داستان اصلاح قیمت بنزین به کجا رسید؟/از احتمال سه نرخی شدن تا تبعات افزایش قیمت بنزین :: افق میهن

سازوکار جلوگیری از قاچاق سوخت، اصلاح قیمت بنزین و رفع هرگونه نگرانی از افزایش قیمت کالاها به دلیل افزایش قیمت سوخت از جمله نگرانی هایی است که نمایندگان و دوره های فعلی شورای اسلامی به آن پاسخ داده اند.

به گزارش افق میهن، از ابتدای مهرماه امسال گمانه زنی هایی مبنی بر افزایش قیمت بنزین مطرح شد اما دولت هنوز تصمیم نهایی خود را اعلام نکرده است.

از سوی دیگر، ۲۴ آبان سال ۱۳۹۷ بود که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران بدون اطلاع قبلی از آغاز مجدد سهمیه بندی بنزین خبر داد و بر این اساس قیمت هر لیتر بنزین سهمیه ای ۱۵۰۰ تومان و هر لیتر بنزین آزاد از ۱۰۰۰ تومان به ۳۰۰۰ تومان افزایش یافت.

این رویکرد که بدون اطلاع قبلی و حتی با اظهار بی اطلاعی رئیس دولت دوازدهم از زمان دقیق اجرای آن انجام شد، اعتراضاتی را برای کشور به همراه داشت که قطعاً بدون هزینه نبود.

بر این اساس شورای اسلامی، دولت چهاردهم، وزارتخانه های ذیربط و سایر دستگاه های حاکمیتی با بهره گیری از تجربه ۶ سال اخیر در خصوص افزایش قیمت بنزین بر تصمیم گیری منطقی همراه با اقناع افکار عمومی تاکید دارند.

پیش از این فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت بیست و یکم آبان وی در این ماه در حاشیه جلسه هیات دولت در خصوص احتمال سه نرخی شدن بنزین تاکید کرد: نرخ سهمیه ۶۰ و ۱۰۰ لیتری تغییر نمی کند و هرگونه تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین مربوط به سهمیه بندی مناطق آزاد، خودروهای لوکس و سهمیه دولتی است. چرا که دولت موظف است جلوی قاچاق سوخت را گرفته و با تصمیمی دقیق از هدر رفت سرمایه ملی جلوگیری کند.

بر این اساس گفته می شود ساختار سهمیه بندی بنزین خودروهای شخصی تغییر اساسی نخواهد کرد و بنزین ۶۰ لیتری یارانه ای با قیمت هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و بنزین نیمه یارانه ای ۱۰۰ لیتری با قیمت لیتری ۳۰۰۰ تومان باقی می ماند.

اما قرار است نرخ سومی به نام بنزین غیر سهمیه ای با قیمت جدید در نظر گرفته شود تا عموم مردم پس از استفاده از سهمیه ۶۰ و ۱۰۰ لیتری بنزین غیر سهمیه ای را با نرخ آزاد استفاده کنند.

محسن پاک نژاد وزیر نفت نیز پیش از این حضور داشت آبان وی در این ماه در صحن علنی شورای اسلامی درباره احتمال افزایش قیمت یا تعدیل سهمیه سوخت تاکید کرد که در هر برنامه ای که بخواهد اجرا کند، حتی بعداً، موضوع باید توسط کارشناس بررسی شود. اما فعلا تغییری در میزان سهمیه و قیمت سهمیه در کارت های شخصی ایجاد نشده است.

وزیر نفت ضمن رد نکردن همه بحث های کارشناسی در این زمینه، گفت: نمی خواهم بگویم بررسی نشده است. گروه های کارشناسی مختلف در حال بررسی و جمع بندی نظرات کارشناسان هستند. این بررسی ها با هماهنگی و تعامل وزارت نفت، سایر دستگاه های دولتی و شورای اسلامی در حال انجام است.

همچنین باید در نظر داشت که به گفته برخی از مسئولان و اعضای شورای اسلامی، روزانه حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون لیتر سوخت قاچاق می شود که ۹۰ درصد آن نفت و گاز و ۱۰ درصد بنزین است. این سوخت ها از سراسر کشور جمع آوری شده و از طریق شبکه ای منظم به مرزهای شرقی، جنوب شرقی و جنوبی کشور منتقل و در نهایت از کشور خارج می شود.

