تنها سند یافت شده از “اتورخان رشتی” حاکم تالش زبان گیلان در عصر زندیه
در زمان کریم خان زند حکومت مطلقه گیلان و طبرستان در دست امیر هدایت خان بود. این مرد که ۳۰ سال در گیلان و طبرستان فرمانروایی کرد به گفته مورخ انگلیسی «کنت رابینو» ثروتش به اندازه «ریگ صحرا» بود و اجدادش به اولین اشک سلسله اشکانیان رسیدند.
افق میهن، مرتضی سخایی پژوهشگر نهضت جنگل تنها سندی را منتشر کرد که از امیر هدایت الله خان گشت رودخانی معروف به آتورخان رشتی حاکم گیلان در عصر زندیه به دست آمده است.
در این سند به تاریخ ربیع الاول سال ۱۱۹۴ قمری برابر با اسفند سال ۱۱۵۸ شمسی است، امیر هدایت الله خان فومنی فرمان داد که آقای محمدتقی کدخدا چفجیر. [روستایی در بخش مرکزی شهرستان رودسر] و سایر رجال و مقامات دادگاه از پرداخت هر گونه هزینه ای غیر از حق الزحمه معمول معاف هستند. این سند ارزشمند برای اولین بار در یکی از آثار دکتر هومان یوسفدهی منتشر شده و اصل آن در مرکز اسناد استان گیلان نگهداری می شود.
دکتر عزیز دهپور آتش بیگ این سند ارزشمند را مطالعه کرده است.
* مهام لقب قاجاری است و به معنای نایب السلطنه یا نایب السلطنه است.
حکم عالی بود
همانطور که جناب پناه سید خواجه با شرح متن ارائه و التماس فرموده اند و این نظر که اگر پیری شکستگی هم داشته باشد باید به پهلوی او رسیدگی شود لذا جناب معالی مکان آقا محمد تقی و جناب کدخدایان الکا؟؟ و مهمانداران مهام دیوانی روستای چفجیر؟ اصل اطلاعات در مورد موضوع ?? بعد از الیوم عالیه؟؟ هر سال همون مقدار پولی که طبق دفتر باید از مومی علیه داده بشه؟ آیا حواله ادعا و دریافت و دریافت صادرات و عوارض دارد؟ و سایر کارها به هیچ وجه ایراد یا مزاحم نباشد، در کمال فکر و اطمینان جمعی به حرفه خود مشغول شوند و دعای خیر کنند.
لادی الدعی ربیع الاول ۱۱۹۴
مهر: هدایت الله بن جمال
لازم به ذکر است که در زمان کریم خان زند حکومت مطلقه گیلان و طبرستان در دست امیر هدایت خان بود.
