اتفاقی که باورش سخت است؛ ماه در حال آب رفتن است

ماه، تنها قمر زمین که هر شب در آسمان می بینیم، در مداری قابل پیش بینی در آسمان حرکت می کند. البته به نظر می رسد اندازه ماه در طول زمان تغییر کرده است. بر اساس مطالعه ای که در پایان ژانویه در مجله علوم سیاره ای منتشر شد، مشخص شده است که محیط ماه حدود ۴۵ متر کوچک شده است. زیرا به تدریج و در طول چند صد میلیون سال گذشته، هسته ماه سردتر شده است.

تیمی از دانشمندان ناسا، موسسه اسمیتسونیان، دانشگاه ایالتی آریزونا و دانشگاه مریلند شواهدی را کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد ادامه انقباضات منجر به تغییرات سطحی در اطراف قطب جنوبی ماه شده است. حتی مناطقی که ناسا امیدوار است خدمه خود را در طول ماموریت آرتمیس III فرود آورد، دستخوش تغییراتی شده است.

ماه چقدر شبیه انگور است

فرآیند ذوب و کوچک شدن سطح ماه دقیقاً مانند چروک شدن انگور در فرآیند تبدیل شدن به کشمش است. ماه به روشی مشابه کوچک و کوچک می شود. البته پوست انگور انعطاف پذیر است اما سطح ماه شکننده است و این شکنندگی باعث ایجاد گسل هایی می شود که قسمت هایی از پوست به سمت یکدیگر فشار می آورند.

ایجاد گسل های ناشی از این انقباض مداوم معمولاً با فعالیت های لرزه ای مانند زلزله همراه است. هر مکانی در نزدیکی این مناطق گسلی ماه می تواند تهدیدی برای اکتشاف انسان در آن مناطق باشد. درست مانند افراهایی که در نزدیکی خطوط گسل روی سیاره زندگی می کنند و با خطرات بیشتری از زلزله مواجه هستند.

این تیم در مطالعه جدید خود، گروهی از گسل ها را در مناطق جنوبی ماه به یک ماه لرزه قدرتمند که توسط لرزه نگارهای آپولو در حدود ۵۰ سال پیش ثبت شده است، مرتبط دانستند. آنها با استفاده از مدل‌های کامپیوتری، پایداری شیب‌های سطحی این ناحیه را شبیه‌سازی کردند و دریافتند که برخی از مناطق به‌ویژه در برابر ارتعاشات ماه به دلیل فعالیت‌های لرزه‌ای آسیب‌پذیر هستند.

توماس آر واترز، یکی از نویسندگان این مقاله و دانشمند ارشد بازنشسته موزه ملی هوا و فضای ایالات متحده، که در این مطالعه شرکت کرده است، گفت: “مدل سازی ما نشان می دهد که ماه لرزه های کم عمق و کم عمق می توانند باعث زمین لرزه های قوی در منطقه جنوبی شوند. ماه، و ممکن است اینها در اثر لغزش روی گسل‌های موجود یا تشکیل گسل‌های رانش جدید ایجاد می‌شوند.

وی ادامه داد: پراکندگی جهانی گسل های راندگی جوان و پتانسیل فعال بودن آنها و پتانسیل تشکیل گسل های راندگی جدید از انقباض جهانی در حال انجام باید در برنامه ریزی مکان یابی و پایداری پایگاه های دائمی در ماه مورد توجه قرار گیرد.

چندین ساعت لرزش

ماه لرزه های کم عمق در عمق حدود ۱۶۰۰۰۰ متری پوسته ماه رخ می دهد و معمولاً توسط گسل ها ایجاد می شود و ممکن است به اندازه کافی قوی باشد که به تجهیزات و سازه های ساخت بشر در سطح ماه آسیب برساند. اگر زمین لرزه های سطح زمین معمولاً بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد، اما زمین لرزه های کم عمق ممکن است چندین ساعت یا در طول شب ادامه داشته باشند. اعضای تیم زلزله ۵ ریشتری ثبت شده توسط شبکه لرزه نگاری غیرفعال آپولو در دهه ۱۹۷۰ را به گروهی از گسل هایی که اخیراً توسط مدارگرد شناسایی ماه شناسایی شده اند مرتبط دانستند. این بدان معناست که فعالیت های لرزه ای ممکن است هر گونه استقرار فرضی را در سطح ماه از بین برده باشد.

نیکلاس اشمر، یکی از نویسندگان این مقاله و زمین شناس دانشگاه مریلند، در این رابطه گفت: “شما می توانید سطح ماه را به عنوان سطحی خشک از ماسه و سنگریزه های پودر شده و غبار تصور کنید. میلیاردها سال است که این سطح مورد اصابت سیارک ها و دنباله دارها قرار گرفته است و قطعاتی از این برخوردها دائما به اطراف پرتاب می شوند و در نتیجه مواد سطحی ایجاد شده ممکن است ابعادی چند میکرون داشته باشند یا به اندازه یک تخته سنگ باشند. به همین ترتیب رسوبات سست امکان وقوع زلزله و رانش زمین را فراهم می کنند.

اعضای تیم به نقشه برداری از این فعالیت لرزه ای در ماه ادامه می دهند و امیدوارند مکان های بیشتری را که ممکن است برای اکتشاف انسان خطرناک باشد، مشخص کنند. طبق برنامه ریزی های انجام شده قرار است اولین پرواز با خدمه آرتمیس ناسا در سپتامبر ۲۰۲۵ انجام شود و همزمان اولین فرود خدمه روی ماه در سپتامبر ۲۰۲۶ انجام شود که یکی از اهداف نهایی این ماموریت های آینده است. استقرار طولانی مدت انسان در ماه خواهد بود.

اشمر گفت: «با نزدیک‌تر شدن به تاریخ پرتاب ماموریت آرتمیس، مهم است که فضانوردان، تجهیزات و زیرساخت‌های خود را تا حد امکان ایمن نگه داریم. این به ما کمک می کند تا برای آنچه در ماه در انتظارمان است آماده شویم. هم از نظر سازه های مهندسی مقاوم در برابر فعالیت های زلزله و هم از نظر حفاظت از مردم در مناطق خطرناک.

منبع: ایسنا