اما درباره نوع سازوکاری که دولت باید برای افزایش یا تغییر قیمت بنزین در نظر بگیرد و راهکارهای مبارزه با قاچاق سوخت با برخی از نمایندگان شورای اسلامی گفت و گو شد که در ادامه می خوانید.

برای تغییر قیمت بنزین باید همه جوانب را به درستی در نظر گرفت

فتح الله توسلی وی در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا گفت: در اینکه قیمت بنزین در کشور ما بسیار پایین است، شکی نیست، مثلا قیمت یک بطری آب ۳۵۰ تا ۴۰۰ سی سی که کمتر از نیم لیتر است، ۱۰ هزار تومان فروخته می شود و ممکن است همین بطری آب در برخی نقاط و تردد مسافران گران شود. اما قیمت بنزین یک لیتری که تولید و پالایش آن سخت است ۱۵۰۰ یا حداکثر ۳۰۰۰ تومان به فروش می رسد.

یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی با بیان اینکه قیمت فعلی بنزین نشان می دهد که باید تعادلی برای تامین هزینه های تولید، استخراج و پالایش نفت با قیمت گذاری بنزین ایجاد شود، گفت: رسیدن به تعادل قیمتی باعث می شود وزارت نفت بخشی از درآمد را برای راه اندازی پالایشگاه های جدید سرمایه گذاری کند. اما نکته اینجاست که چگونه می توان تغییر قیمت بنزین را مدیریت کرد.

نماینده مردم کبودرآهنگ در شورای اسلامی با ذکر مثالی در این زمینه و با اشاره به حذف ارز ترجیحی گفت: به عنوان نمونه قرار بود ارز ترجیحی با این شرط که کالاهای اساسی با قیمت شهریور ۱۴۰۱ حفظ شود حذف شود اما چون این موضوع محقق نشد قیمت ها به شدت افزایش یافت و سفره های مردم برای معیشت مردم کوچکتر شد.

تبعات افزایش قیمت بنزین را باید در قیمت سایر کالاها سنجید

وی تاکید کرد: بحث بنزین به عنوان سوخت خودرو شاید چندان مهم نباشد اما تاثیرات بعدی آن بسیار مهم است. زیرا با افزایش قیمت بنزین، هزینه حمل و نقل نیز افزایش می یابد و در نتیجه قیمت سایر کالاها نیز افزایش می یابد. بر این اساس در موضوع تغییر قیمت بنزین باید همه جوانب آن به درستی سنجیده شود.

توسلی وی درباره سازوکاری که دولت باید در تغییر قیمت بنزین لحاظ کند، توضیح داد: به عنوان مثال دولت باید اعلام کند که تمام خودروهای دولتی باید بنزین آزاد مصرف کنند و همچنین فردی که چند خودرو دارد را به میزان تنها یک یارانه بنزین تعلیق کند که چنین رویه ای بخش قابل توجهی از مصرف را در کشور کاهش می دهد و مصرف بنزین را متعادل می کند.

وی افزود: اما برای وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی باید یارانه بنزین یا گازوئیل برای مدت نامحدود در اختیار آنها قرار گیرد تا حمل و نقل عمومی دچار مشکل نشود. یعنی تغییر قیمت بنزین نباید از مردم شروع شود.

این نماینده مجلس افزود: پس از دریافت پاسخ مثبت از این روش، می توان با اقناع مردم، نه یک شبه، شرایط واقعی در حوزه بنزین را برای مردم تشریح کرد. در صورت حصول نتیجه مطلوب در این زمینه، در کنار نظارت، تغییر لازم را در مورد سوخت اعمال کنید. در غیر این صورت موضوع افزایش یا تغییر قیمت سوخت موفق نخواهد بود.

یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی با اشاره به موضوع قاچاق سوخت گفت: روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر سوخت در کشور قاچاق می شود، این در حالی است که با نظارت دقیق و هوشمندانه می توان جلوی قاچاق سوخت را گرفت تا از هدر رفت منابع و کاهش عدم تعادل در میزان تولید سوخت جلوگیری شود.

