامل گفت و گوی خبرنگار خبرگزاری بازار با «ایرج رهبر» رئیس انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان استان تهران را می خوانیم:

* توسعه مسکن ملی کند است. به نظر شما دلیل این امر چیست؟ آیا زندگی را تجربه می کنید؟ مهر آیا در پروژه ملی مسکن استفاده نشده است؟

قانون افزایش تولید مسکن بر اساس طرح ساخت مسکن مهر که از قانون تولید و عرضه مسکن به تصویب رسید. در هر صورت انبوه سازان مشکل اسکان دارند مهر از جمله مالیات و تامین اجتماعی و همچنین متقاضیان و دوره های کارآموزی. پروژه مسکن مهر با توجه به عجله و قصد برای پیشبرد سریع پروژه، تصمیم به ساخت ۲.۱ میلیون واحد مسکونی گرفته شد. مهر به گونه ای ارتقا یافتند که هر جا زمین مناسب معرفی شد، بتوان آن را برای توسعه آماده کرد. اما به انجام نظرسنجی و نیاز سنجی آن توجه چندانی نشده است. تعدادی از این مشکلات وجود داشت. یک تجربه زنده مهر تاکنون در زمینه مالیات و تامین اجتماعی مسکن مشکل داشته و داریم مهر این نکات را به مسئولان وزارت راه و شهرسازی ابلاغ کرده ایم.

* آیا این تجربیات را منتقل کرده اید؟

قبل از تصویب قانون افزایش تولید مسکن با مرحوم رئیسی جلسه خصوصی داشتیم. قبل از اینکه آنها به عنوان رئیس جمهور وارد دولت شوند، از ما سؤال می شد. مرحوم رئیسی از ما پرسید که آیا در دوره ریاست جمهوری و دولت سیزدهم امکان ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی و تحویل سالانه یک میلیون واحد مسکونی وجود دارد؟ توضیح دادیم که مشکل فنی نداریم. اما بحث مدیریت و اجرای قانون مصوب، مدیریت توانمندی را می طلبد. ما فکر نمی کردیم که برای تامین زمین مسکن عمومی باید فکری کرد و زمین مناسب را انتخاب کرد. مناطقی که قرار است ساخته شود باید با توجه به توانایی ها و نیازهای مردم ساخته شود. از جمله ایده های قابل اجرا، ارائه تسهیلات بانکی بود. اما تنها مشکل این بود که مدیریت اجرا باید هماهنگ باشد. در این جلسه اعلام کردیم که این امر و ساخت مسکن در این ارتفاع انجام می شود و شرط این است که مدیریت تعیین شده برای این اجرا درست و صحیح باشد. اما وقتی وارد دستگاه اجرایی شدیم و مسئولان مربوطه شناسایی شدند و مهندس اسلامی در جلسه ای که همه حضور داشتند به عنوان وزیر راه و شهرسازی انتخاب شد، زندگی یک تجربه بود. مهر و عدم توانایی همراه داشتن متقاضیان رسیدگی شد. با توجه به تجربه زندگی اعلام کرده ایم مهر دولت باید این مشکل تامین منابع مالی را جبران کند. به نظر ما مشارکت و استفاده از توان مالی بخش خصوصی باید در برنامه باشد. رئیس جمهور نیز موافقت کرد و پس از آن جلساتی با وزرای بعدی برگزار شد که آنها نیز موافقت کردند. متأسفانه نفهمیدیم این موضوع مشارکت که برنامه سختی نیست چه اشکالی دارد.

در حال حاضر، مشکل نقدینگی بخش خصوصی بیش از دو سال پیش بدتر شده است. و به راحتی توانستیم منابع مالی را تکمیل کنیم

* در چه سالی موضوع مشارکت را ترویج کردید؟

در سال ۶۵ که برنامه مشارکتی با وزارت مسکن و شهرسازی داشتیم، کم کم بحث مسکن حمایتی مطرح شد تا اینکه در سال ۸۲ به آن سمت کشیده شدیم تا به وزارت راه و شهرسازی کمک کنیم. به همین دلیل از ابتدا پیش بینی می کردیم که مشکل مالی مشکل ساز باشد و با توجه به تمدید پروژه و تورم حاکم بر جامعه، این مشکل دو برابر شود و طرح اجرایی نشود. اگر نتوانیم مشکلات مالی پروژه ها را حل کنیم، از قبل از عواقب آن آگاه هستیم. شما سه چهار سال صبر کنید و اگر این موضوع اجرا و فکر نشود مشکلات و تبعات اجتماعی به دنبال خواهد داشت. امیدواریم بتوانیم بر مشکلات فائق آمده و این مشکل را حل کنیم. در حال حاضر، مشکل نقدینگی بخش خصوصی بیش از دو سال پیش بدتر شده است. و به راحتی توانستیم منابع مالی را تکمیل کنیم. با توجه به تورم موجود، مشکلات منابع مالی نیز وجود خواهد داشت. به همین دلیل می توان از منابع صندوق توسعه ملی یا منابع بانک ها استفاده کرد.

