هوش مصنوعی: فرصتی برای تحول یا تهدیدی برای آینده جهانی؟
رامین کیانی: توسعه هوش مصنوعی به عنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای علمی و فناوری دوران ما ، جهان را به سمت تحولات بی سابقه سوق داده است. هوش مصنوعی نه تنها ابزارهای جدیدی برای حل مشکلات پیچیده ایجاد کرده است ، بلکه تأثیر عمیقی بر سیاست ، اقتصاد و امنیت بین المللی داشته است. در حقیقت ، هوش مصنوعی به یکی از اصلی ترین جنبه های توسعه فناوری در قرن حاضر تبدیل شده است و تأثیرات آن به تدریج در همه زمینه های زندگی بشر گسترش یافته است. تحولات هوش مصنوعی دولت ها و نهادهای بین المللی با چالش ها و فرصت های جدیدی روبرو شده است. در حالی که برخی بر این باورند که هوش مصنوعی ابزاری قدرتمند برای انسانها خواهد بود و به او توانایی های خارق العاده ای می بخشد ، دیگری معتقد است که هوش مصنوعی نه تنها آینده انسانها بلکه آینده همه موجودات زنده را تهدید می کند. این دیدگاه ها به بخش مهمی از بحث جهانی امروز تبدیل شده است ، از خوش بینی در مورد آینده گرفته تا نگرانی های عمیق در مورد پیامدهای ثبت نشده این فناوری. در این مقاله ، تأثیرات هوش مصنوعی بر نهادهای حاکمیت جهان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نقش هوش مصنوعی در تعریف مجدد قدرت در صحنه بین المللی و ایجاد تغییرات اساسی در سیستم های حاکمیت جهانی و همچنین فرصت ها و تهدیدات هوش مصنوعی برای بشریت و نیاز به ایجاد چارچوب های جهانی برای مدیریت این فناوری را بررسی می کند.
۱. هوش مصنوعی و تحول در مفهوم قدرت
یکی از مهمترین تأثیرات هوش مصنوعی بر روابط بین الملل ، تغییر در مفهوم قدرت است. در گذشته ، قدرت دولت ها تا حد زیادی توسط منابع طبیعی ، قدرت نظامی و توانایی های اقتصادی تعریف شده بود. اما در دنیای امروز ، فناوری به یکی از مؤلفه های اصلی قدرت تبدیل شده است. کشورهای پیشرو در توسعه و استفاده از فناوری های پیشرفته ، به ویژه هوش مصنوعی ، تأثیر و قدرت خود را در سراسر جهان افزایش می دهند.
کشورهای مترقی به طور جدی در توسعه هوش مصنوعی سرمایه گذاری می کنند و این فناوری به یکی از رقابت های استراتژیک بین قدرتهای بزرگ تبدیل شده است. به عنوان مثال ، رقابت بین ایالات متحده و چین در زمینه هوش مصنوعی نمونه ای از این تلاش ها است. هر دو کشور برنامه های طولانی مدت برای توسعه اطلاعات مصنوعی دارند و سرمایه گذاری های عظیمی در این زمینه انجام می دهند. این رقابت می تواند منجر به تغییر در تعادل قدرت جهانی شود و آینده نظم بین المللی را شکل دهد. ایالات متحده از مدتهاست که به عنوان یک رهبر در توسعه فن آوری های مدرن شناخته شده است و نقش مهمی در تحقیق و نوآوری در زمینه هوش مصنوعی داشته است. از طرف دیگر ، چین با تمرکز بر هوش مصنوعی به عنوان یکی از اولویت های اصلی سیاست خود ، به یکی از اصلی ترین بازیگران این حوزه تبدیل می شود.
هوش مصنوعی نه تنها به عنوان ابزاری برای قدرت در رقابت بین دولت ها ، بلکه به عنوان ابزاری بسیار مهم در شکل گیری و اجرای سیاست خارجی نیز نقش دارد. هوش مصنوعی می تواند به دولتها کمک کند تا داده های پیچیده را تجزیه و تحلیل کنند ، رفتارهای سیاسی و تحلیل ژئوپلیتیکی را پیش بینی کنند. یکی از کاربردهای هوش مصنوعی در سیاست خارجی استفاده از آن برای تجزیه و تحلیل داده ها و پیش بینی روندهای آینده است. دولت ها می توانند رفتارها و رویدادهای سیاسی را با استفاده از هوش مصنوعی پیش بینی کرده و تصمیمات استراتژیک بهتری بگیرند. به عنوان مثال ، هوش مصنوعی می تواند الگوهای تعامل دیپلماتیک را تجزیه و تحلیل کند و به دولت ها کمک کند که به طور هوشمندانه در مذاکرات بین المللی عمل کنند.
