بازنشستگی شاهکار بشری؛ ناسا چگونه ایستگاه فضایی بین‌المللی را به زمین بازمی‌گرداند؟
در حالی که ایستگاه فضایی بین المللی به تدریج به پایان عمر مفید خود می رسد، این هفته آژانس فضایی آمریکا ناسا و اسپیس ایکس برنامه مشترک ۸۴۳ میلیون دلاری خود را برای پایان دادن به کار سازه فضایی اعلام کردند.
از چند سال پیش و نزدیک شدن به پایان عمر ایستگاه فضایی بین المللی که در آغاز سال ۲۰۳۲ به مرز ۳۲ سال می رسد، دانشمندان ناسا درباره سرنوشت این سازه شاهکار انسانی بحث می کنند.
چرا باید ایستگاه فضایی بین المللی از مدار خارج شود؟
تجهیزات ایستگاه فضایی بین‌المللی در حال حاضر نشانه‌هایی از پیری را نشان می‌دهند. این ایستگاه که در سال ۱۳۷۷ راه اندازی شد، از نوامبر ۲۰۰۰ با مشارکت آمریکا، روسیه، کانادا، ژاپن و ۱۱ کشور اروپایی به طور مستمر فعالیت می کند.
این ایستگاه فضایی که وزن آن اکنون به بیش از ۴۳۰ تن رسیده است، در ۲۵ سال گذشته امکان انجام تحقیقات علمی مختلفی را برای محققان ۱۰۸ کشور جهان فراهم کرده است.
ناسا تخمین می زند که این ایستگاه حداقل تا سال ۲۰۳۰ ادامه خواهد داشت. هدف این است که شرکت های خصوصی تا آن زمان ایستگاه های فضایی خود را با ناسا به عنوان یکی از مشتریان خود راه اندازی کنند.
این استراتژی که از قبل برای تحویل محموله های فضایی و فرستادن خدمه به ایستگاه وجود دارد، ناسا را آزاد می کند تا بر ماموریت های ماه و مریخ تمرکز کند.
چرا ناسا نمی خواهد ایستگاه را به زمین بازگرداند؟
ناسا ابتدا در نظر گرفت که ایستگاه فضایی را برچیده و قطعات را به زمین بازگرداند یا به شرکت‌های خصوصی اجازه دهد از این قطعات برای ایستگاه‌های فضایی خود استفاده کنند.
با این حال، به گفته ناسا، قطعات ایستگاه هرگز قرار نبود در مدار زمین از هم جدا شوند. چنین تلاشی برای فضانوردانی که جداسازی قطعات را انجام می دهند پرهزینه و خطرناک است.
علاوه بر این، هیچ فضاپیما دیگری به بزرگی شاتل های قدیمی ناسا وجود ندارد که بتواند ایستگاه را به طور کامل سقوط کند.
گزینه دیگر این بود که ناسا ایستگاه خالی را به مداری بالاتر و پایدارتر منتقل کند. اما این نیز به دلیل مسائل لجستیکی و افزایش خطر زباله های فضایی رد شد.
ایستگاه چگونه پایین می آید؟
فضاپیما به طور دوره ای ایستگاه فضایی را به سمت بالا می راند تا در مداری در ارتفاع تقریباً ۴۲۰ کیلومتری باقی بماند. اگر این کار انجام نشود، ایستگاه توسط گرانش به پایین‌تر و پایین‌تر کشیده می‌شود تا زمانی که از مدار خارج شود و به زمین بیفتد.
برای عملیات بازنشستگی ایستگاه، ناسا می خواهد از یک فضاپیما استفاده کند تا مطمئن شود ایستگاه به طور ایمن در قسمت دورافتاده ای از اقیانوس آرام جنوبی یا احتمالاً اقیانوس هند فرود می آید.
برای این منظور یک فضاپیما به فضا پرتاب می شود و پس از اتصال به ایستگاه، آن را به مقصد نهایی خود در آب هدایت می کند.
در طول عملیات، بیشتر ایستگاه با ورود به اتمسفر می سوزد، اما ناسا انتظار دارد زباله های برخی از قسمت های متراکم تر، از اجاق های مایکروویو گرفته تا صندلی ها، در یک راهرو هوایی ۲۰۰۰ کیلومتری پخش شود.
ناسا در ابتدا در نظر داشت از سه فضاپیمای روسیه برای این کار استفاده کند، اما به فضاپیمای قدرتمندتری نیاز بود. در نتیجه خواستار ساخت آن شد و سرانجام در ماه ژوئن، اسپیس ایکس برنده مناقصه خرید این فضاپیما شد.
عملیات کشیدن ایستگاه با فضاپیما چگونه خواهد بود؟
اسپیس ایکس قصد دارد از کپسول معمولی Dragon استفاده کند. از همان مدلی که تدارکات و فضانوردان را به ایستگاه فضایی می برد. این کپسول اما دارای صندوق عقب بسیار بزرگ تری خواهد بود و به ۴۶ موتور و بیش از ۱۶ تن سوخت مجهز می شود.
این کپسول قرار است یک سال و نیم قبل از پایان برنامه ریزی شده ایستگاه راه اندازی شود. شش ماه قبل از تخریب ایستگاه، خدمه آن را رها کرده و به خانه بازمی‌گردند.
چهار روز پس از رسیدن ایستگاه به ارتفاع حدود ۲۲۰ کیلومتری، کپسول دراگون آن را پایین می آورد.
آیا پیشتر چنین کاری انجام شده بود؟
اولین ایستگاه فضایی ناسا، Skylab، در سال ۱۹۷۹ سقوط کرد و زباله ها را بر فراز استرالیا و اقیانوس آرام اطراف آن پراکنده کرد.
ناسا امیدوار بود که یکی از اولین شاتل های فضایی خود بتواند با آن پهلو بگیرد و یک فرود کنترل شده انجام دهد، اما شاتل هنوز آماده نبود. به همین دلیل، تنها کنترل‌کننده‌های زمینی موفق شدند Skylab را به سمت اقیانوس هند بفرستند، اما در این بین، برخی از بخش‌ها در استرالیای غربی فرود آمدند.
روسیه نیز تجربیات مشابه و حتی بیشتر داشت و به عنوان مثال ایستگاه فضایی «میر» را پس از ۱۵ سال در سال ۲۰۰۱ به اقیانوس آرام هدایت کرد.
آیا چیزی از ایستگاه باقی خواهد ماند؟
ناسا می خواهد برخی از اقلام کوچک داخل ایستگاه فضایی مانند زنگ ایستگاه، تابلوها و سایر یادگاری ها را برای نمایش در موزه بازگرداند. البته می توان این دستگاه ها را در طی یکی دو سال آخر فعالیت ایستگاه به تدریج در کپسول های SpaceX به زمین بازگرداند.
کن باورسوکس از ناسا می‌گوید: «متاسفانه ما نمی‌توانیم چیزهای واقعاً بزرگ را به خانه بیاوریم، اگرچه بخش احساسی من دوست دارد برخی از آنها را نجات دهد.» از نظر عملیاتی، بهترین گزینه این است که همه چیز را با یک ضربه ویرانگر نابود کنیم.»
منبع: یورونیوز
