چالش‌های مالیات بر مزایای رفاهی و انگیزشی؛ لزوم تبعیت سازمان امور مالیاتی از آرای دیوان عدالت اداری

نقش نهادهای نظارتی ، قوه قضاییه ، سازمان های کارفرمایان و رسانه ها بسیار مهم است. اگر این نهادها بتوانند از آژانس مالیاتی به اجرای صحیح قوانین بخواهند ، می توان انتظار عدالت مالیاتی را در این زمینه داشت.

سهراب اکبری ، یک کارشناس مالی در توزیع برق استان گیلان ، در یادداشتی نوشت: مالیات ، به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمد دولت ، نقش مهمی در تأمین هزینه های عمومی و توسعه کشور دارد. اما سیستم مالیاتی هر کشور باید مبتنی بر اصول عدالت ، شفافیت و احترام به حقوق باشد. در سالهای اخیر ، یکی از مهمترین چالش های سیستم مالیاتی ایران ، نحوه برخورد مدیریت مالیاتی با رفاه و مزایای انگیزشی کارمندان بوده است.

این چالش جدی تر شد که سازمان مالیات سعی کرد با صدور دستورالعمل های متعدد ، برخی از مزایای مالیاتی را برای کارمندان صادر کند ، در حالی که دادگاه عدالت اداری در آراء بی شماری خود را نقض کرده و دستورالعمل های مربوطه را باطل کرده است.

حكم اخیر دادگاه عدالت اداری ، صادر شده در حكم شماره ۱ ، مورخ ۱/۴/۱۱ ، مجدداً تأكید می كند كه رفاه و پرداخت های انگیزشی ، كه بدون دستمزد و حقوق نیستند ، نباید مشمول مالیات بر درآمد كاركنان شوند. این رأی ابعاد وسیعی دارد که در زیر در مورد آنها بحث خواهیم کرد.

۱نگاهی به حکم جدید دادگاه دادگستری اداری

دادگاه عدالت اداری در این حكم با استناد به آراء سابق و اصول كلی قانون مالیاتی ، بر نكات زیر تأكید می كند:

الف) مزایای رفاه و انگیزشی درآمد مشمول مالیات نیست:

در این رأی آمده است که رفاه و پرداخت های انگیزشی به کارمندان اعطا می شود – مانند حقوق فرزندان ، هزینه حمل و نقل ، هزینه مسکن ، هزینه مسکن ، مهد کودک ، هزینه های غذایی و سایر امکانات – اساساً بخشی از حقوق و مزایای کارمندان است.

دادگاه عدالت اداری همچنین آرای سابق خود را از جمله:

دادگاه شماره ۱ مورخ ۱/۴/۱۱

دادگاه اصلاح شماره ۱ مورخ ۱/۴/۱۱

داوری شماره ۱ – ۲ مورخ ۱/۴/۷

ب) ابطال دستورالعمل دولت مالیاتی

دادگاه دادگستری اداری همچنین به معافیت مالیاتی دولت مالیاتی شماره ۱/۴/۷ اشاره کرد ، که در آن معافیت مالیاتی مزایای رفاه را به چندین مورد خاص محدود می کند. اقدامات آژانس مالیاتی با از بین بردن برخی معافیت ها و محدود کردن آن به مواردی مانند مهد کودک ، یارانه های غذایی ، حمل و نقل ، ورزش و تلفن های همراه ، در عمل ، مقررات دادگاه را نادیده گرفت.

هیئت عمومی دادگاه دادگستری اداری با استناد به مواد ۱ ، ۲ و ۳ قانون عدالت اداری ، تصویب شده در سال ۲ ، این دستورالعمل را از اختیار اداره امور مالیاتی اعلام کرده و اعلام کرده است که از تاریخ صدور باطل است.

۲. آیا این رأی شامل بودجه سال است ۱۴۰۳ این نیز هست؟

یکی از سؤالات مهم این است که آیا حکم اخیر دادگاه عدالت اداری نیز بر قانون بودجه سال تأثیر خواهد گذاشت.

در متن بند (() قانون بودجه سال ۲ ، اداره امور مالیاتی سعی کرده است با تغییر نحوه نوشتن ، درک جدیدی از این موضوع ایجاد کند و گفت که درآمد رفاه و مزایای انگیزشی همچنان مالیات خواهد گرفت.

اما یک بررسی دقیق از این متن نشان می دهد که مفاد این بند با بندهای “و” یادداشت ۲ و “P” یادداشت ۲ قانون بودجه سال ۲ و قسمت (۱) (الف) یادداشت ۲ قانون بودجه ۱ متفاوت است. قوانینی که دیوان عدالت اداری نیز به مزایای رفاهی به غیرقانونی رای داده است.

بنابراین انتظار می رود که آراء دادگاه عدالت اداری نیز به قانون بودجه گسترش یابد و همچنان از مالیات معاف شود.

۲. سازمان مالیات بر موش و گربه با آراء دیوان ؛ راه حل چیست؟

علیرغم نظرات صریح دادگاه عدالت اداری ، تجربه نشان داده است که اداره امور مالیاتی همیشه در تلاش بوده است تا با صدور دستورالعمل های جدید ، راهی برای دور زدن این آرارها بدست آورد.

اگر این روش ادامه یابد ، چند اقدام اساسی پیشنهاد شده است:

۲. قوه قضاییه و هیئت نظارت بر اجرای قانون

طبق ماده ۵ دادگاه عدالت اداری ، احکام این دادگاه برای کلیه مقامات قضایی و اداری موظف است. بنابراین ، قوه قضاییه و آژانس های نظارتی باید اجرای این آرا را تضمین کرده و از سوء رفتار آژانس مالیاتی جلوگیری کنند.

۲. قانونی شدن توسط فعالان اقتصادی و سازمانهای کارفرمایان

کارفرمایان ، فعالان اقتصادی و اتحادیه های کارگری باید از آژانس مالیاتی بخواهند که از مالیات بر مزایای رفاهی خودداری کنند. در صورت عدم رعایت ، آنها می توانند به طور رسمی شکایت کنند و درخواست ابطال دستورالعمل های جدید را از دادگاه دادگستری اداری کنند.

۲. رسانه و خواستار نمایندگان مجلس

رسانه ها و نمایندگان مجلس باید از دولت مراقبت کنند تا به درستی قوانین مالیاتی را اجرا کنند و از حقوق کارگران و کارفرمایان جلوگیری کنند.

پایان

حکم اخیر دادگاه عدالت اداری بار دیگر تأکید می کند که مزایای رفاه و انگیزشی نباید مشمول حقوق باشد. با این حال ، اداره امور مالیاتی همیشه سعی کرده است با تغییر نحوه نوشتن دستورالعمل ، راهی برای دور زدن این آراء قانونی پیدا کند.

در این میان ، نقش آژانس های نظارتی ، قوه قضاییه ، سازمان های کارفرمایان و رسانه ها بسیار مهم است. اگر این نهادها بتوانند از آژانس مالیاتی به اجرای صحیح قوانین بخواهند ، می توان انتظار عدالت مالیاتی را در این زمینه داشت.

سرانجام ، اگر آژانس مالیاتی همچنان بر تفسیرهای نادرست خود اصرار داشته باشد ، ممکن است رئیس جمهور لازم باشد که کتاب “چگونه فارسی را بخواند؟” بخواند؟ مدیران سازمان را فراهم کنید تا حداقل بتوانند شرایط دادگاه را بهتر درک کنند.