آینده شغلی در سایه مدل‌های زبانی هوش مصنوعی؛ آیا جایگزینی انسان‌ها آغاز شده است؟
مدل های زبان بزرگ (LLM) مانند ChatGPT و Bard در چند سال اخیر نه تنها توانسته اند جایگاه خود را در صنایع مختلف پیدا کنند، بلکه بحث های جدی را در مورد آینده مشاغل نیز به همراه داشته اند. طبق گزارش اخیر مؤسسه جهانی مک کینزی، اتوماسیون و هوش مصنوعی ممکن است تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیون شغل را در سراسر جهان تغییر یا جایگزین کنند. این پیشرفت ها به ویژه در مشاغلی که بر پردازش اطلاعات یا کارهای معمول تمرکز دارند، شدید خواهد بود.
کدام مشاغل در خط مقدم تغییرات قرار دارند؟
گزارش مجمع جهانی اقتصاد نشان می دهد که تا سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۴۰ درصد از کارکنان ممکن است به بازآموزی نیاز داشته باشند. مشاغل در زمینه پشتیبانی مشتری، ویرایش و ایجاد محتوا و حتی بخش‌هایی از مشاغل مالی به‌ویژه تحت تأثیر مدل‌های زبانی و ابزارهای تولید محتوا خودکار قرار گرفته‌اند. در واقع، تا سال ۲۰۲۷، پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۱۰ درصد مشاغل سنتی نویسندگی و پشتیبانی مشتری تنها در ایالات متحده دستخوش تغییرات اساسی شوند.
رشد فرصت های جدید؛ هوش مصنوعی به عنوان یک نیروی محرکه اقتصادی
در حالی که برخی از مشاغل در حال تغییر یا ناپدید شدن هستند، فرصت های جدیدی نیز در حال ظهور هستند. گزارش ۲۰۲۳ لینکدین نشان داد که مشاغل مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها، مدیریت پروژه و توسعه هوش مصنوعی نرخ رشد بیش از ۳۰ درصدی را در سه سال گذشته تجربه کرده اند. این رشد نشان می دهد که با گسترش فناوری های هوش مصنوعی، نیاز به مهارت های جدید از جمله دانش فنی و استراتژی های جدید افزایش یافته است.
مسئولیت اجتماعی و نقش سیاست گذاری
در کنار این تغییرات، بحث قانون گذاری نیز مطرح شده است. اتحادیه اروپا و برخی از کشورهای آسیایی در حال تدوین قوانین جدید از جمله قوانین مربوط به شفافیت و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی هستند. هدف از این قوانین جلوگیری از سوگیری در الگوریتم ها و حمایت از حقوق کار است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که آموزش مهارت های جدید در سطح ملی و سیاست های حمایتی می تواند از تغییرات ناگهانی و اثرات منفی اجتماعی جلوگیری کند.
خلاصه: آینده ای پویا و در حال تغییر به طور کلی، پیش بینی می شود که تا دهه ۲۰۳۰، بازار کار جهانی با تأثیرات عمده هوش مصنوعی و اتوماسیون دستخوش تغییرات اساسی شود. آمارهای جهانی نشان می‌دهد که با استفاده هوشمندانه از این فناوری‌ها و اعمال سیاست‌های حمایتی، می‌توان بر بسیاری از چالش‌ها فائق آمد و اقتصادهای آینده را با نیروی انسانی پویاتر و دانش‌محور ساخت.
دکتر عباس کریمی
فوق دکترا در شهر هوشمند و عضو هیئت علمی دانشگاه
