نشست ویژه مجلس درباره دهک‌بندی یارانه‌ها
شورای اسلامی شهر روز سه شنبه میزبان نشست تخصصی بررسی وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور بود. محور اصلی این نشست حذف یارانه ها، حمایت از خانواده های کم درآمد و نحوه اجرای طرح محصول الکترونیکی عنوان شد در این جلسه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر جهاد کشاورزی به سوالات نمایندگان پاسخ دادند.
جزئیات دستور جلسه
عباس گودرزی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس اعلام کرد که در جلسه علنی روز سه شنبه (۱۶ آبان ۱۴۰۴) چند محور مهم اقتصادی در دستور کار نمایندگان قرار دارد. این محورها عبارتند از:
-
-
-
-
-
بررسی عملکرد دولت در اعشاری شدن یارانه ها
-
رسیدگی به وضعیت معیشتی خانوارهای کم درآمد
-
بررسی سیستم باربری الکترونیکی
-
نحوه تامین کالاهای اساسی و نهاده های دامی
به گفته گودرزی، هدف اصلی مجلس از این جلسه شفاف سازی شاخص های اعشاری است و تضمین حمایت مؤثرتر از اقشار آسیب پذیر است
تخریب خانگی چیست و چرا مهم است؟
دسمالیزه کردن خانوارها، روشی برای تقسیم جمعیت کشور به ۱۰ گروه اقتصادی بر اساس درآمد و هزینه is در این مدل دهک اول شامل فقیرترین و دهک دهم شامل ثروتمندترین خانوارها می شود.
با توجه به اجرای پروژه های حمایتی از قبیل یارانه نقدی، یارانه معیشتی و فاکتور الکترونیکیشناسایی دقیق اعشار بسیار مهم است.
در سال‌های اخیر، اشتباهات آماری و اطلاعات ناقص باعث شده تا سیستم رفاهی ایرانیان به وجود آید برخی خانوارهای متوسط یا کم درآمد باید از دریافت یارانه حذف شوند. موضوعی که بارها مورد انتقاد نمایندگان مجلس قرار گرفته است.
چالش های یارانه از نگاه نمایندگان
نمایندگان مجلس معتقدند اعشاری سازی فعلی نیاز به بازنگری جدی دارد. از جمله مشکلات مطرح شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
عدم تطابق داده های نظام رفاهی با واقعیت اقتصادی خانوارها
-
حذف اشتباه خانوارهای مشمول یارانه
-
توزیع ناعادلانه منابع یارانه
-
عدم شفافیت در شاخص های تعیین عشر
به گفته نماینده بروجرد ضروری است دولت باید یک مکانیسم عادلانه و پویا برای تخریب جدید ایجاد کند به طوری که هیچ خانواده ای بدون دلیل از چرخه حمایت خارج نمی شود.
کاتالوگ الکترونیکی؛ برنامه ای برای مهار تورم یا بازگشت به کوپن؟
یکی از مهم ترین بخش های جلسه مجلس بررسی است اجرای فاکتور الکترونیکی این طرح با هدف بود تامین کالاهای اساسی برای دهک های پایین جامعه طراحی شده است.
با توجه به توضیحات وزیر تعاون، فاکتور الکترونیکی در کارت اعتباری سرپرست خانوار شارژ می شود تا بتوانید اقلام ضروری مانند روغن، برنج، مرغ و لبنیات را از فروشگاه های منتخب خریداری کنید.
اما برخی از نمایندگان هشدار داده اند که در صورت نبود زیرساخت روشن و شبکه فروش کافی، کالابرگ ممکن است تبدیل به یک بازگشت به سیستم کوپن دهه ۱۹۶۰ شود.
هدف مجلس بازنگری در نظام یارانه ای است
به گفته سخنگوی هیات مدیره، مجلس با نگاه عدالت محور به دنبال بهبود هدفمندی یارانه ها است is این اصلاحیه شامل سه محور کلیدی است:
-
اعشاری دقیق بر اساس داده های واقعی
-
افزایش کارایی در توزیع منابع حمایتی
-
کاهش اثرات تورم بر معیشت خانوارها
به ویژه در سال ۱۴۰۴ که فشار تورمی بر کالاهای اساسی و انرژی افزایش یافت. بازتعریف سیاست های حمایتی یک ضرورت فوری است.
نقش سازمان برنامه و بودجه در بازنگری در رده بندی
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در این جلسه تاکید کرد که به روز رسانی پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان در دستور کار دولت قرار دارد. این سازمان با همکاری وزارت رفاه و مرکز آمار ماموریت دارد. شاخص های جدید برای محاسبه عشر بر اساس مصرف واقعی خانوار کامپایل کردن
همچنین اعلام شد که از این پس اعشاری به عنوان هر سه ماه یکبار بررسی می شود برای تشخیص سریعتر تغییرات در درآمد یا هزینه های خانوار.
دهکانیزاسیون خانوارها و امنیت غذایی کشور
در ادامه جلسه کمیسیون کشاورزی گزارشی در این خصوص ارائه کرد طرح تقویت امنیت غذایی کشور و رفع موانع تولید محصولات کشاورزی ارائه شده نمایندگان معتقدند قطع یارانه ها باید با وضعیت امنیت غذایی هماهنگ باشد.
به عبارت دیگر، یارانه ها نباید صرفا نقدی باشد، بلکه بخشی از آنها باید در قالب حمایت از تولیدکنندگان مواد غذایی باشد به گونه ای هزینه شود که چرخه عرضه کالاهای اساسی ثابت بماند.
تأثیر اصلاح عشریه بر عدالت اقتصادی
کارشناسان اقتصادی معتقدند تضعیف منصفانه می تواند شکاف طبقاتی را کاهش دهد.
در حال حاضر دهک های پایین جامعه بیشترین فشار تورمی را تحمل می کنند و یارانه نقدی جاری جوابگوی نیاز آنها نیست.
تصحیح اعشاری می تواند منجر به بازتوزیع واقعی منابع و افزایش قدرت خرید دهک های پایین بودن
تخریب خانوارها و تورم کالاهای اساسی
با وجود اجرای طرح های حمایتی، تورم کالاهای اساسی همچنان بالاست.
مجلس در جلسه اخیر خود تاکید کرد که کاهش یارانه ها باید با توجه به نرخ تورم مواد غذایی تعدیل شود.
به این ترتیب دهک های پایین جامعه سهم بیشتری از یارانه معیشتی خواهند داشت و دهک های بالاتر از یارانه نقدی بهره کمتری خواهند برد.
نگاه مجلس به آینده نظام حمایتی کشور
نمایندگان مجلس در پایان این نشست تاکید کردند که اصلاح اعشار و اجرای فاکتور الکترونیکی باید هوشمندانه و هدفمند انجام شود.
قرار است در جلسات بعدی کمیسیون های اقتصادی و اجتماعی مجلس گزارش های تکمیلی از عملکرد دستگاه های اجرایی ارائه کنند.
نتیجه گیری: گام جدید مجلس برای بازنگری در نظام یارانه ها
جلسه فوق العاده شورای اسلامی پنجم آبان ۱۴۰۴ می تواند باشد آغاز مرحله جدید اصلاح نظام دهکانی شدن خانوارها و سیاست های معیشتی کشور می دانست
این نشست با محوریت عدالت اقتصادی، بهبود وضعیت معیشتی خانوارهای کم درآمد و بازنگری در طرح صورتحساب الکترونیکی برگزار شد. موضوعی که بی شک در ماه های آینده در راس اخبار اقتصادی و اجتماعی کشور باقی خواهد ماند.