امنیت جهانی همچنین یکی از مناطقی است که به شدت تحت تأثیر پیشرفت های هوش مصنوعی قرار گرفته است. هوش مصنوعی با توانایی های خود در شناسایی تهدیدات ، تجزیه و تحلیل اطلاعات و حتی عملیات نظامی هوشمند ، در حال تغییر مفهوم امنیت جهانی است. این تغییرات می تواند چالش های جدی داشته باشد. علاوه بر این ، هوش مصنوعی نقش مهمی در امنیت سایبر دارد. هوش مصنوعی می تواند به شناسایی و پاسخ دادن به تهدیدهای سایبری و تقویت سیستم های امنیتی کمک کند. اما در عین حال ، هوش مصنوعی نیز می تواند تهدیدی برای امنیت سایبری در نظر گرفته شود. حملات سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند پیچیده تر و باهوش تر از حملات معمولی باشد و چالش های جدی ایجاد کند.
دولت ها و نهادهای نظامی در سراسر جهان در حال توسعه سیستم های اطلاعاتی مصنوعی برای بهبود کارآیی نظامی خود هستند. از هوش مصنوعی می توان برای تجزیه و تحلیل داده های میدانی ، شناسایی اهداف و حتی در تصمیمات تاکتیکی و استراتژیک استفاده کرد. روبات های نظامی ، هواپیماهای بدون سرنشین هوشمند و سیستم های دفاع سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی فقط بخشی از پیشرفت های نظامی در این زمینه هستند. استفاده از هوش مصنوعی برای اهداف نظامی نگرانی های جدی را برانگیخته است. اولین و مهمترین نگرانی ، توسعه “سلاح های هوشمند” یا “روبات های قاتل” است که بدون مداخله انسانی می توانند کشته شوند. این می تواند منجر به نقض گسترده حقوق بشر و افزایش نابرابری نظامی در سراسر جهان شود. به همین دلیل ، گروه بزرگی خواستار مقررات بین المللی برای جلوگیری از توسعه و استفاده از چنین سلاح هایی شده اند.
ترتیب. اطلاعات مصنوعی و مقررات بین المللی
توسعه هوش مصنوعی فرصت ها و چالش های بسیاری را برای موسسات بین المللی به عنوان یکی از بازیگران اصلی در سیستم بین المللی ایجاد کرده است. هوش مصنوعی می تواند به این مؤسسات کمک کند تا بحران ها ، افزایش بهره وری و دستیابی به اهداف توسعه پایدار را مدیریت کنند. اما در عین حال ، این فناوری برای جلوگیری از بحران های جدید ، به مقررات جهانی و نظارت دقیق نیاز دارد.
سازمان ملل متحد ، به عنوان مهمترین موسسه بین المللی ، به تدریج در برنامه ها و فعالیت های خود از هوش مصنوعی استفاده می کند. چندین موسسه و برنامه سازمان ملل از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده ها ، پیش بینی بحران ها و پاسخ به چالش های بشردوستانه استفاده می کنند. فن آوری های هوش مصنوعی طی یک دهه گذشته توسط آژانس ها ، بودجه و برنامه های سازمان ملل به طور فزاینده ای مورد استفاده قرار گرفته است. چندین موسسه تحقیق و توسعه ، از جمله پالس جهانی دبیرخانه سازمان ملل ، کمیساریای عالی پناهندگان جتسون ، صندوق نوآوری یونیسف و دفتر هماهنگی بشردوستانه سازمان ملل ، کار خود را بر روی تدوین راه حل های هوش مصنوعی برای حمایت از مأموریت سازمان ملل متمرکز کرده اند.
با این حال ، همانطور که وزیر امور خارجه سازمان ملل -ژنرال ، آنتونیو گوترس ، در سخنان خود در ژوئیه سال ۲۰۲۳ خاطرنشان کرد ، نیاز به ایجاد یک چارچوب جهانی برای نظارت و مدیریت هوش مصنوعی وجود دارد. گوترس اظهار داشت که سازمان ملل متحد باید یک موسسه تخصصی مشابه آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای نظارت بر هوش مصنوعی ایجاد کند. چنین نهادی می تواند با تدوین مقررات بین المللی و کشف و ارائه راه حل های فنی و همچنین ادغام فعالیت های سازمان ملل در زمینه هوش مصنوعی ، نقش مهمی برای بشریت ایفا کند.
