تعریف اشتباه بیکاری و اشتغال در ایران؛ معمای یک میلیونی دولت سیزدهم!

ایران یکی از چندین کشوری است که کمترین دستمزد را پرداخت می کند، بنابراین تعریف اشتغال بر اساس آنچه سازمان جهانی کار می گوید زیر سوال می رود، بنابراین نمی توان به سادگی گفت که فردی ۲ ساعت در هفته کار می کند و حداقل درآمد دارد. استخدام شده است

افق میهن، سید صولت مرتضوی وزیر کار دولت سیزدهم می گوید: دولت سیزدهم سالانه موفق به ایجاد بیش از یک میلیون فرصت شغلی شده و نرخ بیکاری به ۷.۷ درصد کاهش یافته است. این اظهارات در شرایطی است که برخی از تحلیلگران بازار کار از عملکرد دولت سیزدهم در حوزه اشتغال و رفاه اجتماعی انتقاد می کنند.

بر اساس گزارش فردا، اشتغال زنان، بیمه کارگران و نوع دستمزد مشاغل سخت تنها بخشی از مطالباتی است که در سخنان مرتضوی به آن پرداخته نشده است. در روزهای پایانی دولت سیزدهم، ارائه این آمار از سوی وزیر کار با سوالاتی از جمله اینکه چرا بین آمار ارائه شده از سوی دولتمردان و آنچه اهالی بازار کار روایت می کنند، تفاوت هایی وجود دارد و آیا بیکاری وجود دارد یا خیر، همراه است. و نرخ اشتغال در کشور ما آیا درست محاسبه شده است؟ حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار در گفتگو با فرارو او به این سوالات پاسخ داده است:

بی توجهی به اشتغال زنان

حمید حاج اسماعیلی به فرارو گفت: وی ادامه داد: در گذشته و در دولت های گذشته انتقاداتی درباره نرخ بیکاری و وضعیت اشتغال در کشور مطرح می شد، دلیل آن هم این بود که هم زیرساخت های آماری در خصوص استخراج نرخ بیکاری مورد انتقاد قرار می گرفت و هم به تعریف اشتغال انتقاد می شد. در دولت سیزدهم نیز باید آمارهای دولت را به دقت ارزیابی کرد چرا می گوییم نرخ بیکاری در کشور ما به درستی محاسبه نشده است؟ افرادی که مشارکت اقتصادی دارند و جویای کار هستند را جزء جمعیت فعال می داند و در نتیجه اعداد به دست آمده صحیح نیست در کشور با موسسات و ادارات تخصصی همپوشانی کامل ندارد.

وی افزود: نکته دیگر این است که برخلاف گذشته زنان نه تنها بیشتر از جمعیت جویای کار را به خود اختصاص داده اند، بلکه تحصیلکرده و متخصص شده اند. آنها دارای مهارت هستند و با توجه به اینکه روندهای اجتماعی ما نسبت به سال های گذشته تغییر کرده است، جمعیت فعال و شاغل زنان باید بیشتر از گذشته باشد. دلیلش هم آگاهی بیشتر زنان و تغییر سبک زندگی آنهاست در حالی که سرپرست خانواده نمی تواند زنان را به طور کامل تحت پوشش مالی قرار دهد و سن ازدواج در ایران بالا رفته است. تجرد افزایش یافته و البته طلاق یکی از پدیده های اجتماعی جدید است که رو به افزایش است. همه اینها نشان می دهد که زنان ما نسبت به سال های گذشته دیگر زن سنتی نیستند و در عین حال تحصیلات و مهارت دارند و به دلیل استقلال مالی دوست دارند مشارکت اجتماعی و اقتصادی داشته باشند. همه اینها در حالی است که جمعیت فعال زنان ما نسبت به گذشته تغییر محسوسی نداشته است و این خود بر نرخ بیکاری و اشتغال ما تأثیر دارد و مضر خواهد بود.

تعریف اشتباه از بیکاری و اشتغال

این کارشناس کار ادامه داد: تعریف بیکاری و اشتغال در کشور ما نیز بر اساس تعاریفی است که سازمان جهانی کار به کار می برد و می گوید حتی کسانی که هفته ای ۲ ساعت کار می کنند شغل دارند در حالی که در ایران این امکان وجود ندارد. برای اینکه فردی بتواند نیازهای زندگی خود را با ۲ ساعت کار در هفته تامین کند، حتی حقوق و دستمزدهای پرداختی در ایران نسبت به نرخ جهانی بسیار پایین است و ایران جزو چند کشوری است که کمترین دستمزد را پرداخت می کند. بنابراین تعریف اشتغال بر اساس آنچه سازمان بین المللی کار می گوید زیر سوال می رود، بنابراین ما نمی توانیم به راحتی اگر فردی ۲ ساعت در هفته کار کند و حداقل درآمد داشته باشد، می توانیم بگوییم که در کنار اینها شاغل است افرادی که شغلشان ناقص تلقی می شود، مشکل واقعی نبودن جمعیت فعال در کنار آمارهای غلط و اشتغال ناقص، باعث شده است که جمعیت فعال واقعی در ایران مبهم باشد و به دلیل بیکاری و بیکاری کشور. نرخ اشتغال برگرفته از جمعیت فعال است، بر آنها نیز تأثیر می گذارد.

وی افزود: اما آنچه دولت سیزدهم در حوزه اشتغال مطرح می کند عمدتا آماری است که از سازمان تامین اجتماعی استخراج می کند و در ابتدای کار دولت سیزدهم طرح بیمه خانوار را داشتیم که در سال جاری اجرایی شد. سازمان تامین اجتماعی هم طرح بیمه دانش آموزی را داشتیم که در دولت سیزدهم به صورت فعال شکل گرفت، افرادی هم داشتیم که شاغل بودند، اما از این آمارها استفاده نمی کردند با اظهارات مسئولان سازمان تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۱ نزدیک به یک میلیون بیمه شده به کشور اضافه شد، در حالی که هیچ کدام از آنها کارگر واقعی نبودند، این رویه در سال ۱۴۰۲ ادامه یافت. بنابراین بخشی از اشتغالی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مدعی ایجاد آن است، ناشی از همین آمارهای سازمان تامین اجتماعی است که عملاً شغل محسوب نمی شود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: با توجه به بحران ها و مشکلاتی که در چند سال اخیر در حوزه اجتماعی به وجود آمده است، بسیاری از جوانان، فارغ التحصیلان و بانوان کشور به دلیل یافتن شغل مناسب در ناامیدی به سر می برند و به عنوان یک در نتیجه، مهاجرت نیز افزایش یافته است مستند و تنظیم شده در شورای عالی اشتغال همچنین فراموش نکنیم که اشتغال نیازمند سرمایه گذاری داخلی و خارجی است به دلیل این مشکلات دچار کسری بودجه شده و نتوانسته است بودجه های عمرانی را بهبود بخشد که بر نرخ اشتغال تاثیرگذار است افرادی که مدعی افزایش اشتغال هستند و یا فرصت های شغلی را افزایش می دهند، بهتر است توضیح دهند که با کدام بودجه به ازای هر یک میلیون شغل ایجاد کرده اند سال