اگر تسهیلات مسکن ملی ۵۵۰ میلیون تومانی به ۶۵۰ یا ۸۰۰ میلیون تومان برسد، بازپرداخت اقساط برای متقاضیان به شدت سخت می شود.

* اگر سقف مسکن ملی افزایش یابد چه اتفاقی می افتد؟ آیا این مشکل قابل رفع است؟

اگر تسهیلات مسکن ملی ۵۵۰ میلیون تومانی به ۶۵۰ یا ۸۰۰ میلیون تومان برسد، بازپرداخت اقساط برای متقاضیان به شدت سخت می شود. متقاضیان کمک های دولتی مسکن در فقر مالی شدیدی هستند. آیا می توانند اقساط بالای ۱۰ میلیون تومان را بازپرداخت کنند؟ این هم یک مسئله اساسی است. به عنوان مثال می توان گفت سقف مسکن دولتی به ۸۰۰ میلیون تومان می رسد اما آیا متقاضیان مسکن دولتی که عمدتا از اقشار ضعیف جامعه هستند امکان بازپرداخت اقساط بالای ۱۰ میلیون تومان را دارند؟

* امکان توقف کامل ساخت مسکن دولتی وجود دارد؟

بعید است. اکنون یک انتظار بین متقاضیان مسکن ملی و اعضای جامعه ایجاد شده است. نهضت مسکن ملی قانون است. مسکن مهر می گفتند در گذشته مصوبه دولت بوده و جزو قانون بوده است. این در حالی است که اکنون قانون به صراحت اعلام کرده است که باید سالانه یک میلیون واحد مسکونی بر اساس قانون تولید سریع مسکن ساخته شود. یعنی اگر این یک میلیون واحد مسکونی ساخته نشود در واقع شکست دولت است. به این معنی که قانونگذار و ناظر علت اجرایی نشدن این امر را مشخص خواهند کرد. با توجه به اینکه وی راهکارهای مالی مانند صندوق ملی مسکن را تعریف کرده و بانک ها را متعهد به اعطای ۲۰ درصد تسهیلات به حوزه مسکن کرده است. هیچ کدام از آن اتفاق نیفتاد. در هر صورت سوال این است که چه اقداماتی انجام خواهند داد؟ پاسخ مسئولان به این ۸۰۰ هزار ثبت نام در صورت توقف آن چگونه خواهد بود؟ به نظر من نمی توان جلوی ساخت مسکن ملی را گرفت و باید به آن فکر کرد. راه حلی که قبلاً توسط انجمن انبوه سازان ارائه شد، می تواند بخشی از آن را حل کند و دولت می تواند از طریق منابع مالی این بخش را جبران کند. به نظر من باید یک ایده اساسی باشد.

نمی توان گفت طرح نهضت ملی مسکن یک طرح شکست خورده است. نه راه پس داری و نه راه پیش. هنوز هم باید دنبالش کنی

* طرح نهضت ملی مسکن طرح شکست خورده ای است؟

نمی توان گفت طرح نهضت ملی مسکن یک طرح شکست خورده است. نه راه پس داری و نه راه پیش. هنوز هم باید دنبالش کنی همه چیز در کشور امکان پذیر است و تنها اراده و همکاری لازم است.

* جلسه ای با وزارت راه و شهرسازی برای حل مشکل مسکن ملی داشته اید؟

بعد از دولت چهاردهم حتی یک جلسه هم با بخش خصوصی نداشتند. در این جلسه می توانند اعلام کنند که ما با طرح ملی مسکن مشکل داریم و از انجمن انبوه مسکن پیشنهاد بخواهند. پیشنهاد ما را فراموش نکنید و بی تفاوت نباشید. پیشنهاد انبوه سازان را اجرا کنید و با هم به فکر حل مشکل باشید. رئیس جمهور در تمام سخنرانی های خود اعلام می کند که من به مردم نیاز دارم. مردم، این بخش خصوصی است. کار را می توان با مشارکت مردم و بخش خصوصی به خوبی انجام داد.

انجمن انبوه سازان با دولت ۲.۷ میلیون تومان قرارداد مسکن ملی منعقد کرد. این رقم عزم و اراده انبوه سازان را نشان می داد. حالا دولت باید همکاری کند و این کار را بکند. وقتی جلسات برگزار می شود، می توان راه حلی ارائه کرد.

اگر در این شرایط تورمی جلو برویم، قیمت هر مترمربع مسکن دولتی احتمالا بین ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.

* هزینه مسکن اجتماعی چقدر است؟

همانطور که گفته شد شروع قرارداد ملی مسکن در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۲.۷ میلیون تومان بوده است. با تعدیل هایی که در قرارداد پیش بینی شده حدود ۷ تا ۸ میلیون تومان می شود. قرارداد بعدی در سال ۱۴۰۱ و متری ۸ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان بود. با تعدیل های پیش بینی شده به ۱۲ میلیون تومان رسید. اگر نیمی از زمانی که پیش‌بینی کرده‌ایم گذشته باشد، ۱۰ تا ۱۵ درصد پیشرفت داریم و این احتمال وجود دارد که ۱۰۰ درصد آن زمان محقق نشود. اگر در این شرایط تورمی جلو برویم، قیمت هر مترمربع مسکن دولتی احتمالا بین ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.