با این حال ، ایجاد یک نهاد بین المللی و مقررات برای هوش مصنوعی یکی از مهمترین چالش ها است. هوش مصنوعی با توانایی های پیشرفته خود ، موضوعات حقوقی و اخلاقی جدیدی را ایجاد کرده است که نیاز به رویکردهای جدید و جامع تر به قوانین موجود دارد. به عنوان مثال ، در مواردی که هوش مصنوعی تصمیمات نادرست را اتخاذ می کند ، سؤالاتی در مورد مسئولیت قانونی وجود دارد و باعث خسارت جدی می شود. همچنین ، موضوعات مربوط به حفظ حریم خصوصی ، تبعیض و اخلاق در استفاده از هوش مصنوعی موضوعات دیگری است که نیاز به توجه ویژه ای از سوی نهادهای بین المللی دارد.
در همین راستا ، یونسکو در نوامبر ۲۰۲۱ استاندارد جهانی جهانی را در مورد اخلاق هوش مصنوعی تدوین کرد. استانداردی که توسط همه کشورهای عضو یونسکو امضا شده است ، بر حقوق بشر و کرامت انسانی تأکید می کند. همچنین در ۲۱ آوریل ۲۰۲۱ ، کمیسیون اروپا پیشنهادی را برای مقررات اطلاعاتی مصنوعی صادر کرده است که می توان گفت یکی از اولین تلاش های جدی برای کنترل هوش مصنوعی است. این سند حاکی از آن است که هوش مصنوعی باید روند صدور مجوز مانند مواد مخدر یا ماشین را طی کند. با وجود این تلاش ها ، هنوز هیچ توافق بین المللی جامع برای نظارت بر استفاده از هوش مصنوعی در سطح جهان وجود ندارد ، و این امر مستلزم همکاری بیشتر بین دولت ها و نهادهای بین المللی است. تنظیم هوش مصنوعی چالش های بسیاری دارد. یکی از مهمترین چالش ها عدم هماهنگی بین قوانین و مقررات ملی و منطقه ای است. علاوه بر این ، سرعت پیشرفت هوش مصنوعی یک چالش جدی برای تنظیم ایجاد کرده است. فناوری هوش مصنوعی به سرعت در حال تحول است و قوانین و مقررات فعلی قادر به همگام سازی این تحولات نیستند. بنابراین ، نیاز به مقررات پویا و انعطاف پذیر که می تواند با سرعت پیشرفت فناوری هماهنگ شود ، ضروری است.
به نظر می رسد آینده روابط بین الملل در عصر هوش مصنوعی بسیار پیچیده و چالش برانگیز است. ظهور هوش مصنوعی می تواند منجر به تغییرات اساسی در نظم بین المللی شود. کشورهایی که در توسعه و استفاده از هوش مصنوعی پیشرو هستند ، احتمالاً در آینده به قدرتهای جدید جهانی تبدیل خواهند شد. این کشورها نه تنها از نظر اقتصادی و نظامی بلکه تأثیر سیاسی و دیپلماتیک آنها را تقویت می کنند. اکنون دولت های تبلیغاتی به طور گسترده ای در توسعه هوش مصنوعی سرمایه گذاری می کنند و از این فناوری برای تقویت نفوذ بین المللی خود استفاده می کنند. از طرف دیگر ، دولت ها و نهادهای بین المللی نیاز به همکاری در تنظیم و نظارت بر هوش مصنوعی خواهند یافت. این مشارکتها می تواند به توسعه مقررات بین المللی ، کاهش خطرات امنیتی و بهبود بهره وری در استفاده از هوش مصنوعی کمک کند. نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل ، اتحادیه اروپا و سایر سازمان های منطقه ای نقش مهمی در مدیریت این چالش ها ایفا می کنند. آینده روابط بین الملل در عصر هوش مصنوعی تا حد زیادی به نحوه برخورد دولت ها و نهادهای بین المللی با این فناوری بستگی دارد. توسعه چارچوب های بین المللی برای نظارت و تنظیم هوش مصنوعی ، افزایش همکاری های بین المللی و تقویت نقش نهادهای بین المللی در مدیریت چالش های هوش مصنوعی از جمله اقداماتی است که می تواند به حفظ صلح و امنیت بین المللی در عصر جدید کمک کند.
