فرفیون یا شیرسگ؛ گیاهی که می‌تواند کور کند!
: درباره گیاه فرفیون چه می دانید؟ فرفیون گیاهی از خانواده فرفیون و دارای شیره شیری بسیار سمی است. برای اینکه درک بهتری از میزان سمی بودن این گیاه داشته باشید، ابتدا یک مورد واقعی از سمیت را بررسی می کنیم:
مورد آموزشی: بیمار با چشم ملتهب با درد شدید به اورژانس مراجعه می کند. پس از گذراندن اصول اولیه، تاریخچه باغبانی مرور می شود. او در گذشته به باغداری اشاره کرد، اما استفاده از هرگونه مواد شیمیایی، جسم خارجی و ضربه را رد کرد. وی شدت درد را با عدد ۶ از ۹ توضیح داد و فشار داخل چشم طبیعی بود و جسم خارجی مشاهده نشد. به منظور اجرای پروتکل درمانی، چشم ها شسته و سپس از قطره چشمی کلرامفنیکل بدون مواد نگهدارنده و روان کننده استفاده شد. پس از چند روز، التهاب فروکش کرد و چشم بهبود یافت.
در ادامه، زوایای بالینی و جزئیات این موضوع همراه با تیم پزشکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به این ترتیب با هدف تایید یا رد وجود گیاه فرفیون در باغ با بیمار تماس گرفته شد. پس از جستجو در فضای باغ، Euphorbia lathyrsis شناسایی شد.
لازم به ذکر است علاقه مندان با مراجعه به سایت مجله معتبر نیچر به اطلاعات کامل مربوط به فرفیون و سمیت چشمی آن دسترسی خواهند داشت.
این گونه همچنین با آسیب شیمیایی قلیایی و درد شدید همراه بوده است. با توجه به کاربرد متداول آن به عنوان گیاه آپارتمانی زینتی و همچنین امکان حضور آن به عنوان علف هرز در باغات، افزایش آگاهی کادر درمانی، پرستاران و باغداران در اولویت قرار خواهد گرفت. در واقع توصیه می شود در مواقع اضطراری مشابه همیشه سابقه باغبانی را جویا شوید.
Euphorbia سرده ای از گیاهان از خانواده Euphorbiaceae است. حداقل ۲۱۰۰ گونه از این گیاهان شناخته شده است و یکی از متنوع ترین گروه های گل بر روی کره زمین هستند. لازم به ذکر است که حداقل بیست و یک گونه در بریتانیا کشف شده است. همه گونه های فرفیون پس از ایجاد بریدگی روی گیاه، شیره لاتکس سفید رنگ تولید می کنند. شیره آزاد شده اغلب سمی است. با این حال، سمیت آن بین گونه ها متفاوت است. ماهیت سوزاننده این شیره از یونان باستان به صورت دارویی مورد استفاده قرار گرفته و به از بین بردن زگیل کمک کرده است. علم جدیدتر نشان داده است که شیره حاوی یک دی ترپنوئید دی استر با فعالیت ضد نئوپلاستیک در جوندگان.
معمولاً علائم سمیت چشمی متوسط است و پس از چند روز مراقبت همراه با درمان برطرف می شود. البته سوختگی شدید ملتحمه، افزایش فشار داخل چشم، کراتیت شدید و ادم قرنیه نیز در موارد متعددی مشاهده شده است. در این میان، خطر زخم قرنیه نیز وجود دارد و موارد متعددی از نابینایی متعاقب آن گزارش شده است.
اگرچه درمان تا حد زیادی تجربی باقی می ماند، درمان این سناریو به عنوان یک آسیب قلیایی، شستشوی موضعی کامل و در عین حال توجه به pH و شواهد وجود جسم خارجی در چشم است. سایر اقدامات شامل استفاده از روان کننده ها، قطره های چشمی آنتی بیوتیک و پانسمان های فشاری است. استفاده موضعی از استروئید نیز قابل بحث است، اما با توجه به اینکه بیشتر عوارض مربوط به عفونت های ثانویه است، بهتر است از مصرف استروئید خودداری کنید.
مراقبت از گیاه فرفیون متفاوت است، اما همه آنها نیاز به هرس دارند. برخی از گونه های همیشه سبز فقط باید بعد از گلدهی شکوفه ها را قطع کنند، در حالی که برخی دیگر دارای ساقه های دو ساله هستند که باید قطع شوند. به طور کلی در باغبانی و نگهداری از این گیاه باید از هرگونه تماس چشمی خودداری کرد و استفاده از دستکش و عینک محافظ را فراموش نکرد.
همچنین هنگام باغبانی باید مراقب فرزندان خود باشیم و همه گونه های خطرناک را از مکان هایی که کودکان ممکن است آنها را بخورند یا لمس کنند دور نگه داریم. اگرچه مسمومیت ها نادر هستند، اما علائم شدیدی مانند خواب آلودگی، حالت تهوع و استفراغ یا درد شدید نیاز به مراقبت پزشکی دارد. توصیه می شود در صورت بروز علائم مسمومیت، نمونه ای از گیاه مشکوک برای شناسایی سریعتر همراه فرد باشد.
