آیا ماه کامل واقعاً بر خواب ما تأثیر می‌گذارد؟

پایگاه خبری تحلیلی افق میهن (ofoghmihan.ir):

آیا تا به حال در رختخواب زیر نور ماه کامل غلت خورده اید و با خود فکر کرده اید که شاید نور مهتاب شما را از خوابیدن باز می دارد؟

به گزارش افق میهن و به نقل از sciencealert; برای نسل‌ها، مردم بر این باور بودند که ماه می‌تواند شب‌های بی‌خوابی و رفتارهای عجیب و غریب و حتی جنون را القا کند. کلمه لونسی مستقیماً از کلمه لاتین luna به معنای ماه گرفته شده است.

پلیس ها، کارکنان بیمارستان ها و امدادگران اورژانس اغلب سوگند یاد می کنند که در شب های ماه کامل سخت تر کار می کنند. اما آیا علم واقعاً از این باور پشتیبانی می کند؟

جواب البته پیچیده تر از افسانه هاست. تحقیقات نشان می دهد که ماه کامل می تواند تا حدودی بر خواب تأثیر بگذارد، اما تأثیر آن بر سلامت روان بسیار نامشخص است.

من یک متخصص مغز و اعصاب هستم که در مورد داروهای خواب و اینکه خواب چگونه بر سلامت مغز تأثیر می گذارد تحقیق می کند. برای من جالب است که این افسانه قدیمی در مورد مهتاب و جنون ممکن است ریشه در پدیده بسیار رایج تری داشته باشد: بی قراری ما در شب های مهتابی.

واقعا ماه کامل با خواب ما چه می کند؟

چندین مطالعه نشان داده‌اند که افراد در روزهای منتهی به ماه کامل – زمانی که ماه در درخشان‌ترین حالت خود است – خواب متفاوتی دارند. در این دوره افراد به طور متوسط ​​۲۰ دقیقه کمتر می خوابند، دیرتر به خواب می روند و زمان کمتری را به خواب عمیق و ترمیمی می گذرانند.

مطالعات گسترده در جمعیت‌های مختلف همین الگو را تایید کرده‌اند: افراد دیرتر به رختخواب می‌روند و در شب‌های نزدیک به ماه کامل کوتاه‌تر می‌خوابند.

احتمالاً دلیل اصلی این پدیده نور است. نور ماه کامل در ساعات اولیه شب می تواند ساعت بیولوژیکی بدن را به تاخیر بیندازد، ترشح ملاتونین (هورمون خواب) را کاهش دهد و هوشیاری مغز را افزایش دهد.

به طور کلی، این تغییرات خفیف هستند. اکثر مردم تنها ۱۵ تا ۳۰ دقیقه خواب خود را از دست می دهند. اما تأثیر آن قابل اندازه‌گیری است و در مکان‌هایی که نور مصنوعی وجود ندارد – مانند مناطق روستایی یا هنگام کمپینگ، شدیدتر است.

برخی مطالعات همچنین نشان می دهد که تأثیر ماه ممکن است بین مردان و زنان متفاوت باشد. به عنوان مثال، مردان در مرحله اپیلاسیون کمتر می خوابند، در حالی که زنان خواب عمیق و آرام کمتری را در ماه کامل تجربه می کنند.

رابطه ماه کامل با سلامت روان

قرن هاست که مردم ماه کامل را عامل جنون می دانند. در باور عمومی، نور مهتاب می تواند در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی باعث ایجاد شیدایی شود، در بیماران صرع تشنج ایجاد کند، یا در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باعث تشدید روان پریشی شود.

تئوری قدیمی ساده بود: اگر در نور مهتاب خوابتان را از دست بدهید، ممکن است ذهن آسیب‌پذیر از هم بپاشد.

اما علم امروز پیچیدگی بیشتری به این داستان اضافه کرده است. تحقیقات به وضوح نشان می دهد که کمبود خواب یکی از عوامل قوی مشکلات روانی است. حتی یک شب خواب ناکافی می تواند باعث افزایش اضطراب و کاهش خلق و خو شود. تداوم اختلال خواب خطر افسردگی، افکار خودکشی و تشدید بیماری هایی مانند اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی را افزایش می دهد.

به همین دلیل، حتی کاهش خفیف خواب در شب های ماه کامل ممکن است تأثیر قابل توجهی بر افراد در معرض خطر داشته باشد. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است نسبت به افراد عادی نسبت به خواب کم یا تکه تکه حساس تر باشد.

اما نکته مهم اینجاست: وقتی محققان به داده های جمعیتی گسترده نگاه می کنند، هیچ الگوی قابل اعتماد و ثابتی بین فازهای ماه و بحران های روانی نمی بینند.

