هوشمندترین ساختمان عربستان سعودی؛ شاهکار زاها حدید در ریاض (+تصاویر)

در طراحی مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله ملاحظات فنی و زیست محیطی اساسی جایگاهی مرکزی دارد و پنج قسمت این مجموعه در قالب یک واحد کامل یکپارچه شده است.

افق میهن، مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله یک سازمان غیرانتفاعی است که هدف آن انجام تحقیقات مستقل در زمینه سیاست هایی است که به بهره وری بیشتر انرژی و افزایش رفاه اجتماعی در سطح جهانی کمک می کند.

KAPSARC سیاست‌ها و چارچوب‌های اقتصادی را توسعه می‌دهد که اثرات زیست‌محیطی و هزینه‌های کلی تأمین انرژی را کاهش می‌دهد و راه‌حل‌های عملی مبتنی بر فناوری را برای استفاده کارآمد از انرژی امکان‌پذیر می‌سازد.

این مرکز با همکاری مراکز تحقیقاتی بین‌المللی، سازمان‌های سیاست عمومی، نهادهای دولتی در سراسر جهان و صنایع جهانی، متخصصان برجسته جهان را گرد هم می‌آورد تا به چالش‌های انرژی رسیدگی کنند و آزادانه دانش، بینش و چارچوب‌های تحلیلی خود را به اشتراک بگذارند.

ویژگی های فیزیکی و سازمانی پروژه

پردیس مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله به مساحت ۷۰۰۰۰ متر مربع شامل پنج ساختمان است:
۱. مرکز دانش انرژی
۲. مرکز کامپیوتر انرژی
۳. مرکز کنفرانس با سالن نمایشگاه و سالن آمفی تئاتر برای ۳۰۰ نفر
۴. کتابخانه تحقیقاتی با آرشیو ۱۰۰۰۰۰ جلدی کتاب
۵. مسجد به عنوان فضای الهام بخش برای عبادت در داخل مجموعه

طراحی و اهداف محیطی

در طراحی مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله ملاحظات فنی و زیست محیطی اساسی جایگاهی مرکزی دارد و پنج قسمت این مجموعه در قالب یک واحد کامل یکپارچه شده است.

این پروژه اولین کار دفتر زاها حدید است که گواهینامه LEED Platinum را از شورای ساختمان سبز ایالات متحده (USGBC) دریافت کرده است.

طراحی این مرکز با توجه به شرایط آب و هوایی ریاض به منظور به حداقل رساندن مصرف انرژی و منابع انجام شده است.

اصول سازماندهی و ساختار طراحی

استراتژی اصلی سازمان دهنده در طراحی، سیستم سلولی و نیمه مدولار است که ساختمان های مختلف بخش ها را به عنوان یک مجموعه یکپارچه با فضاهای عمومی در هم تنیده ترکیب می کند.

ساختار شش ضلعی منشوری لانه زنبوری از کمترین مقدار مواد برای ایجاد شبکه ای از سلول ها در حجم معین استفاده می کند. این اصل ساختاری و سازمانی، ترکیب KAPSARC را در قالب مجموعه ای از اشکال بلوری که از دل کویر بیرون آمده اند، تعیین کرده است. فرم هایی که بر اساس شرایط محیطی و نیازهای عملکردی درونی تکامل یافته اند.

شبکه شش ضلعی در جهت محور مرکزی خود فشرده تر می شود و به صورت امتداد طبیعی دره ای شکل می گیرد که به سمت غرب امتداد دارد.

توانایی توسعه و آینده نگری در طراحی

از آنجایی که مرکز تحقیقات ذاتاً نهادی آینده‌نگر است، معماری مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله نیز با ترکیب فرمی آینده‌نگر طراحی شده است تا بتوان بدون از دست دادن یکپارچگی بصری آن را گسترش یا اصلاح کرد.

طراحی مدولار پروژه، الگوهای سازمانی، فضایی و ساختاری منسجمی را در کل پلان ایجاد کرده است.

شش ضلع سلول های شش ضلعی، در مقایسه با سلول های مستطیلی مستطیلی، امکان اتصال بیشتر بین فضاها را فراهم می کند.

هر یک از پنج ساختمان این مجموعه بسته به عملکردشان از نظر اندازه و سازماندهی متفاوتی طراحی شده اند.

هر ساختمان به بخش های کاربردی خود تقسیم می شود و توانایی انطباق با تغییرات نیازها یا روش های جدید کار را دارد.

در آینده، می توان با گسترش شبکه لانه زنبوری، سلول های جدید اضافه کرد و یک پردیس تحقیقاتی توسعه داد.

واکنش اقلیمی و سازماندهی فضایی

چیدمان و فرم خاص بناها به تعدیل شدت نور و گرمای فلات ریاض کمک می کند.

