یک ناکامی بزرگ در پرونده وزارت صمت؛ وعده۲۰۰ هزار، تحقق کمتر از ۱۰ هزار
با توجه به اینکه به نظر می رسد کمبود ارز و ناهماهنگی دستگاه ها بیشتر بهانه است؛ البته تا پایان مخالفت های پنهان با واردات خودرو از واردات مستمر با سرعت مناسب خبری نخواهد بود.
افق میهن، تعداد خودروهای وارداتی به کشور در سال ۱۴۰۲ حتی به یک پنجم رقم وعده داده شده هم نمی رسد.
به گزارش دنیای اقتصاد، دو سالی است که رئیس جمهور دستور آزادسازی واردات خودرو به کشور را صادر کرده و قرار بود سال ۱۴۰۲ سال اوج واردات خودرو به کشور باشد، اما به دلایل مختلف این اتفاق نیفتاد.
بر اساس وعده رضا فاطمی امین، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت پس از ابلاغ مقررات واردات خودرو – در شهریور ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال گذشته و ۱۰۰ هزار دستگاه تا پایان بهار امسال وارد کشور می شود. بنابراین تا امروز حداقل باید ۲۰۰ هزار خودرو به کشور وارد می شد اما بر اساس آخرین آمار تعداد کل خودروهای وارداتی به ۱۰ هزار خودرو نرسیده است.
با توجه به آماده شدن نسبی مقدمات برای از سرگیری واردات خودرو در سال ۱۴۰۱، انتظار می رفت که بازار در سال ۱۴۰۲ با واردات فراوانی مواجه شود و پس از آن اهدافی مانند شکست قیمت در بازار خودروهای خارجی و عمومیت یافت. تنظیم بازار خودرو به نتیجه خواهد رسید. اما سال ۱۴۰۲ سال بسیار ناامید کننده ای برای واردات خودرو بود و اهداف تعیین شده محقق نشد. هرچند بارها به این موضوع اشاره شده و همچنان گفته می شود که مانع اصلی تسریع واردات خودرو کمبود ارز است، اما آمار و ارقام فهرست به اصطلاح ارزی کشور نشان می دهد که ارز ویژه «خودرو» تا حد امکان به سمت دیگری (واردات قطعات و مجموعه ها) رفته است. است.
به عبارت دیگر امکان تخصیص ارز مورد نیاز برای واردات خودرو وجود داشته و دارد اما ظاهرا سیاستگذار تا حدودی مسیر ارزی واردات خودرو را مسدود کرده است. از طرفی مسیر ارزی مونتاژ و واردات قطعات کاملا باز است و زیاده روی نیست که بگوییم مونتاژ حق واردات را خورده است. طبق آمار در ۱۰ ماهه امسال هشت میلیارد و ۱۳۴ میلیون دلار ارز به خودرو و خودروهای نیمه موتوری اختصاص یافته که سهم واردات خودرو از این میزان تنها ۱.۵ درصد معادل ۱۲۰ میلیون دلار بوده است. اگر فرض کنیم ارز تخصیصی به خودرو و نیمه موتور تا امروز ثابت مانده است (که قطعا اینطور نیست) و اگر آخرین ارز اختصاص یافته به واردات خودرو – ۲۳۵ میلیون دلار – را هم در نظر بگیریم، سهم ارزی خودروهای خارجی را در نظر بگیریم. امسال به سه درصد هم نمی رسد. .
بنابراین آمارها نشان می دهد که کمبود ارز بهانه ای بیش نیست و اگر واقعاً سیاست گذار به واردات گسترده خودرو برای تنظیم بازار اعتقاد داشت، اکنون تعداد بسیار بیشتری خودرو وارد کشور می شد. البته به غیر از بحث ارز، این سیاستمدار بهانه های دیگری از جمله طولانی بودن روند شماره گذاری خودروهای وارداتی، تاخیر عمدی واردکنندگان و وجود موانع استاندارد را از عوامل کندی واردات عنوان کرد، اما گذر زمان و واکنش نهادهایی مانند سازمان ملی استاندارد و بزرگراه ناجا نشان داد که هیچ کدام از اینها مانع جدی نیستند. اینجاست که بار دیگر فرضیه وجود مخالفان پنهان در مسیر واردات خودرو مطرح می شود، مخالفانی که در ظاهر راضی و آرام هستند اما در پشت صحنه اجازه سرعت ورود خودرو به کشور را نمی دهند.
واردات ماهیانه ۸۵۰ عدد
نگاهی به آمار واردات خودرو در سال جاری نشان می دهد که حداقل تا پایان بهار واردات خودرو به کشور بسیار کند و قطره چکانی (تا حد توقف) بوده و تنها پس از آن سرعت واردات اندکی افزایش یافته است. طبق اطلاعات رسمی منتشر شده توسط گمرک، از ابتدا بهمن پارسال تا آخرش خرداد امسال تنها ۲۴۶ دستگاه خودرو وارد کشور شد که ارزش آن ۵.۴ میلیون دلار بوده است.
