«نوبل» کدام اکتشافات شگفت‌انگیز را نادیده گرفت؟
با اعلام برندگان جایزه نوبل این هفته، این افراد و اقدامات آنها در کانون توجه قرار خواهند گرفت. اما اکتشافات بزرگی نیز وجود داشته که تاکنون این جایزه را دریافت نکرده اند.
به گزارش وب سایت CNN، تا ساعاتی دیگر فصل اعلام برندگان جایزه نوبل آغاز می شود و طبق معمول از روز دوشنبه (۱۶) مهر) این روند با اعلام برنده یا برندگان جایزه فیزیولوژی یا پزشکی آغاز و تا روز جمعه با رشته های فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح ادامه دارد. جوایز نوبل که بیش از یک قرن پیش توسط صنعتگر سوئدی آلفرد نوبل تأسیس شد، اقدامات نوآورانه‌ای را جشن می‌گیرد که ممکن است چندین دهه طول بکشد تا تکمیل شود.
پیش بینی اینکه چه کسی برنده این جایزه می شود بسیار دشوار است. فهرست نامزدها محرمانه باقی می ماند و اسنادی که جزئیات فرآیند افق میهن را نشان می دهد به مدت ۵۰ سال از دید عموم پنهان مانده است. در اینجا پنج پیشرفت بزرگ در علم وجود دارد که جایزه نوبل دریافت نکرده اند (حداقل هنوز).
نقشه برداری از اولین ژنوم انسان
یکی از نامزدهای برجسته جایزه نوبل نقشه برداری از ژنوم انسان است. این پروژه در سال ۱۹۹۰ آغاز شد و در سال ۲۰۰۳ به پایان رسید. شکستن کد ژنتیکی زندگی انسان نتیجه تلاش هزاران محقق در آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ژاپن و چین بود.
این تلاش تأثیر گسترده ای در زیست شناسی، پزشکی و بسیاری از زمینه های دیگر داشته است. یکی از دلایلی که ممکن است این شاهکار جایزه نوبل را دریافت نکرده باشد این است که افراد زیادی در ساخت آن نقش داشته اند.
طبق قوانینی که نوبل در وصیت نامه خود در سال ۱۸۹۵ وضع کرد، هر جایزه می تواند به سه نفر اعطا شود. این موضوع به دلیل ماهیت مشارکتی بسیاری از تحقیقات علمی به یک چالش تبدیل شده است.
انقلابی در درمان چاقی
توسعه داروهای کاهش وزن بدون نسخه که حاوی هورمونی به نام پپتید ۱ شبه گلوکاگون یا GLP-1 هستند، در چند سال گذشته سر و صدای زیادی ایجاد کرده است. از هر هشت نفر در جهان یک نفر چاق بود که از سال ۱۹۹۰ بیش از دو برابر شده است و دارویی که قند خون و اشتها را کاهش می دهد، می تواند عصر جدیدی را برای درمان چاقی و بیماری های مرتبط با آن آغاز کند. با دیابت نوع ۲ شروع می شود.
هوش مصنوعی متحول کننده
هوش مصنوعی زندگی مردم را با سرعتی بی سابقه تغییر می دهد و به عنوان یک حوزه شلوغ تلقی می شود. اما دو نام در این زمینه بیش از همه برجسته هستند: دمیس حسابیس و جان جامپر، مخترعان پایگاه داده ساختار پروتئین Alphafold در شرکت هوش مصنوعی DeepMind گوگل. پایگاه داده ساختار پروتئین Alphafold یک برنامه هوش مصنوعی است که ساختارهای سه بعدی پروتئین ها را از توالی اسید آمینه آنها رمزگشایی می کند و توسط حداقل ۲ میلیون محقق در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
برخی معتقدند شاید برای کمیته محافظه کار نوبل برای احترام به این رشته خیلی زود باشد. زیرا استفاده از هوش مصنوعی در تحقیقات علمی بسیار جدید است.
شناخت میکروبیوم روده
تریلیون‌ها میکروب (باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها) روی سطح و داخل بدن انسان زندگی می‌کنند که در مجموع به عنوان میکروبیوم انسان شناخته می‌شوند.
با پیشرفت در توالی یابی ژنتیکی در دو دهه گذشته، دانشمندان بهتر متوجه شده اند که این میکروب ها چه کاری انجام می دهند، چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و با سلول های انسانی به ویژه در روده تعامل دارند. دکتر جفری گوردون، استاد برجسته دکتر رابرت جی گلیزر در دانشگاه واشنگتن پیشگام در این زمینه است.
گوردون تلاش کرد تا میکروبیوم روده انسان و تأثیر آن بر سلامت انسان را درک کند و با تحقیقات آزمایشگاهی روی موش ها شروع شد. او تحقیقاتی را رهبری کرد که نشان داد میکروبیوم روده در سوءتغذیه نقش دارد که تقریباً ۲۰۰ میلیون کودک را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. این دانشمند در حال تولید نوع جدیدی از غذای درمانی است که روده های کودکان دچار سوءتغذیه را ترمیم می کند.
ژن های عامل سرطان
مری کلر کینگ، استاد پزشکی و علوم ژنوم در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن، پیشینه ای در تحقیقات در مورد تفاوت های ژنتیکی بین انسان و شامپانزه دارد. مدت ها قبل از اینکه دانشمندان نقشه ای از ژنوم انسان داشته باشند، او ۱۷ سال را صرف کشف و شناسایی نقش جهش ژن BRCA1 در سرطان سینه و تخمدان کرد.
این کشف منجر به استفاده از آزمایش‌های ژنتیکی برای شناسایی زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه و انجام اقداماتی مانند غربالگری و جراحی‌های پیشگیرانه برای شناسایی این زنان و کاهش شانس ابتلا به سرطان سینه در آنها شد.
برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی روز دوشنبه (۱۶ اکتبر) و پس از آن جایزه فیزیک روز سه شنبه و جایزه نوبل شیمی روز چهارشنبه معرفی می شود. اسامی برندگان جایزه نوبل ادبیات روز پنجشنبه و جایزه صلح نوبل روز جمعه اعلام می شود.
منبع: ایرنا