اقناع مردم در مورد تغییر قیمت بنزین باید در اولویت همه دستگاه ها باشد

همچنین عبدالعلی رحیمی مظفری در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا گفت: در حوزه بنزین ابتدا باید برای مردم توضیح دهیم که ارزانی بنزین چه مزایا و معایبی دارد و تعدیل قیمت چه مزایا و مزایایی برای مردم خواهد داشت نه به یکباره بلکه در مراحل، سطح، سهم و ….

رئیس مرکز امور نمایندگان مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تا زمانی که مردم درباره بنزین به طور کامل توضیح داده نشود، امکان تغییر در این حوزه وجود ندارد، اظهار داشت: حتی اگر اتفاقی نیفتد باعث کاهش اعتماد عمومی مردم می شود. زیرا کاهش این اعتماد با برخی شعارهایی که قبلا اعلام شده بود در تضاد خواهد بود.

عضوکمیسیون کمیسیون انرژی مجلس در دوره یازدهم با بیان اینکه مردم ایران شرایط را درک کرده و می پذیرند که مسائل برای آنها تبیین شود، گفت: شرایط اقتصادی، سرمایه اجتماعی، تهدیداتی که در خارج از کشور علیه ایران اعمال می شود باید برای تغییر قیمت بنزین در نظر گرفته شود و برای هر تصمیمی بستر لازم در نظر گرفته شود. بر این اساس باید ترغیب و صحبت های لازم برای این حوزه انجام شود. اما اگر یک شبه تصمیمی گرفته شود و فردا آن را اجرا کنیم، نتیجه آن کاهش سرمایه اجتماعی است.

سیستم اندازه گیری عامل مهمی برای مدیریت بلادرنگ و شفافیت مالی در حوزه انرژی است

رحیمی مظفری در ادامه به موضوع پالایش لحظه ای وضعیت انرژی از زمان استخراج، تولید، انتقال تا مصرف در بخش داخلی و خارجی اشاره کرد و یادآور شد: برای این موضوع سیستم اندازه گیری کمک شایانی خواهد کرد و اجرای این برنامه به ما این امکان را می دهد که علاوه بر مدیریت لحظه ای، شفافیت مالی را برای حوزه انرژی نیز در نظر بگیریم.

رئیس مرکز امور نمایندگان مجلس شورای اسلامی افزود: البته سازمان برنامه بودجه با همکاری وزارت نفت موضوع سامانه اندازه گیری را در دستور کار دارد و اولویت تجهیز حدود ۵۹۰ نقطه به کنتور است که ۲۳۰ نقطه آن در صدا و سیما ثبت شده است.

عضو کمیسیون انرژی شورای اسلامی در دوره یازدهم خاطرنشان کرد: بر اساس ماده ۴۴ برنامه هفتم توسعه، وزارت نفت موظف است نسبت به نصب سامانه‌های سنجش انبوه و ایجاد سامانه مدیریت هوشمند انرژی در زنجیره تولید، انتقال و توزیع نفت خام، گاز و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در کشور اقدام کند که در صورت اجرای کامل این امر، از شفاف‌سازی و اجرای کامل سوخت جلوگیری می‌کند.

دولت چهاردهم از ابتدای فعالیت خود با بهینه سازی مصرف و بیان هوشمندانه در مبارزه با قاچاق سوخت، رفع نارضایتی ها در حوزه انرژی و لزوم جلوگیری از اتلاف منابع و قاچاق سوخت کشور را در دستور کار قرار داده است و در این برهه که زمزمه های احتمالی تغییر قیمت بنزین را می توان شنید، بویژه شاهد چگونگی تغییر قیمت بنزین از سوی دولت هستیم. با همکاری شورای اسلامی و سایر وزارتخانه ها و نهادهای ذیربط با اتخاذ تصمیمات دقیق و هوشمندانه از هرگونه نگرانی و تورم در کالاها جلوگیری خواهد کرد. واسطه ها از تغییر قیمت بنزین جلوگیری خواهند کرد.