با این حال، برخی از مطالعات محلی اثرات کوچکی را گزارش کرده اند. برای مثال، در هند، بیمارستان‌های روانپزشکی افزایش استفاده از بند بیمار در شب‌های ماه کامل را بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ ثبت کردند. در چین، مطالعه‌ای بر اساس داده‌های بیمارستانی بین سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۷ افزایش جزئی در پذیرش بیماران اسکیزوفرنی در حوالی ماه کامل گزارش کرد.

با این حال، این یافته ها در سراسر جهان یکسان نیستند و ممکن است منعکس کننده عوامل فرهنگی یا تفاوت در روش های بیمارستانی به جای عوامل بیولوژیکی باشند.

در نهایت، ماه ممکن است خواب ما را کم کند و بی خوابی نیز می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد، به ویژه در افرادی که آسیب پذیرتر هستند – از جمله افرادی که افسردگی، دوقطبی، اسکیزوفرنی یا صرع دارند، و همچنین نوجوانانی که بیشتر مستعد اختلال خواب هستند.

اما این ایده که ماه کامل مستقیماً باعث “موج بیماری روانی” می شود، بیشتر افسانه است تا واقعیت.

سایر نظریه ها و علل شکست

در طول سال‌ها، دانشمندان فرضیه‌های دیگری را برای توضیح تأثیرات احتمالی ماه بر بدن ارائه کرده‌اند – از نیروهای جزر و مدی بر بدن انسان تا تغییرات میدان مغناطیسی زمین یا نوسانات فشار هوا. اما هیچ یک از این نظریه ها در مطالعات علمی معتبر تایید نشده است.

نیروهای گرانشی که اقیانوس‌ها را به حرکت در می‌آورند بسیار ضعیف‌تر از آن هستند که بر فیزیولوژی بدن انسان تأثیر بگذارند و مطالعات تغییرات مغناطیسی یا جوی در طول فازهای مختلف ماه نیز نتایج متناقضی یا ناچیز را به همراه داشته است.

در نتیجه، محتمل ترین توضیح برای ارتباط بین ماه و رفتار انسان یکسان است: اختلال خواب ناشی از نور شب.

چرا این افسانه هنوز زنده است؟

اگر شواهد علمی بسیار محدود است، چرا بسیاری از مردم هنوز به “اثر ماه کامل” اعتقاد دارند؟

روانشناسان پدیده‌ای به نام همبستگی وهمی را فرض می‌کنند – یعنی شب‌های غیرمعمولی را که مصادف با ماه کامل بود به یاد می‌آوریم، اما شب‌های بی‌حادثه را فراموش می‌کنیم.

ماه از نظر بصری نیز چشمگیر است. بر خلاف عوامل پنهانی که خواب را مختل می کنند – مانند استرس، کافئین یا خیره شدن به تلفن همراه – ماه در آسمان است، به وضوح قابل مشاهده است و به راحتی قابل سرزنش است.

درس هایی از ماه برای خواب در دنیای مدرن

حتی اگر ماه ما را «دیوانه» نکند، تأثیر خفیف آن بر خواب یادآور یک نکته مهم است: نور شب اهمیت دارد.

بدن ما طوری طراحی شده است که چرخه طبیعی نور و تاریکی را دنبال کند. قرار گرفتن در معرض نور اواخر شب – چه از ماه، چه نور خیابان یا صفحه تلفن همراه – می تواند ریتم شبانه روزی را به تاخیر بیندازد، ترشح ملاتونین را کاهش دهد و خواب را سبک تر و تکه تکه تر کند.

همین مکانیسم بیولوژیکی خطرات مرتبط با ساعت تابستانی را نیز توضیح می دهد. وقتی ساعت‌ها جلو می‌روند و شب‌ها روشن‌تر می‌مانند، خواب ما به تأخیر می‌افتد و ریتم شبانه‌روزی بدن مختل می‌شود. در نتیجه احتمال بروز حوادث، مشکلات قلبی و کاهش ایمنی در محیط کار افزایش می یابد.

در دنیای مدرن، نور مصنوعی تاثیر بسیار بیشتری بر خواب ما دارد تا نور ماه. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان خواب از اجرای یک ساعت استاندارد دائمی حمایت می کنند تا زمان روز بهتر با ریتم بیولوژیکی بدن هماهنگ شود.

بنابراین، اگر زیر نور ماه کامل احساس بی‌قراری کرده‌اید، اشتباه نمی‌کنید – ماه در واقع می‌تواند خواب شما را کمی مختل کند. اما اگر این بی خوابی مکرر است، بهتر است به منبع نور در دستان خود نگاه کنید نه به آسمان.