تازه‌ترین سریال صداوسیما، شلخته از آب درآمد!

سریال «طوبی» که حال و هوای دختری هجده ساله در دهه ۵۰ را روایت می کند، برگرفته از کتاب «اربعین طوبی» است که هنوز پایان آن برای مخاطب مشخص نیست.

«توبی» نام سری جدید شبکه یک است که تاکنون پنج قسمت از آن پخش شده است. پشت دوربین این سریال چهره سرشناس سعید سلطانی قرار دارد که از آثار او می توان به «پس از باران»، «خانه ای در تاریکی»، «در جستجوی آرامش»، «بوم و بانو»، «ستایش» و … اشاره کرد. «یاور» که در سال ۱۴۰۰ پخش شد، با انتقادات زیادی همراه بود و اکنون انگیزه سلطانی برای جذب حداکثری مخاطبان دوچندان شده است. آیا در دستیابی به این هدف موفق خواهد بود؟ او «طوبی» را بر اساس فیلمنامه سید حسین امیرجهانی که اقتباسی از کتاب «اربعین طوبی» نوشته محسن امامیان است، کارگردانی کرد.

گاف ها

قبل از تحلیل «طوبی» به نکاتی اشاره کنیم که در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است. در قسمت اول این مجموعه جعبه گز کرمانی به نمایش درآمد که شبیه محصولی در بازار است. آیا گاز کرمانی در دهه ۵۰ به همین شکل عرضه می شد؟ هفت صبح به این موضوع در هفته گذشته اشاره کرد و انصافاً با پیگیری های انجام شده نتوانستیم شکل و شمایل گز کرمانی را در طول سال های روایت داستان پیدا کنیم. بسیاری این قسمت از سریال را یک اشتباه دانسته اند.

در قسمت سوم سریال یک موتور سیکلت پلاک دیده شد. وی ادامه داد: از برخی کارشناسان پرسیدیم و در اینترنت جست و جو کردیم تا بفهمیم موتور سیکلت در دهه ۵۰ پلاک شده است یا خیر پاسخی پیدا نکردیم اما در “سرزمین مادری” پلاکی وجود ندارد و در برخی سایت ها هم آمده است. که این قانون در سال ۱۳۷۳ تصویب شد.

واقعیت این است که در یک سریال تاریخی توجه به جزئیات بسیار مهم است و فضا را برای مخاطب باورپذیر می کند. صرف نظر از جعلی بودن یا نبودن پلاک گز کرمانی یا موتورسیکلت، باید گفت فضای «طوبی» به خصوص در قسمت اول، بیننده را به تاریخ پرتاب نکرد. سعید سلطانی کارگردان با سابقه ای است که توانایی او در خلق آثار تاریخی به اثبات رسیده است. نمی دانیم چرا «طوبی» اینقدر شلخته بود و فضای آن دهه ۵۰ تهران را تداعی نمی کرد. یکی از دلایل این شکست عدم توجه به جزئیات است. مثلا شخصیت طوبی (شبنم قربانی) متعلق به یک خانواده سنتی است، اما چهره این دختر با خاستگاه اجتماعی او همخوانی ندارد.

شروع ناامید کننده

فیلمنیوز درباره این سریال می نویسد: قهر مخاطب از تلویزیون مشکلی است که کارگردانان هم به آن اذعان داشته اند. در چنین شرایطی کار برای سریال سازان سخت تر است. چون باید از همان قسمت اول محکم به میخ ضربه بزنند و با قلاب طبل بیننده را با خود همراه کنند. «توبی» در سه قسمت اول ضعیف پیش رفت و یخ آن تا حدودی با کمک یک داستان معمایی- پلیسی باز شده است.

البته می دانیم که تندروها با چنین تمهیداتی جذب «طوبی» نمی شوند. اما اگر داستان به همین منوال پیش برود، می توان امیدوار بود که از سقوط به ورطه نجات پیدا کند. «سرزمین مادری» مثال خوبی برای درک بهتر این نکته مهم است. سریال کمال تبریزی از همان قسمت اول پر از اتفاقات بود و تاریخ را طی یک داستان جذاب خانوادگی روایت می کرد.

بازی Electric Homan

او نقش مهمی در سریال «توبی» مرد خانواده با بازی هومان برق نورد دارد. او پدری مهربان است که همسر و سه دخترش را دوست دارد. حالا پایش به یک پرونده باز شده و ناخواسته به دام افتاده است. با احترام به هومن برکنورد و خاطرات خوشی که از شوخی های او در سریال های کمدی داریم، باید گفت که او گزینه مناسبی برای این شخصیت محوری نبود.

ما منکر زحمات برقکار نیستیم اما نتیجه خوب زمانی حاصل می شود که مخاطب این پدر مهربان را بپذیرد و بتواند با او رابطه ای حسی برقرار کند. متاسفانه این اتفاق نیفتاد و «طوبی» از این نظر آسیب جدی دیده است. رامین راستاد شخصیت فرعی سریال است که بار دیگر نقش منفی را ایفا کرد. این تصویر تکراری و از جمله عوامل موثر بر کیفیت سریال است. سایر بازیگران نیز غافلگیرکننده هستند و کارشان را می توان با اغماض تعریف کرد.

تعجب سلطان!

اما روزنامه جام جم نگاه دیگری به این سریال داشت. خب، شاید این که آثار صدا و سیما به طور طبیعی مورد حمایت بدنه مطبوعاتی آن قرار می گیرد، جای سوالی باقی نمی گذارد، اما شاید گزارش دروغ غذای خوبی برای مخاطب نباشد.

جام جم در مطلبی با عنوان «توبی؛ ایستاده در طوفان حوادث» درباره این سریال به عنوان برگ جدیدی از سازمان نوشت: اما این غافلگیری فقط یک غافلگیری نبود. در سکانسی از طوبی وقتی ثابتی وارد عتیقه فروشی می شود و در طبقه بالا می ایستد، در کنار ماموران ساواک که در حال گوش دادن و ضبط هستند، مشخص می شود که او پدر طوبی را کشته است و باز هم برای حضار شگفتی ایجاد می شود. او فقط یک دیالوگ می گوید که «من قصد نداشتم او را بکشم» و مخاطب به چهره واقعی او پی می برد. البته این غافلگیری در دیگر شخصیت های سریال طوبی نیز دیده می شود.

در واقع، بیشتر شخصیت های این سریال آنقدر ساده نیستند که بتوان با قاطعیت در مورد آنها صحبت کرد. عماد هامون که دخترش پس از چند قسمت عاشق او شده است، شخصیتی خانواده پسند دارد که هر چه می گذرد گره های بیشتری درباره او مشخص می شود. حتی حاج ملک که فرهاد آئیش نقش او را بازی می کند چند لایه است و هنوز نمی توان با قطعیت گفت که او مثبت است یا منفی. البته خاستگاه بازیگری این دو تئاتر است و با همین تجربه توانسته اند پیچیدگی شخصیت هایشان را به چشم مخاطب برسانند.

در کل سعید سلطانی در شگفتی سازی استاد است و این را در سریال خاطره انگیز پس از باران نشان داده است، اما انگار طوبی نوع دیگری از داستان نویسی سلطانی را به نویسندگی سید حسین امیرجهانی و با استفاده از منبع مکتوب به نمایش گذاشته است. یک رمان ) موفق تر شده است و امید است در آینده نیز به همین پاشنه تبدیل شود.

لازم به ذکر است کلیپی که از مطلب روزنامه جام جم منتشر شده است به معنای تایید آن نیست و این مطلب صرفاً نظر این روزنامه را درباره این کار سفارشی بازنشر می کند.