آیا ماه کامل واقعاً باعث بی‌خوابی ما می‌شود؟

پایگاه خبری تحلیلی افق میهن (ofoghmihan.ir):

مردم مدت‌ها بر این باور بودند که نور ماه می‌تواند بر خواب و رفتار ما تأثیر بگذارد. این موضوع چقدر با یافته های علمی سازگار است؟

آیا تا به حال شده در شب ماه کامل بیدار بخوابید و فکر کنید این نور است که شما را بیدار نگه داشته است؟ از زمان های قدیم، مردم بر این باور بودند که ماه می تواند باعث بی خوابی و رفتارهای عجیب و غریب و حتی جنون شود. کلمه لوناسی (جنون) نیز از کلمه Luna گرفته شده است که در لاتین به معنای ماه است.

پلیس، کارکنان بیمارستان و امدادگران می‌گویند شب‌هایشان در ماه کامل شلوغ‌تر می‌شود. اما آیا این ادعا با علم همخوانی دارد؟ پاسخ به این سوال پیچیده تر از آن چیزی است که افسانه ها می گویند. تحقیقات نشان می دهد که ماه کامل می تواند تأثیر کمی بر خواب داشته باشد، اما تأثیر آن بر سلامت روان هنوز مشخص نیست.

در یادداشتی برای وب سایت مکالمه، Joanna Fong-Isariawongse، استاد علوم اعصاب در دانشگاه پیتسبورگ، در مورد تأثیر ماه کامل بر خواب و سلامت روان بحث می کند.

ماه کامل چه تاثیری بر خواب دارد؟

چندین مطالعه نشان داده‌اند که افراد در روزهای نزدیک به ماه کامل، زمانی که نور ماه در آسمان شب روشن‌تر می‌تابد، متفاوت می‌خوابند. در این شب‌ها، افراد حدود ۲۰ دقیقه کمتر می‌خوابند، به خواب رفتن بیشتر طول می‌کشد و کمتر در خواب عمیق و آرام باقی می‌مانند. تحقیقات گسترده در کشورهای مختلف این الگو را تایید کرده و نشان می دهد که افراد معمولا دیرتر به رختخواب می روند و در شب های قبل از ماه کامل کمتر می خوابند.

دلیل اصلی این تغییرات نور است. نور شدید ماه در شب می تواند ساعت داخلی بدن را به تاخیر بیندازد، تولید ملاتونین (هورمونی که به بدن سیگنال می دهد زمان خواب است) را کاهش دهد و مغز را بیشتر بیدار نگه دارد.

این تغییرات معمولاً اندک هستند و بیشتر افراد تنها ۱۵ تا ۳۰ دقیقه خواب خود را از دست می دهند. این اثر در مکان هایی که نور مصنوعی کمتری وجود دارد، مانند حومه شهر یا هنگام کمپینگ، بیشتر قابل مشاهده است. برخی تحقیقات همچنین نشان می دهد که مردان و زنان به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار می گیرند. به عنوان مثال، مردان در مرحله رشد ماه بیشتر از خواب بیدار می شوند، در حالی که زنان در طول ماه کامل خواب عمیق و آرام کمتری دارند.

رابطه ماه کامل با سلامت روان

برای قرن ها، مردم ماه کامل را عامل جنون می دانستند و معتقد بودند که نور ماه می تواند باعث اختلالاتی مانند شیدایی در اختلال دوقطبی، تشنج در افراد مبتلا به صرع یا روان پریشی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شود. این تئوری این بود که کمبود خواب مهتابی باعث از هم پاشیدن ذهن‌های آسیب‌پذیر می‌شود.

علم امروز به ما می گوید که کم خوابی خود عامل مهمی در مشکلات سلامت روان است. حتی یک شب بی خوابی می تواند اضطراب و خلق و خوی افسرده را افزایش دهد. اختلالات خواب مداوم می تواند خطر افسردگی، افکار خودکشی و بدتر شدن شرایطی مانند اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی را افزایش دهد.

خواب اندکی که در شب‌های ماه کامل از دست می‌دهیم می‌تواند تأثیر بیشتری بر افراد مبتلا به مشکلات روانی داشته باشد. برای مثال، فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است بیش از دیگران از بی خوابی یا اختلال در خواب رنج ببرد.

