تغییرات نرخ سود؛ یک ریسک در حوزه تأمین مالی/ ریسک نرخ سود به سود یا زیان حاصل از نوسانات نرخ سود اشاره دارد/ تامین سرمایه ها؛ مهمترین نهاد مالی هستند

چیزی را گزارش کنید افق میهنامروز نشست فنی پوشش ریسک های نرخ سود در بازار سرمایه اسلامی با حضور بهروز خدارحمی مدیرعامل شرکت تامین سرمایه، محمود گودرزی مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، سید مرتضی ذکاوت عضو هیات مدیره بانک صادرات برگزار شد. میثم حامدی، مدیر تحقیقات، توسعه و معارف اسلامی سازمان بورس، قدیر معصومی خانگاه، مدیر نظارت بر سازمان بورس بازداشت شدند.

در این جلسه بهروز خدارحمی، مدیرعامل تامین مالی تمدن در خصوص ریسک نرخ بهره توضیح داد: ریسک نرخ بهره به سود یا زیان احتمالی ناشی از نوسانات نرخ سود در سرمایه گذاری ها اشاره دارد.

وی افزود: نوسانات نرخ سود منحنی بازده اوراق بر اوراق با درآمد ثابت تاثیر می گذارد و بنابراین ارزش اوراق با درآمد ثابت دچار نوسان می شود.

خدارحمی ادامه داد: تامین مالی برای وام دهنده مانند یک پروژه با جریان های نقدی آتی است. ریسک پروژه تامین مالی برای وام دهنده بیشتر از عدم قطعیت جریان نقدی، ریسک نرخ بهره تامین مالی آتی آن است. شرکت ها معمولاً با نرخ بهره ثابت تأمین مالی می شوند، اگرچه این اوراق هزینه تأمین مالی را افزایش می دهد.

وی درباره چالش ریسک نرخ بهره در تامین مالی گفت: عمده تامین مالی از طریق اوراق تامین مالی مشتری انجام می شود.

مدیرعامل صندوق سرمایه تمدن درباره ابزار آتی سبد خزانه اسلامی گفت: آینده به عنوان ابزار پوشش ریسک، هزینه های تامین مالی را کاهش می دهد. تعیین قیمت افزایش نقدینگی با ایجاد امکان پوشش ریسک باعث افزایش کارایی بازار، افزایش جذابیت سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران ریسک گریز از طریق ایجاد امکان پوشش ریسک، ایجاد بازده ناشی از تغییرات نرخ بهره، بهبود عملیات بانکی و… پذیرش تعهدات، مدیریت صندوق های بازنشستگی و مدیریت بازار با پوشش ریسک نرخ بهره.

پوشش ریسک نرخ بهره اوراق قرضه با بهره ثابت با قراردادهای آتی اخزا

خدارحمی خاطرنشان کرد: برای پوشش ریسک نرخ سود باید حساسیت ارزش پرتفوی نسبت به تغییرات نرخ سود نزدیک به صفر باشد. این تغییر خطی در ارزش اوراق با نرخ ثابت را در مقایسه با تغییر در بازده اوراق تا سررسید نشان می‌دهد. بنابراین، پوشش ریسک مبتنی بر تاخیر دارای برخی ریسک‌های پایه است.

اوراق سلف با بهره ثابت

وی با اشاره به قراردادهای آتی با درآمد ثابت، گفت: در اکثر کشورهایی که بازار بدهی فعال دارند، از آنها استفاده می شود. قراردادهای آتی پرتفوی خزانه داری به طور کلی مشابه اوراق آتی اوراق خزانه داری است و هر پرتفوی اساسی را می توان در اسناد خزانه با سررسید در محدوده از پیش تعیین شده معامله کرد.

در ادامه این جلسه فنی، سید مرتضی ذکاوت، عضو هیئت مدیره بانک توسعه صادرات، درباره ابزارهای مشتقه در حوزه تامین مالی توضیح داد: ابزارهای مشتقه اسلامی معمولا برای پوشش نوسانات قیمت در قراردادهای تامین مالی تعریف می شوند.

وی افزود: یکی از ریسک های پیش بینی شده در حوزه تامین مالی، تغییرات نرخ سود است. قوانین تعیین نرخ بهره مبتنی بر بازار اجازه می دهد تا نرخ بهره بر اساس تغییرات در طول زمان تعیین شود.

عضوهیئت مدیره بانک توسعه صادرات ادامه داد: بر این اساس امکان تعریف نرخ سود آتی فراهم می شود. یعنی می توان چارچوبی برای تعیین نرخ سود در آینده تعریف کرد. به عنوان مثال می توان نرخ سود دو ساله را برای سال بعد تعیین کرد.

ذکاوت خاطرنشان کرد: تغییرات نرخ سود ناشی از تغییر عرضه و تقاضا و شرایط بازار نیست، بلکه ناشی از تغییر ذهنیت سیاست گذار است که لزوماً مبتنی بر قوانین اقتصادی نیست.

در ادامه این نشست قدیر معصومی خانگاه، مدیر نظارت بر اوراق بهادار سازمان بورس گفت: سازمان بورس از توسعه استقبال می کند. همانطور که می دانید آتی سابد اخزا سه سال پیش در شرکت بورس تاسیس شد. آتی تک سوم نیز سال گذشته راه اندازی شد. اخزا و سایر اوراق قرضه دولتی باید در قالب مقررات بازار سرمایه، مقررات شرعی و مبارزه با پولشویی باشد.

رئیس نظارت بر بورس سازمان بورس ادامه داد: ما با این ابزار موافقیم و پیگیری های لازم را از سمت مدیریت انجام خواهیم داد، سازمان به کار خود ادامه خواهد داد.

علاوه بر این، میثم حامدی، مدیر تحقیقات توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس، توضیح داد: «ما در فرآیندهای مهندسی مالی، زمانی که فرآیندی تغییر می‌کند یا ابزار جدیدی پدیدار می‌شود، این موضوع را مهندسی مالی می‌نامیم. در حوزه ابزارها یا اوراق بهادار، سیاست این است که ابزارهایی را که تا به امروز استفاده شده است، بررسی کنیم.

وی توضیح داد: به فکر شروع فروش هم هستیم. ما ابزارهای مختلفی را بررسی خواهیم کرد. به نظر می رسد بازار سرمایه در مرحله تغییر است و نیازمند ابزارهای جدید است.

علی عباس کریمی معاون توسعه و راهبردی سازمان بورس گفت: در حوزه ابزارسازی ابزارهای زیادی ایجاد کرده ایم. اما برخی مورد بهره برداری قرار نگرفتند. ما قراردادهای آتی و اختیار خرید سهام را راه اندازی کرده ایم. با این حال، جایی که مشکل این است که از برخی ابزارها نتایج با تاخیر دریافت می کنیم، باید بررسی شود.

معاون توسعه و راهبردی سازمان بورس ادامه داد: قسمت اول موسسات مالی هستند که با فعالان و ناشران ارتباط مستقیم دارند. موسسات چه کارکردی در توسعه بازار دارند؟ چرا قراردادهای آتی چندان توسعه نیافته اند؟ بنابراین توجه داشته باشید که موسسات مالی می توانند از مبادلات برای دستیابی به نتیجه استفاده کرده و ابزارهایی را بر اساس ارتباطی که با سرمایه گذاران دارند توسعه دهند. ما باید در این مسیر حرکت کنیم.

کریمی گفت: با کمک نهاد مالی بازار را توسعه دهیم. مهمترین مؤسسه مالی تأمین وجوه است. وظیفه سازمان بورس هموار کردن راه برای چنین ابزارهایی است.