این سه شبکه تلویزیون بیشترین حواشی را ساختند
پس از ترور دبیرکل و برخی از فرماندهان حزب الله، تمامی رسانه های بین المللی بر اساس سیاست های مشخص به این موضوع پرداخته اند. در ایران نیز به دلیل جایگاه ویژه سید حسن نصرالله در محور مقاومت، رسانه ها توجه ویژه ای به این حادثه داشته اند.
اگرچه از ابتدای وقوع این حادثه همه رسانه ها سیاست واحدی را دنبال کرده اند، اما رسانه ملی به عنوان جامع ترین رسانه کشور فاقد سیاست واحد در بررسی موضوع بوده است.
این رسانه در سه شبکه مختلف سه رویکرد تقریبا متفاوت را در پیش گرفت. شاید سه عبارت متفاوت: «اگر می خواهیم جنگ تمام شود، باید وارد این نبرد شویم و پاسخ دهیم»، «رژیم اسرائیل بسیاری از دانشمندان هسته ای ایران را نیز ترور کرد، آیا برنامه هسته ای ایران متوقف شده است؟» مقاومت لبنان هم همین‌طور است» و «دولت و سیاست‌هایش مقصر است، ما دروغ‌های آمریکایی‌ها را باور کرده‌ایم و ۱۱ ماه است که همین‌طور می‌جنگند!» که از برنامه‌های اینها بیرون آمد. ۶ روز صدا و سیما، می تواند این تفاوت معنادار و متضاد را نشان دهد.
این روایت ها در سه شبکه مختلف که هر کدام مسیری جداگانه را طی می کنند، مخاطبانی را که برای رفع نیازهای خبری خود به رسانه ها روی می آورند، سردرگم کرده است. قطعاً در چنین رویدادهایی سازمانی عریض و طویل مانند صداوسیما سیاست های خبری خود را به برنامه سازان اعلام می کند و آنها موظف هستند سیاست واحدی را برای همه شبکه ها دنبال کنند تا پیام یکسان به مخاطبان منتقل شود. نتیجه این سیاست واحد به اقتدار رسانه کمک خواهد کرد. به علاوه اگر رسانه بتواند کارکرد اطلاع رسانی خود را به درستی به نمایش بگذارد، افکار عمومی را به سمتی هدایت می کند که برای کشور مفید باشد.
برای تحلیل اتفاقات این چند روز در صدا و سیما باید برنامه های پخش شده را به سه قسمت تقسیم کرد و بر اساس مدل برنامه تحلیل کرد.
۱- شبکه خبر: شبکه خبر با توجه به سیاست های رسانه ای و با مدیریت جدید سعی کرد برنامه های رسانه ای خود را با جایگاه نظام و پیام رهبر انقلاب منطبق کند. عابدینی که به تازگی مدیریت شبکه خبر را برعهده گرفته است به دلیل نخبه بودن در این عرصه توانست از طریق شبکه خبر دیدگاه وحدت با دولت را به افکار عمومی منتقل کند.
اگر بخواهیم مهمانان این شبکه خبری پنج روزه را نام ببریم، می توانیم از افراد با گرایش های مختلف که حضوری یا تلفنی مهمان این شبکه بوده اند، مثال بزنیم؛ محمدجواد لاریجانی، سعید جلیلی، علی لاریجانی و احمد وحیدی از جمله کسانی بودند که نظرات خود را در خصوص این اتفاق با شبکه خبر بیان کردند که واکنش های بسیاری را در فضای مجازی به همراه داشت.
ارزیابی کلی از برنامه های شبکه خبر نشان می دهد که نگاه متعادل و واحدی بر این شبکه حاکم است و تحلیل ها نیز با همین نگاه پیش می رود و قرار نیست نگاه های جزئی و حداقلی وارد این موضوع شود.
۲- شبکه سه: تقریبا اکثر حواشی برنامه ها یا بهتر است بگوییم از برنامه این شبکه نشات می گیرد. «فارین پالیسی» از همان شب اول پس از حمله تروریستی اسرائیل ویژه برنامه ای را تدارک دید.
