خانوارها چگونه دهک بندی می شوند؟/ شاخص‌های دولت :: افق میهن
آمارهای به دست آمده از مرکز آمار ایران و پایگاه پایش بهزیستی ایران نشان می دهد که تا چند ماه پیش که عشر پردرآمدها حذف نشده بود، چهار دستگاه لامبورگینی، ۱۸۱ دستگاه مازراتی و ۳۴۵۱ دستگاه پورشه زیرمجموعه یارانه بگیران بودند.
به گزارش افق میهن، ابهام در مرزبندی دهک های درآمدی و همپوشانی دارایی ها در جامعه ای که گاه حتی صاحبان پورشه و لامبورگینی را با پژو و پژو مقایسه می کنند. پراید در فهرست یارانه بگیران، بیانگر این واقعیت است که حذف سه دهک برتر نه تنها یک تصمیم اقتصادی، بلکه یک مداخله اجتماعی است که می تواند به نارضایتی طبقه متوسط و تشدید شکاف های اجتماعی منجر شود.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت رفاه از خانوارهای یارانه‌ای، ۲۱ میلیون و ۵۲۷ هزار و ۴۰۸ خودرو زیر پای خانواده‌های ایرانی است و آمارها نشان می‌دهد که تقریباً همین تعداد خانوار یعنی ۷۵ میلیون ایرانی نیز یارانه دریافت می‌کنند و البته در سایر آمارها نیمی از خودروهای خانوارهای یارانه‌ای کمتر از ۲۵۰ میلیون تومان ارزش دارند.
آمارهای به دست آمده از مرکز آمار ایران و پایگاه پایش بهزیستی ایران نشان می دهد که تا چند ماه پیش که عشر پردرآمدها حذف نشده بود، چهار دستگاه لامبورگینی، ۱۸۱ دستگاه مازراتی و ۳۴۵۱ دستگاه پورشه تحت یارانه بودند. اگرچه بررسی سایر شاخص های مرتبط با اقتصاد خانواده ها، تفکیک دهک ها را برای حذف دهک های بالا از فهرست یارانه بگیران مشکل می کند.
اگرچه قانون برنامه هفتم توسعه دولت را موظف به توزیع عادلانه یارانه ها برای حمایت از اقشار آسیب پذیر کرده است و در قانون بودجه امسال حذف سه دهک پردرآمد ۸، ۹ و ۱۰ به یک الزام قانونی تبدیل شده است، اما نگاهی به آمارهای موجود این واقعیت را آشکار می کند که تفکیک دهک های نهم تا پنجم بسیار دشوارتر از تصور قانون است.
رصد وضعیت اقتصادی یارانه بگیران در پایگاه پایش رفاه ایران بر اساس شاخص هایی مانند داده های بانکی (شاخص های پردازشی سامانه شاپرک)، مالکیت خودرو، اموال، حمایت های اجتماعی، سلامت، حقوق و بورس است و بر نسبی و ناقص بودن آنها نیز مدام تاکید می شود.
تحلیل توزیع ارزش خودروهای ایرانی نشان می دهد در جامعه ای که تنها چهار دهم درصد (۰.۴ درصد) خودروها بیش از پنج میلیارد تومان ارزش دارند، حذف یارانه سه دهم بالا به معنای حذف مالکان خودروهای سایز متوسط است، نه صرفاً حذف مالکان خودروهایی مانند لندکروز و پورشه!
بر اساس همین آمار بد نیست یادآوری کنیم که مجموع خودروهای تولیدی ایران خودرو در خیابان های کشور و زیرمجموعه یارانه بگیران ۹ میلیون و ۹۸۷ هزار و ۴۸۳ دستگاه، سایپا ۸ میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۵۵ دستگاه، رنو ۸۵۹ هزار و ۱۹۲ دستگاه هیوندای ۳۱ و ۳۴ دستگاه است. ۳۰۷ هزار و ۴۶۷ دستگاه و تعداد خودروهای مختلف چینی به همین ترتیب به ۱۰۰ هزار دستگاه می رسد.
نکته جالب این است که آمار توزیع ارزش خودروها در کشور می تواند آنها را از یک کالای لوکس به خودرویی گران قیمت تبدیل کند زیرا میانگین عمر خودروها در کشور حدود ۱۳ سال است.
این نکته ای بود که احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه علنی روز سه شنبه مجلس به تفصیل بیان کرد و اعلام کرد: دولت سیزدهم تنها به دنبال یارانه دادن به سه دهک بود اما شاهد بودیم که ۱۷ میلیون نفر که در سال ۱۳۹۷ حذف شده بودند دوباره به کار خود بازگردانده شدند.