اما موضوع این است که وقتی محققان به داده‌های زیادی نگاه کردند، شواهد نشان ندادند که فازهای ماه مستقیماً باعث بحران‌های ذهنی می‌شوند و هیچ الگوی قابل اعتمادی بین ماه و بستری شدن در بیمارستان یا طول درمان یافت نشد.

تحقیقات محدود نشان می دهد که فازهای ماه ممکن است اثرات کوچکی داشته باشند. برای مثال، در هند، بیمارستان‌های روانپزشکی گزارش داده‌اند که از محدودیت‌های بیشتری در شب‌های ماه کامل استفاده می‌کنند. در چین، افزایش جزئی در پذیرش بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در شب های ماه کامل مشاهده شده است. البته این نتایج در همه جای دنیا یکسان نیست و ممکن است به عوامل فرهنگی یا شیوه های مختلف کاری بیمارستان ها مربوط باشد.

در نهایت، ماه ممکن است زمان خواب ما را کمی کاهش دهد و کمبود خواب قطعا می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد، به ویژه برای افرادی که از اختلالاتی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی یا صرع رنج می برند. اما این تصور که ماه کامل مستقیماً باعث بیماری روانی می شود، بیشتر افسانه است تا واقعیت.

نظریه های دیگر در مورد اثرات ماه

در طول سال‌ها، دانشمندان سعی کرده‌اند دلایل دیگری برای تأثیرات فرضی ماه پیدا کنند و به مواردی مانند اثرات گرانشی ماه یا تغییرات مغناطیسی و جوی در زمان‌های مختلف ماه اشاره کنند. اما پس از تحقیقات فراوان، هیچ یک از این نظریه ها نتوانسته اند ثابت کنند که ماه به طور مستقیم یا قابل توجهی بر بدن انسان تأثیر می گذارد.

نیروهای گرانشی که آب را در اقیانوس ها به حرکت در می آورند بسیار ضعیف هستند و نمی توانند بر فیزیولوژی انسان تأثیر بگذارند. همچنین تحقیقات در مورد تغییرات مغناطیسی و جوی در زمان های مختلف ماه نتایج یکسان و قوی نداشته است.

اگر علم به وضوح نشان می دهد که ماه تأثیر کمی دارد، پس چرا بسیاری از مردم هنوز معتقدند که ماه کامل باعث رفتارهای عجیب و غریب و بی خوابی می شود؟ روانشناسان این پدیده را “همبستگی خیالی” می نامند. یعنی فقط به شب‌هایی توجه می‌کنیم که همزمان با ماه کامل اتفاقات غیرعادی رخ می‌دهد، اما شب‌هایی را فراموش می‌کنیم که هیچ اتفاقی نیفتاده است.

ماه به راحتی قابل مشاهده است. بر خلاف عواملی مانند استرس، کافئین یا استفاده از تلفن که می تواند خواب ما را مختل کند، ماه همیشه در آسمان است، بنابراین سرزنش آن آسان است.

درس هایی از ماه برای خواب امروز

حتی اگر ماه باعث جنون نشود، تأثیرات ظریف آن بر خواب ما را به یاد یک نکته مهم می اندازد: نور شب نقش مهمی در خواب دارد.

بدن ما به طور طبیعی طوری طراحی شده است که چرخه نور و تاریکی را دنبال کند. نور اضافی در شب، اعم از نور ماه، چراغ های خیابان یا صفحه نمایش تلفن، می تواند ریتم شبانه روزی بدن را به تاخیر بیندازد، تولید ملاتونین را کاهش دهد و باعث خواب کم عمق و بی کیفیت شود.

این تغییرات شبانه مشابه اثرات نامطلوب ساعت تابستانی است. وقتی ساعت‌ها جلو می‌روند، شب‌ها بیشتر روشن می‌مانند. این تغییر باعث اختلال در زمان خواب می شود و به طور قابل توجهی بر خواب و سلامت عمومی تأثیر می گذارد.

در دنیای امروزی، نور مصنوعی بیشتر از نور مهتاب بر خواب تأثیر می گذارد. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان خواب توصیه می کنند که زمان استاندارد ثابت بماند تا با ریتم بیولوژیکی بدن سازگاری بیشتری داشته باشد.

بنابراین اگر در شب های ماه کامل دچار بی خوابی هستید، ممکن است واقعاً تحت تأثیر نور ماه قرار بگیرید. اما اگر بی خوابی شما ادامه دارد، بهتر است به عوامل دیگری مانند نور صفحه گوشی یا استرس توجه کنید.

منبع: زومیت