در بررسی این برنامه ابتدا باید به مهمانان آن نگاهی بیندازیم; فرانسیسکو گونزالس، گرگ سیمون و آدریل کازونتا از جمله کارشناسان خارجی بودند که این حمله تروریستی را تحلیل کردند. مهدی سیف، حمیدرضا غلامزاده و برخی دیگر از کارشناسان به تحلیل و بررسی نگرش ایران در قبال این حمله پرداختند. اظهارات مجریان و کارشناسان در این برنامه واکنش های زیادی را به همراه داشت.
در همان شب اول و پس از حمله مجری برنامه به جای استناد به دیدگاه تحلیلگران، شروع به تحلیل و انتقاد از این استراتژی کرد که جوابی نمی دهیم و گفت: این استراتژی تا حدی جواب می دهد. ممکن است این استراتژی به دشمن صهیونیستی این فکر را بدهد که هر چقدر هم که جلو بروید، هدف دیگری را بزنید، من در دام تنش و جنگ همه جانبه نمی افتم و عملاً قدم به قدم می بینیم که نتانیاهو و کابینه او در حال پیشروی هستند، چه خط قرمزی بالاتر و مهمتر از سید حسن نصرالله است که می گویند چه نتیجه ای به شهادت رسیده باشد چه نباشد. یمن و حتی تهران».
این صحبت ها در همان شب اول جمعه ۱۵ مهر نشان دهنده نگاهی بود که این برنامه در برخورد با حمله تروریستی اسرائیل دارد. نگاهی که به افزایش مطالبات در این رویداد می نگرد. تحلیل کارشناسان بر اساس همین دیدگاه بود. یا یکی دیگر از مجریان این برنامه در کامنتی گفته است: اگر می خواهیم جنگ تمام شود باید وارد این معرکه شویم و پاسخ دهیم. صحبت های کارشناسان و تحلیلگران ایرانی و مهمانان با چشم انداز و افق برنامه و مجریان همخوانی داشت و تمام تاکیدشان این بود که با این هجمه سطح مطالبات را افزایش دهند و هرگونه عقب نشینی مضر است.
۳- شبکه یک: شبکه یک نیز مانند سایر شبکه ها برنامه های ویژه ای تدارک دیده بود. «ثریا» مهمترین آنهاست که مانند برنامه سیاست خارجی شبکه سه بر همین افزایش مطالبات می ایستد اما رویکرد دیگری در این برنامه برای مخاطبان مشهود و واضح است و آن انتقاد از دولت و گره زدن این اتفاقات است. از بیروت تا پاستور.
فواد ایزدی از کارشناسان این برنامه در تحلیلی به عملیات فریب آمریکا اشاره کرد و سپس آن را به واکنش مقامات دولتی مرتبط دانست و گفت: آمریکا بارها گفته است که نمی خواهیم توسعه پیدا کنیم. گزاره‌ای که او هفته‌ای دو یا سه بار تکرار می‌کند که ما نمی‌خواهیم جنگ را از ابتدا گسترش دهیم، اما در زمان‌بندی خودشان و اتفاقات هفته گذشته در لبنان نشان می‌دهد که می‌توانند. جنگ را گسترش دهید، افرادی در داخل کشور هستند که بعد از هر پیامی از آمریکا خوشحال می شوند. صحبت های ایزدی در فضای مجازی مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت، چرا این اتفاق باید به دولت مربوط شود؟
طباخیان پژوهشگر تاریخ اسلام نیز در این برنامه همین هدف و خط را دنبال کرد و در اظهارنظری که در این گزارش به آن اشاره می کنیم تاکید کرد که رسانه ها واقعیت خطرات را نشان دهند. مرگ فقط برای همسایه نیست و باید نزدیکی خطر مشخص شود. وی در بخشی دیگر از این برنامه گفت: ویژگی هایی که ضعف و ترس از جنگ را در جامعه پمپاژ می کند، دشمن را متجاوزتر می کند. و البته در میان این تحلیل ها نباید از صحبت های مجری که در بخشی از این ویژه برنامه گفت: برخی از روی غفلت ترس از جنگ را در جامعه نهادینه می کنند.