ساختمان های این مجموعه در اطراف یک حیاط عمومی بزرگ قرار گرفته اند که با سایبان هایی از فولاد ظریف و استادانه پوشیده شده است.

نمای جنوبی پردیس دارای پوسته ای سفت و مقاوم در برابر تابش شدید آفتاب است و جهت شمال و غرب باز است تا بادهای شمالی جریان داشته باشد و هوای حیاط را در ماه های معتدل خنک کند و در عین حال امکان اتصال به گسترش آینده پردیس در شمال و ارتباط با محله مسکونی پژوهشگران را در محله غربی فراهم کند.

به منظور اولویت دادن به عابران پیاده، ورود تمامی ساختمان ها از طریق این حیاط مرکزی انجام می شود. فضایی که هم محل تجمع و تعامل اجتماعی است و هم در فصول معتدل راه ارتباطی بین ساختمان ها محسوب می شود.

در فصل گرما، یک گذرگاه زیرزمینی نیز برای اتصال ساختمان های اصلی در نظر گرفته شده است.

نور، تهویه و عملکرد آب و هوایی

پوسته بیرونی مجموعه محکم و محافظ برای مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی سخت است، اما معماری داخلی مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله پویا و متخلخل است.

برخی از سلول های شش ضلعی در هر ساختمان باز طراحی شده اند تا حیاط های نیمه سقفی ایجاد کنند که نور طبیعی کنترل شده و ملایم را به فضاهای داخلی وارد می کند.

فرم های منشوری بلورین ساختمان ها بر اساس زاویه تابش خورشید و جهت وزش بادها سازماندهی شده اند.

این فرم‌ها برای جلوگیری از نفوذ مستقیم نور خورشید ارتفاع خود را در جهت جنوب، غرب و شرق افزایش داده‌اند، در حالی که حیاط‌های داخلی رو به شمال و شمال غرب هستند تا نور غیرمستقیم به فضا وارد شود.

در قسمت جنوبی هر حیاط، بادگیرها در فرم سقف ادغام شده اند تا بادهای شمالی را جذب کرده و هوای خنک را به داخل حیاط هدایت کنند.

فضاهای داخلی و شفافیت عملکردی

معماری مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله شفافیت و تبادل فعال بین محققان و بازدیدکنندگان را ارتقا می دهد.

با جابجایی تدریجی سطح طبقات، لایه های فضایی مختلفی پدید آمده است که نماهای بصری بین طبقات بالا و پایین ایجاد می کند. این ویژگی باعث می شود فضاهای عمومی به نقاط ملاقات غیررسمی تبدیل شوند و تعامل ایده ها در بین محققان افزایش یابد.

از سوی دیگر، بخش های خصوصی و فضاهای بیشتری که نیاز به امنیت بیشتری دارند، در مناطقی از طبقات همپوشانی قرار دارند.

استانداردهای پایداری و عملکرد انرژی

مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله به دلیل استفاده از مجموعه ای از راه حل های غیرفعال و فعال، از شورای ساختمان سبز ایالات متحده گواهینامه LEED Platinum دریافت کرده است:

• کاهش ۴۵ درصدی مصرف انرژی در مقایسه با استانداردهای پایه ASHRAE، به لطف شکل و جهت ساختمان، بهینه سازی نما، انتخاب سیستم ها و نصب یک آرایه فتوولتائیک خورشیدی (PV) با ظرفیت ۵۰۰۰ مگاوات ساعت در سال در سقف مرکز کنفرانس جنوبی.
• بازیافت کامل آب آشامیدنی: تمام آب مصرفی در محل تصفیه و مورد استفاده مجدد قرار می گیرد و ۱۰۰% آب آبیاری از منابع غیر شرب تامین می شود.
• ۴۰% مصالح ساختمانی از شعاع کمتر از ۵۰۰ مایل تامین می شود و ۳۰% مصالح دارای محتوای بازیافتی هستند.
• ۹۸ درصد چوب مورد استفاده دارای گواهی FSC (شورای نظارت بر جنگل) است.
• ۴۰۰۰ تن زباله در حین ساخت و ساز جدا شده و از دفن آن در زمین جلوگیری شد.

عنوان و افتخار خاص
مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله همچنین در برنامه جوایز ساختمان هوشمند Honeywell به عنوان هوشمندترین ساختمان در عربستان سعودی شناخته شد.

این پروژه بر اساس معیارهایی مانند پایداری زیست محیطی، ایمنی و بهره وری، در هر سه شاخص امتیاز برجسته ای کسب کرده است.

اطلاعات پروژه:

سال: ۲۰۱۷
مساحت: ۷۰۰۰۰ متر مربع
شهر: ریاض
کشور: عربستان سعودی

دنیای معماری