چرا فرود کاوشگرها روی ماه بسیار دشوار است؟
تنها تعداد انگشت شماری از کاوشگرهای فضایی با موفقیت بر روی ماه فرود آمده اند. کارشناسان می گویند طیف وسیعی از متغیرها تعیین کننده موفقیت یا شکست فاجعه بار یک فرودگر است.
هفته گذشته، برای اولین بار در نیم قرن گذشته، ایالات متحده یک کاوشگر را روی ماه فرود آورد.
در این ماموریت تاریخی، موشک اسپیس ایکس از مرکز فضایی کندی در فلوریدا به فضا پرتاب شد و ۴۰۰ هزار کیلومتر را طی کرد تا محموله خود به نام “اودیسه” متعلق به شرکت خصوصی “Intuitive Machines” را به مقصد خود در قطب جنوب ماه برساند.
بیل نلسون، مدیر ناسا، پرتاب را “ماجراجویی جدید در علم و رهبری آمریکا در فضا” خواند. رئیس سازمان فضایی آمریکا افزود: این شاهکار یک جهش بزرگ به جلو برای همه بشریت است.
فرود اخیر تنها موردی است که آمریکایی ها در سال های اخیر در آن موفق بوده اند. پیش از این در ماه ژانویه، شرکت آمریکایی «آستروباتیک» نیز تلاش کرد تا تاریخ سازی کند، اما در نهایت به دلیل نشت سوخت، مجبور شدند از تلاش خود برای فرود روی ماه دست بکشند. فرودگر این شرکت بعداً در جو زمین سوخت.
در همین حال، کاوشگرهایی مانند چاندرایان-۳ هند و اسلیم ژاپن، هر دو موفق شدند در ماه های گذشته به قطب جنوبی ماه برسند. در همین حال، دو فرودگر دیگر متعلق به روسیه و ژاپن در ماموریت خود برای رسیدن به سطح ماه در سال گذشته شکست خوردند.
حال سوال این است که اگر بشر بیش از ۵۰ سال پیش توانسته بود انسان ها را با خیال راحت به آنجا برساند، چرا فرود آمدن فرودگرهای بدون سرنشین بر روی ماه هنوز اینقدر دشوار است؟
مارکوس لندگراف، مدیر برنامه آینده قمری در آژانس فضایی اروپا، می گوید که این مشکل به دلیل فرود نرم کاوشگرها است.
زمانی که موشک ها زمین را به سمت ماه ترک می کنند، سرعتی معادل ۲ کیلومتر در ثانیه دارند و این سرعت را تا رسیدن به مدار ماه حفظ می کنند. با نزدیک شدن به هدف، سیستم های تعبیه شده فاصله فضاپیما تا سطح ماه را تعیین می کنند تا تیمی از متخصصان در اتاق کنترل روی زمین بتوانند فرود نهایی را آغاز کنند.
حال سوالی که برای ماموریت های بدون سرنشین مطرح می شود این است که چگونه می توان سرعت خود را کاهش داد و به آرامی فرود آمد؟ آقای لندگراف گفت: برای فرود نرم، موتور فضاپیما باید به طور مداوم حدود ۱۰ دقیقه کار کند تا “تمام سرعتی را که برای ماندن در مدار حفظ می کردید، از بین ببرد.”
این بدان معناست که سرعت حدود ۶۴۷۹ کیلومتر در ساعت (معادل ۱۸۰۰ متر در ثانیه) باید به شدت کاهش یابد تا فضاپیما به راحتی روی سطح ماه بنشیند. در طول مسیر، همه چیز در فضاپیما باید “به درستی” کار کند تا از تخریب آتشین آن جلوگیری شود.
او می افزاید: “این یک فناوری جادویی نیست، بنابراین دست نیافتنی نیست… شما فقط باید چیزهای جدیدی اختراع کنید و بهترین کار را انجام دهید.”
با این حال، تاکنون تنها پنج کشور در جهان موفق به فرود ربات‌های کاوشگر بدون سرنشین بر روی ماه شده‌اند: فرودگر Luna 9 اتحاد جماهیر شوروی سابق، فرودگر Survivor 1 ایالات متحده در سال ۱۹۶۶، و اخیراً در قرن بیست و یکم، چین، هند و ژاپن.
در همین حال، فرود با ماموریت های انسانی کمی آسان تر است زیرا اگر مشکلی پیش بیاید، فضانوردان می توانند از فاصله نزدیک و به موقع مداخله کنند. کاری که از دور از زمین ممکن نیست.
موانع و مشکلات فرود بر روی ماه تنها به سرعت فضاپیما محدود نمی شود. زمانی که فضاپیما سعی می کند روی ماه فرود بیاید، زمینی بسیار ناهموار در انتظار آن است.
در گذشته، بیشتر مأموریت‌های ماه به منطقه «استوایی» قمر زمین محدود می‌شد، زیرا زمین در آنجا تا حد زیادی صاف است و فرود آمدن روی آن آسان است. با این حال، فرودگر جدید آمریکایی در یک حرکت دراماتیک در قطب جنوب ماه فرود آمد. سطحی ناشناخته، تیره تر و خشن تر از سایر نقاط ماه.
آقای لندگراف گفت: «بسیار دشوار است که ببینیم چگونه نور با آن سایه‌های تاریک و عمیق به قطب جنوبی ماه می‌تابد. این امر نگاه کردن به تصویر سطح و تصمیم گیری در مورد نحوه فرود روی آن را برای کامپیوتر دشوارتر می کند.
در عین حال وجود گرد و غبار نیز می تواند مانع دیگری باشد. نیکلاس پیتر، رئیس دانشگاه فضایی بین‌المللی در فرانسه می‌گوید یکی دیگر از مواردی که تیم‌ها هنگام فرود فضاپیما روی ماه باید از آن آگاه باشند، غبار فضایی است.
او گفت: “گاهی اوقات وقتی فرود می آیید، گرد و غباری که از سطح بالا می آید می تواند شما را کور کند و کاوشگر را تحت تاثیر قرار دهد.” بنابراین دشوار می شود.”
اگرچه کارشناسان می گویند که فرود اودیسه آمریکایی روی ماه به دلیل استفاده از فناوری های جدید یک شاهکار است، اما شانس نیز در موفقیت ماموریت آنها نقش داشته است.
آقای لندگراف گفت: “گاهی اوقات ترکیبی از عوامل باعث می شود که یک ماموریت با شکست مواجه شود، و هیچ کاری نمی توانید در مورد آن انجام دهید.”
منبع: یورونیوز
