حذف یارانه نقدی سرعت گرفت؛ ۱۰ میلیون نفر در صف خروج!

بررسی ها نشان می دهد دولت مصمم است دهک های درآمدی هشتم تا دهم را از تعداد یارانه بگیران حذف کند و تا پایان سال به رقم هدفمند حذف ۱۸ میلیون یارانه بگیر دست یابد.

افق میهن، بر اساس بندهای «پ» و «ت» تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه ها موظف است یارانه دهک های پردرآمد جامعه شامل ۸، ۹ و ۱۰ را حذف کند.

همچنین بر اساس این قانون منابع درآمدی ناشی از حذف دهک های پردرآمد باید برای تامین منابع کالاهای الکترونیکی دهک های ۱ تا ۳ هزینه شود.

این در حالی است که وزارت رفاه با همکاری سازمان هدفمندی یارانه ها شاخص هایی را برای تعیین بالاترین دهک های درآمدی تعیین کرده و بر این اساس ۳ دهک پردرآمد را حذف کرده اند.

مسئول وزارت رفاه: حذف یارانه نقدی به ۸ میلیون نفر رسید

برآوردها نشان می دهد که مجموع مشمولان این بند از قانون بودجه امسال به حدود ۱۸ میلیون نفر خواهد رسید. با توجه به اینکه تاکنون ۸ میلیون یارانه پردرآمد حذف شده اند و به احتمال زیاد تا پایان مهر زمانی که ماه به ۱۰ میلیون نفر رسید، ۸ میلیون نفر باقیمانده از اقشار پردرآمد تا پایان سال به گروه محروم خواهند پیوست.

احد رستمی، رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲۳ مهر وی اعلام کرد: از ابتدای امسال یارانه نقدی حدود ۸ میلیون نفر از افراد پردرآمد حذف شده است و بر اساس قانون بودجه حذف یارانه نقدی ۳ دهک درآمدی بالا در ماه های آینده ادامه خواهد داشت.

وی تاکید کرد: از ابتدای امسال ماهیانه حدود یک تا سه میلیون نفر از افراد پردرآمد از یارانه حذف شده اند و پیش بینی می شود تا پایان سال کل حذفی ها به ۱۸ میلیون نفر برسد.

پردرآمدها بر اساس چه شاخص هایی شناسایی می شوند؟

شاخص های تعیین اقشار دهک های اول تا سوم را می توان به طور کلی در ۶ بخش طبقه بندی کرد. ۱. مجموع درآمد اعضای خانواده ۲. معاملات خرید ماهانه ۳. دارایی های ملکی ۴. خودروهای لوکس ۵. سفرهای خارجی و ۶. اقامت در خارج از کشور.

آخرین مصوبه هیات وزیران در خصوص شاخص های ارزیابی و تعیین عشر درآمد خانوار اسفند بازدهی سال گذشته که همچنان ملاک عمل است. به عنوان مثال در قسمت شاخص کل درآمد خانوار، اگر خانوار یک نفره سه برابر حداقل حقوق (بالای ۳۰ میلیون تومان) در سال جاری دریافت کند، در ردیف حذف یارانه قرار می گیرد. اگر خانوار دو نفره باشد، مبنای حذف یارانه درآمد ۳.۷۵ برابر حداقل حقوق سالانه (۳۷.۵۰۰.۰۰۰ تومان) خواهد بود.

در یک خانواده سه نفره کل درآمد حذف یارانه ۴.۵ برابر حداقل حقوق در بودجه امسال است که بیش از ۴۵ میلیون تومان برآورد شده است. در یک خانواده ۴ نفره ۵.۲۵ برابر حداقل حقوق امسال که بالای ۵۲ میلیون تومان برآورد شده است. در یک خانواده ۵ نفره مبنای حذف یارانه، داشتن درآمدی معادل ۶ برابر حقوق یعنی ۶۰ میلیون تومان و بیشتر است.

در بررسی های اخیر، بسیاری از خانوارها با درآمد سرانه بیش از ۱۰ میلیون تومان در ماه شناسایی و یارانه آنها حذف شده است. (این رقم معادل ۳۳۳ هزار تومان در روز است) این سرانه شامل اجاره مسکن نمی شود و بر اساس بعد خانوار (تعداد اعضای خانواده) محاسبه می شود.

چه نوع درآمدی از یارانه نقدی حذف خواهیم شد؟

حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه ها وی نیز این رقم را تایید کرد و گفت: در حال حاضر سقف ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره بها (برای هر یک از اعضای خانواده) شاخص محرومیت است.