وی خاطرنشان کرد: مجلس همزمان تصمیم گرفت اطلاعات مردم را جمع آوری کند و مردم نیز موظف به دادن اطلاعات صحیح شدند. همچنین مقرر شد در صورت ارائه اطلاعات نادرست افراد مشمول حذف سایر یارانه های مندرج در قانون و عودت یارانه های قبلی شوند.
میدری در خصوص میزان درآمد مردم و اینکه آیا تعداد ۲۷ میلیون نفر در کشور یا تعداد کمتر مشمول حذف یارانه می شوند، گفت: اعلام می کنم اطلاعات مستند و ثبت شده کشور را در اختیار دارم. در کشور چهار نفر لامبورگینی، ۱۸۱ نفر مازراتی، ۳۶۰۰ نفر پورشه، ۱۰ هزار نفر با لندرور و بیش از ۵۶ هزار نفر با محصولات کرمان موتور رانندگی می کنند. بنابراین با یک جمعیت ثروتمند کار نداریم که بگوییم ۲۷ میلیون نفر را می توان از لیست ذی نفعان حذف کرد، زیرا میانگین سطح جامعه چیز دیگری است.
میدری تصریح کرد: دستگاه های مختلف به ما هشدار می دهند که نرخ حذف یارانه بگیران را در همین حد نگه داریم.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه اطلاعاتی در خصوص حذف یارانه ها وجود دارد، اگر دولت و مجلس تصمیم به حذف ۲۷ میلیون یارانه بگیر داشته باشند، آن را اجرا می کنیم، اما پیشنهاد ما حذف ۱۵ میلیون نفر است.
خانواده ها چگونه تقسیم می شوند؟
روش تقسیم خانوارها به دهک در کشور از یک فرمول ساده پیروی می کند، ایران بیش از ۸۵ میلیون نفر جمعیت دارد که بر ۱۰ تقسیم می شود و ۱۰ دهک کشور را تشکیل می دهد، سپس این گروه ها بر اساس وضعیت اقتصادی خود طبقه بندی می شوند و دهک دهم پردرآمدترین گروه می شود، افراد این گروه تا حداکثر. اردیبهشت امسال از لیست یارانه بگیران حذف شده اند.
به گفته مسئولان، حذف افراد دهک های نهم، هشتم و هفتم به دلیل نزدیک بودن درآمد و وضعیت اقتصادی دشوار است و حتی با تقسیم هر دهک به ۱۰ گروه دقیق تر و تشکیل صدک های جمعیتی، این نزدیکی بیشتر خود را نشان می دهد. تصویر زیر تقسیم بندی واضح تری از وضعیت اقتصادی گروه های ۹ و زیر را نشان می دهد.
هزینه ده دهم دو برابر ده نهم است
تحلیل این جدول که بر اساس آمارهای به دست آمده از مرکز آمار ایران و دیده بان بهزیستی ایران به دست آمده است، نشان می دهد که: فاصله هزینه ای بین دهک های نهم و دهم بیش از ۳۰ میلیون تومان است. یعنی نزدیک به ۲ برابر دهک نهم، از دهک ۱ به ۹، افزایش هزینه ها تدریجی و مستمر است (حدود ۲ تا ۵ میلیون جهش در هر دهک)، اما در گذر از ۹ به ۱۰، یک شکاف جهشی و غیرخطی وجود دارد.
همین جدول نشان می دهد که تفکیک دهک های هفتم به نهم بر اساس هزینه های خانوار بسیار دشوار است، زیرا نوسان هزینه ها در این قسمت تدریجی بوده و با یکدیگر همپوشانی دارند.
افزودن وضعیت خودرو به این درآمد نیز موید این واقعیت است که حذف سه دهک دیگر از دهک های بالای جامعه بدون داشتن اطلاعات شفاف و دقیق مالی و درآمدی که در اختیار نهادهای مختلف است، کار سختی است و ممکن است به معنای حذف پژو و حذف خودرو باشد. پراید سوار شوند
این در حالی است که قانون بودجه امسال دولت را موظف به حذف این گروه ها کرده است، گروه هایی که جدایی آنها از طبقات پایین و بالا مستلزم اطلاعات دقیق تر درآمدها و کسب آمار شفاف تر است که می تواند مبنای تصمیم گیری قرار گیرد.
