سرنوشت نامعلوم کالابرگ؛ دولت می خواهد این طرح را ادامه دهد یا خیر؟

طرح کالابرگ که پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و با حمایت قانونی مجلس اجرا شد، اکنون در دولت چهاردهم نیز مسکوت مانده است و این سوال پیش آمده که آیا دولت می خواهد این طرح را ادامه دهد یا خیر؟

افق میهن به نقل از خراسان، کالابرگ الکترونیک طرحی بود که با حمایت قانونی مجلس و پس از حذف ارز ۴۲۰۰ به اجرا درآمد. در قانون بودجه سال جاری منابع و اهداف کمی این طرح دیده شده است. اما پس از تغییر زودهنگام دولت سیزدهم و در شرایطی که حدود دو ماه و نیم از آغاز به کار رسمی دولت چهاردهم می گذرد، خبری از اجرای دستور قانونی در این زمینه نیست. سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه ها در جدیدترین خبر از ادامه این طرح ابراز بی اطلاعی کرد و گفت: هنوز دستوری در این زمینه صادر نشده است. بنابراین سوال این است که این پروژه چه سرنوشتی خواهد داشت؟

چرا کالابرگ؟

زمستان ۱۴۰۰ آغاز پایان سیاست غلط ارزی ۴۲۰۰ بود که در آن زمان دولت سیزدهم ریسک های مختلف این کار را پذیرفت که مهمترین آن تورم قیمت کالاهای مشمول ارز ترجیحی بود. مجلس با تصویب ماده قانونی مندرج در بودجه ۱۴۰۱ این شرط را تعیین کرد که «…در صورتی که دولت قصد دارد کالایی را از سبد ارز ترجیحی حذف کند، ابتدا باید مقدمات قانونی را برای جبران ضررهای اولیه مصرف کننده فراهم کند. کالاها از طریق کالاهای الکترونیکی و در مسائل پزشکی از طریق بیمه و از طریق جایگزین های قابل اعتماد تا مردم بتوانند این کالاها و خدمات را با نرخ نهایی خریداری کنند شهریور ۱۴۰۰ و در حد نصاب تعیین شده آماده کنید.

این بدان معناست که جایگزین حذف ارز ۴۲۰۰ اساساً باید کالاهای الکترونیکی باشد. اما اتفاقاتی مانند آماده نبودن زیرساخت ها باعث شد ابتدا دولت یارانه نقدی را توزیع کند و پس از اجرای میادین کالابرگ، توزیع یارانه نقدی در کنار توزیع کالابرگ ادامه پیدا کرد.

اجرای ۲ مرحله عادی و فجران کالابرگ در دولت سیزدهم

خرداد ۱۴۰۲ یعنی یک سال بعد از تغییر یارانه نقدی فاکتور الکترونیکی عملیاتی شد. بر اساس این طرح مشمولان می توانند ۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم چرب، پنیر، ماست کم چرب، مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، ماکارونی و شکر خریداری کنند. مشمولان این طرح در صورت خرید ۲۰۰ هزار تومانی، یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی به کارت آنها تعلق می گیرد. به این ترتیب مقرر شد دهک های اول تا سوم درآمدی که ماهانه ۴۰۰ هزار تومان یارانه نقدی دریافت می کنند، ۵۲۰ هزار تومان و دهک های چهارم تا هفتم که ۳۰۰ هزار تومان یارانه نقدی دریافت می کنند. ۴۲۰ هزار تومان دریافت کنید.

داستان کالابرگ به اینجا ختم نشد و در آینده پروژه ویژه کالابرگ با عنوان فجرانه بهمن سال گذشته تا اردیبهشت امسال اجرایی شد. تفاوت بن فجران با بن معمولی در این بود که شرط خرید ۲۰۰ هزار تومانی از یارانه حذف و اعتبار تشویقی از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت. این طرح همچنین شامل یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی ها و ویتامین های لازم برای فرد با قیمت های بر اساس ۱۴۰۱ بود که در توضیح آن نیز تفاوت قیمت سبد پایه در سال ۱۴۰۱ و قیمت فعلی (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین می شود. البته در ابتدای اردیبهشت ماه مشخص شد که ادامه این طرح با اما و اگرهایی همراه است چرا که صولت مرتضوی وزیر کار وقت نهم. اردیبهشت ماه اعلام کرد که «در حال بررسی فاکتور الکترونیکی پرداخت یارانه تشویقی ۲۲۰ هزار تومانی هستیم که به زودی نتیجه آن اعلام می شود».

خبری از کالابرگ نیست

با تمام این موارد باید گفت که با گذشت بیش از دو ماه و نیم از آغاز به کار دولت چهاردهم، شاهدیم که خبری از اجرای الزام قانونی کالابرگ نیست. این در حالی است که در قانون بودجه امسال به صراحت به این موضوع اشاره شده است. بر این اساس ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای اجرای کاتالوگ در سطح ۱۹ میلیون خانوار در نظر گرفته شده است. در همین راستا حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه ها درباره آخرین وضعیت پروژه کاتالوگ الکترونیکی اعلام کرده است که هیچ دستوری به سازمان هدفمندسازی یارانه ها ارسال نشده است.

این موضوع در کنار کسری بودجه دولت در سال جاری که به گفته افضلی «مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی و اقتصاد اسلامی وزارت اقتصاد حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است» باعث شده است ادامه این طرح نامشخص است باید منتظر ماند و دید که آیا دولت بالاخره بار این طرح را با همه محاسن و معایب آن به دوش می کشد یا راه حلی برای تغییر نحوه اجرای آن مانند قانون برنامه هفتم می اندیشد؟