احمد میدری وزیر رفاه نیز در شهریور وی در این ماه به خبرنگار ایرنا گفت: تنها ۵ درصد از محرومان از یارانه نقدی اعتراض کرده اند که نشان می دهد معیار تعیین اقشار پردرآمد مسیر درستی را طی کرده است.

احد رستمی، رئیس مرکز اطلاع رسانی و رفاه ایرانیان وی در خصوص اعتراض محرومان از یارانه نقدی تاکید کرد: بیشترین اعتراضات مربوط به خودروها و حساب های بانکی است که اغلب ادعا می شود متعلق به اقوام یا شرکت ها است. رستمی می گوید با همکاری بانک مرکزی حساب های تجاری و شخصی تفکیک شده است.

وزارت رفاه و سازمان هدف پشت این طرح نیستند

آخرین یارانه که اسفند سال گذشته پرداخت شد، ۵۰ میلیون و ۴۰۹ هزار نفر از دهک های ۴ تا ۹ یارانه نقدی دریافت کردند، اما آخرین یارانه نقدی به دهک های ۴ تا ۹ پرداخت شد. شهریور امسال طبق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه ها ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار نفر مشمول دریافت یارانه شدند که به این معناست که در نیمه نخست امسال ۶ میلیون و ۶۶۸ هزار نفر از یارانه بگیران حذف شدند.

اگرچه تعداد حذف شدگان در نیمه اول سال باید به ۹ میلیون نفر می رسید، اما با توجه به اینکه در پایان بهار و ابتدای تابستان امسال جنگ تحمیلی ۱۲ روزه داشتیم، حذف حدود ۷ میلیون نفر از یارانه بگیران پردرآمد به معنای تعلل محض دولت در اجرای بندهای «پ» و «ت» به استثنای بند «پ» و «ت» تبصره ۴ تبصره ۴ دولت است. در دو ماه مرداد و شهریور توانست حدود ۶ میلیون نفر را حذف کند و این روند در ماه های آینده تسریع خواهد شد.

آیا دولت در شناسایی پردرآمدها تعلل کرد؟

در جلسه علنی بیست و دوم مهر نمایندگان مجلس در این ماه به گزارش کمیسیون برنامه و بودجه درباره عدم اجرای قانون بودجه در خصوص تاخیر در حذف دهک های بالای جامعه در یارانه بگیران رای دادند. در این گزارش آمده است که سیاست حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی به عنوان یکی از دغدغه های اصلی سیاست گذاران برای هدفمندی حمایت ها، در چندین قانون بودجه از جمله بند «و» تبصره ۲۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۲، بند «الف» تبصره ۱۴ قانون بودجه، بند ۲۰ قانون بودجه، بند ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۲، بند «الف» تبصره ۱۴ قانون بودجه، بند ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۲، به عنوان یکی از دغدغه های اصلی سیاست گذاران برای هدفمندی حمایت ها مطرح شده است. ۱۳۹۷ قسمت اول بند «الف» تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۳۹۸، بند «ب» تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۷ ۱۴۰۱ و ماده ۷۹ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تکرار شده است، اما در مرحله اجرا با چالش مواجه بوده و نتیجه ای نداشته است.

بر اساس گزارش این کمیسیون به مجلس، «براساس گزارش دستگاه‌های نظارتی، دولت بدون انجام اقدامات مؤثر برای حذف یارانه دهک‌های بالای جامعه و در نتیجه کمبود وصول و نبود اعتبار، به ارائه بسته‌های معیشتی به برخی از دهک‌های جامعه به صورت ناقص ادامه داده است.» ضمن اذعان به عدم اقدام موثر در اجرای قانون دلیل این امر عدم آمادگی سیستم، نبود شناسنامه اقتصادی برای افراد جامعه، تبعات اجتماعی حذف و نیاز به طی شدن مراحل لازم برای اجرا بود. به نظر می رسد وزارت رفاه علاوه بر عدم اعتقاد و اصرار بر عدم اجرای صحیح قانونروندی را برای سه دهک برتر انتخاب کرده است که نه تنها مشکلی را حل نمی کند، بلکه می تواند در روند آتی و آینده مشکلات جدی ایجاد کند.»

اما با توجه به عملکرد دولت در شناسایی گروه عمده دهک های پردرآمد، به نظر می رسد روند حذف پردرآمدها در راه اجراست و در صورت اتصال بیشتر سامانه های اطلاعاتی مانند سامانه مودیان به پایگاه رفاهی ایرانیان، این کار سرعت بیشتری خواهد گرفت.