اگرچه واردات خودرو در ماه ژوئیه کمی افزایش یافت، اما همچنان روند کندی داشت. طبق آمار گمرک تا پایان تیر امسال کمتر از ۷۵۰ خودرو از گمرکات کشور ترخیص شد. در پایان مرداد، اما تعداد خودروهای ترخیص شده از گمرک به ۱۲۱۸ دستگاه رسید که افزایش بیش از ۴۵۰ دستگاهی را به همراه داشت. ارزش خودروهای ترخیص ۲۵ میلیون و ۳۷۱ هزار دلار اعلام شد. با نزدیک شدن به اواسط سال، تعداد خودروهای وارداتی به کشور افزایش می یابد، اما روند واردات همچنان کند است.
طبق آمار تعداد کل خودروهای وارداتی تا پایان شهریور امسال به دو هزار دستگاه با ۳۶ میلیون دلار می رسد. دو ماه بعد اما آمار واردات خودرو به حدود سه هزار و ۵۰۰ دستگاه می رسد که نشان می دهد در ماه ها مهر و آبان حدود ۱۵۰۰ خودرو وارد کشور می شود. اگر فرض کنیم که در مهر و آبان امسال مقدار مشخصی خودرو وارد شده که سهم هر ماه ۷۵۰ خودرو است. گمرک می گوید ارزش خودروهای وارد شده به کشور در هشت ماهه امسال کمتر از ۷۰ میلیون دلار بوده است.
روند ورود خودرو به کشور در آذرماه کمی سرعت می گیرد زیرا طبق آمار گمرک، آمار قطعی واردات انواع خودروهای سواری به کشور تا پایان آذر ماه به ۴۳۸۶ دستگاه می رسد که ۸۶۴۷۸۰۰۰ دلار بوده است. با این حساب، در آذر امسال حدود ۹۰۰ خودرو وارد کشور می شود که نسبت به ماه های گذشته بیشتر است. اگرچه پیش بینی می شد در دی ماه به روند رشد خود ادامه دهد، اما به جای رشد، روند رو به رشد خود را کاهش می دهد.
بر اساس اعلام رسمی گمرک ایران در ۱۰ ماهه امسال ۴ هزار و ۹۹۷ دستگاه خودرو به ارزش ۱۰۱ میلیون و ۷۲۲ هزار دلار از گمرکات کشور ترخیص و وارد کشور شد. بنابراین در دی ماه تنها ۶۱۱ دستگاه خودرو وارد کشور شده است. در یازدهمین ماه سال جاری ۸ هزار و ۴۰۰ خودرو به ارزش ۱۵۷ میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص و وارد کشور شد. این عدد نشان دهنده جهش نسبی واردات خودرو بهمن ماه است بر اساس آمار منتشر شده بیش از سه هزار دستگاه خودرو در بهمن امسال وارد کشور شد که بالاترین پیک آماری واردات خودرو در دو سال اخیر است.
بالاخره اما طبق عرف تا ۲۱ اسفند امسال ۹ هزار و ۷۰۹ دستگاه خودروی سواری به ارزش حدود ۲۳۵ میلیون دلار ترخیص و وارد کشور شده است. با توجه به واردات حدود ۱۰ هزار خودرو در سال جاری مشخص می شود که به طور متوسط ماهانه کمتر از ۸۵۰ دستگاه خودرو به کشور وارد می شود در حالی که رقم تولید ماهانه بالغ بر ۳۰۰۰ خودرو است.
سرنوشت واردات خودرو
با توجه به کندی روند واردات در سال جاری، این سوال مطرح می شود که ماشین واردات در سال آینده با چه سرعتی پیش می رود؟ البته اگر قرار است در سال ۱۴۰۳ به واردات خودرو سرعت ببخشیم باید موانع موجود بر سر راه واردات برطرف شود در غیر این صورت با همین روند کند و شاید کندتر مواجه خواهیم شد. با توجه به اینکه به نظر می رسد بی ارزی و ناهماهنگی دستگاه ها بیشتر بهانه است، طبیعتا تا زمانی که مخالفت های پنهان با واردات خودرو تمام نشود، خبری از واردات مستمر با سرعت مناسب چه در سال ۱۴۰۳ و چه در سال ۱۴۰۳ نخواهد بود. سال های بعد این در حالی است که رویکرد وزارت حراست به واردات خودروهای برقی نیز می تواند دومین کاهش دهنده سرعت برای ورود خودروها به کشور باشد.
