آلودگی هوا و محدودیت منابع آب از تبعات بی‌توجهی به اسناد بالادستی
به گزارش خبرگزاری افق میهن و به نقل از محیط زیست، شینا انصاری وی با اشاره به حضور خود در جلسه «ساماندهی و تمرکززدایی تهران» که هفته گذشته با حضور رئیس جمهور و نهادهای مرتبط برگزار شد، در یادداشتی با عنوان «الزامات تمرکززدایی از تهران» نوشت:
«قانون» امکان واگذاری مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی شهر تهران» در سال ۱۳۹۳ به تصویب شورای اسلامی شهر رسید. در پیش نویس سند «سازماندهی و سیاست تمرکززدایی تهران» که از سوی وزارت راه و شهرسازی در این جلسه ارائه شد، سناریوهای احتمالی برای آینده تهران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و راهکارهای مختلف تشریح شد.
وضعیت کنونی تهران حاصل یک روند تاریخی حداقل ۲۰۰ ساله است که به ویژه در ۱۰۰ سال اخیر رشد ناهمگونی را نسبت به سایر نقاط کشور تجربه کرده است. مسائل زیست محیطی تهران نتیجه این رشد ناهمگون و بارهای بیش از ظرفیت زیست محیطی این شهر بزرگ است. بی توجهی به طرح ها و اسناد بالادستی شهر تهران برای انطباق ظرفیت جمعیتی با دارایی ها و منابع زیستی، شرایط حساس و شکننده ای را برای این کلانشهر ایجاد کرده است که آلودگی هوا و محدودیت منابع آبی از پیامدهای آن است.
زمانی که در اولین طرح جامع شهر تهران مصوب ۱۳۴۷، جمعیتی معادل ۵.۵ میلیون نفر برای افق طرح در نظر گرفته شد و متعاقباً در سایر طرح های شهری مانند طرح ساماندهی شهر تهران (۱۳۷۱)، طرح مجموعه شهری (۱۳۸۲)، طرح جامع (۱۳۸۶)، سقف ها جمعیت پیش بینی شده نادیده گرفته شد و به جای تمرکززدایی و جلوگیری از رشد مراکز بزرگ جمعیتی اطراف تهران، بارگیری در تهران، محیط زیست ادامه یافت. شاخص هایی مانند بهبود کیفیت هوا و آب پایدار در وابسته قرار داده شد
آنچه در شناخت علل مشکلات و مسائل تهران اغلب فراموش می شود «محدودیت ظرفیت زیست محیطی» این شهر و اینکه تهران تا چه اندازه ظرفیت ایجاد صنایع، ایجاد و گسترش شهرک های مسکونی و صنعتی، مراکز علمی و دانشگاهی و خدماتی را دارد. و مجتمع های تجاری و جمعیت را به خود جلب می کند.
به عنوان مثال بیش از پنج دهه از تصویب نامه «ممنوعیت ایجاد صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران» می گذرد. مصوبه ای که برای ایجاد تعادل و توازن توسعه تصویب شد اما به مرور زمان کارکرد خود را از دست داد. در نتیجه طی سالهای گذشته صنایع زیادی با توجیهات مختلف در تهران و اطراف آن تأسیس شد.
مصوبات پرونده ای و تصمیمات جزئی از جمله رفع ممنوعیت ساخت و ساز صنعت در شهرک های صنعتی استان البرز، کاهش شعاع ممنوعه ساخت و ساز صنعت در استان های قم، سمنان و مرکزی، تصویب نزدیک به هفت مورد شهرک صنعتی مصوب، تصویب پنج منطقه ویژه اقتصادی با جنبه غالب توسعه صنعتی و تشکیل ۴۶ منطقه صنعتی خودرویی و غیرمجاز در یک شعاع. در فاصله کمتر از ۶۰ کیلومتری تهران در دو دهه اخیر بدون احتساب ایجاد برخی صنایع و تصمیمات دیگری که به طرق مختلف باعث بارگیری می شود، اکثر جمعیت و صنعت در استان تهران بوده اند که همه اینها باعث شده است که اکنون شهرهای اطراف تهران هر کدام. جمعیتی بسیار بیشتر از برخی استان های کشور دارند. این آپلودها به افزایش دهد صرف نظر از مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مشکلات زیست محیطی زیادی را برای تهران به وجود آورده است.
تا زمانی که سیاست های توسعه به جذب جمعیت ادامه دهد ابرشهر تهران باید متمرکز شود، سدهای موجود با روند مصرف فعلی تکافوی پاسخگوی نیاز این جمعیت رو به رشد نخواهد بود و برای تامین آب کلان شهر تهران، انتقال آب بین حوضه ای (مثلا انتقال از سد طالقان در ۱۶۰ کیلومتری تهران) و جستجوی آب جدید ضروری است. منابع آب از استان های همجوار برای جمعیت رو به رشد «تهران بزرگ». ما هستیم
افزایش بار آلودگی ناشی از تعداد خودروها و منابع احتراق متعدد در مختصات اقلیمی تهران به ویژه در فصل سرد سال و در زمان وارونگی دما، بهبود کیفیت هوا را با مشکل مواجه کرده است.
بحث تمرکززدایی تهران سال هاست که در مقاطع مختلف (از سال ۱۳۷۷ که بحث انتقال پایتخت مطرح شد تا سال ۱۳۷۸ و ۱۳۷۸ که امکان انتقال مرکز سیاسی تهران مطرح شد و در نهایت در سال ۱۳۹۸ قانون ساماندهی تمرکززدایی تهران مطرح شد) مطرح شده است. تهران تصویب شد) اما اجرای سیاست ها عدم تمرکز مستلزم عزم جدی برای جلوگیری از تصدی امور و واگذاری فعالیت توسط دولت است. بی ارتباط با نقش ذاتی و سیاسی پایتخت به سایر مناطق جغرافیایی کشور، الگوهای شبکه ای متوازن را در فضای ملی توسعه می دهد. به جای الگوهای تمرکزگرا، از طریق آماده سازی زمین و در نهایت «راهبرد ساماندهی پایتخت و عدم انتقال و تفکیک پایتخت» از تشدید مشکلات جدی و بغرنج تهران می کاهد.
