دستاورد محقق ایرانی دانشگاه دانمارک: ساخت پادزهری که سم ۱۷ مار مرگبار را خنثی می‌کند
دانشمندان با استفاده از آنتی‌بادی‌های لاما و آلپاکا، ضد سم جدیدی ساخته‌اند که از خانواده وسیعی از مارهای سمی آفریقایی، از جمله مامبای سیاه، کبرا و رینکال محافظت می‌کند. محققان با موفقیت این پادزهر را روی موش ها آزمایش کردند.
نیاز به پادزهرهای جدید حیاتی است. سالانه بین ۸۱۰۰۰ تا ۱۳۸۰۰۰ نفر بر اثر مارگزیدگی جان خود را از دست می دهند که بیشتر آنها در مناطق روستایی آفریقا و آسیا هستند و ۴۰۰۰۰۰ نفر دچار جراحات دائمی مانند قطع عضو، نابینایی یا زخم های باز وحشتناک می شوند.
با این حال، روند تولید پادزهر در قرن گذشته تغییر چندانی نکرده است. محصولات فعلی هنوز بر پایه دوشیدن سم مار، تزریق آن به اسب ها و سپس برداشت آنتی بادی های تولید شده در بدن اسب هستند.
اکنون محققان دانشگاه فنی دانمارک از جمله «شیرین احمدی» محقق ایرانی برای غلبه بر این نقایص به سراغ نانو اجسام رفتند. نانوبادی ها آنتی بادی های بسیار کوچکی هستند که از حیواناتی مانند شتر، لاما و آلپاکا به دست می آیند.
ساخت پادزهر برای درمان سم ۱۷ مار کشنده
به گزارش تلگراف، برخلاف پادتن های اسب یا انسان که از چهار زنجیره پروتئینی تشکیل شده است، نانوبادی ها تنها از یک زنجیره تشکیل شده اند. این ساختار مزایای فوق‌العاده‌ای دارد: به دلیل اندازه کوچکشان، آنها بسیار سریع‌تر از آنتی‌بادی‌های معمولی به بافت‌ها نفوذ می‌کنند و می‌توانند آسیب‌های ناشی از سم (مانند “نکروز” یا مرگ بافت و فلج عصبی) را قبل از انتشار متوقف کنند. علاوه بر این، تولید آنها در آزمایشگاه ارزانتر است، خلوص بالاتری دارند و در برابر دما بسیار پایدارتر هستند.
اما چالش اصلی تنوع بسیار زیاد سموم بود. شیرین احمدی که یکی از محققین اصلی این تحقیق بود، می‌گوید: مقیاس کار در ابتدا ترسناک بود، آیا می‌توان کل خانواده‌های سمی را در میان این همه مار پوشش داد؟
برای ساخت این پادزهر، محققان یک آلپاکا و یک لاما را با مخلوطی از زهر ۱۸ مار خطرناک از خانواده الاپید در آفریقا واکسینه کردند. سپس با استفاده از روشی به نام «نمایش فاژ»، آنتی بادی‌های موجود در خون این حیوانات را غربال کردند تا قوی‌ترین و گسترده‌ترین آنها را شناسایی کنند. در نهایت، محققان به ترکیبی حاوی ۸ نانوحباب رسیدند. این ۸ نانو جسم به تنهایی توانستند ۷ خانواده مختلف یا زیرخانواده سموم موجود در زهر این مارها را خنثی کنند.
در آزمایشات روی موش، این پادزهر ترکیبی مرگ ۱۷ مار ناشی از سم را خنثی کرد (تنها استثنا مامبای سبز شرقی بود). مهمتر از همه، این درمان توانست به طور قابل توجهی نکروز ناشی از زهر مارهای کبرا و رینکال های سم پرتاب کننده را متوقف کند. این آسیبی است که منجر به قطع عضو قربانیان می شود.
شیرین احمدی لحظه دریافت این نتایج را اینگونه توصیف می کند: «یادمه در رستورانی با خواهرم نشسته بودیم که با گوشیم پیامی با نمودار دیتا دریافت کردم، به هوا پریدم و در رستوران فریاد زدم!بعد باید توضیح می دادم که اینها نتایجی است که مدت ها دنبالش بودیم.
برخلاف فرآیند سنتی، پس از طراحی این محصول، می توان آن را به طور نامحدود در آزمایشگاه با استانداردهای دقیق تکرار کرد و نیازی به ایمن سازی مجدد لاماها نیست. با این حال، مسائل همچنان باقی است. این پادزهر جدید خیلی سریع عمل می کند، اما نیمه عمر کوتاهی در بدن دارد. این بدان معنی است که ممکن است چندین تزریق طول بکشد تا سمی که به تدریج در بدن پخش می شود کاملاً خنثی شود. محققان همچنین می گویند که حداقل پنج سال زمان برای آزمایش های بالینی انسانی برای انتشار عمومی این محصول مورد نیاز است.
یافته های این تحقیق در مجله Nature منتشر شده است.
منبع: دیجیاتو
