از سنگک تا لواش، کدام نان سالمتر است؟
بی بی سی: در ایران نان فقط یک غذای روزمره نیست. بخشی از هویت فرهنگی و عاطفی مردم است. از عطر سنگک داغ گرفته تا نان بربری، هیچ غذایی به اندازه نان در زندگی ایرانیان حضور ثابتی نداشته است.
با این حال، در شلوغی و شلوغی زندگی شهری امروزی، بسیاری از مردم تنها برای «سیر شدن» نان می خرند و فرصتی برای فکر کردن به نقش هر قرص نانی در سلامتی خود ندارند.
افق میهن نان سالم بر خلاف تصور عموم از همان مرحله اول شروع می شود: نوع آرد، مقدار سبوس، روش تخمیر و روش پخت. اگر از این جزئیات غفلت شود، نتیجه نانی است که نه تنها ارزش غذایی پایینی دارد، بلکه باعث افزایش ضایعات و مشکلات تغذیه ای می شود. این تضاد «مکان تاریخی نان» و «کیفیت امروزی آن»، بحث سلامت نان را به یکی از مهم ترین مسائل تغذیه ای در ایران تبدیل کرده است.
در سال های اخیر گزارش هایی مبنی بر ضایعات قابل توجه نان در ایران منتشر شده است. برخی برآوردها میانگین این تلفات را حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد تخمین می زنند. اگرچه این رقم بسته به نوع نان، منطقه و الگوی مصرف متفاوت است، اما نشان می دهد که نیاز جدی به ارتقای کیفیت تولید، نگهداری و مصرف نان وجود دارد.
یکی از راهکارهای پیشنهادی برای کاهش این مشکل، گسترش تولید صنعتی یا نیمه صنعتی نان است. در چنین سیستم هایی می توان کنترل فرآیند بهتر، یکنواختی کیفیت و رعایت استانداردهای بهداشتی بیشتری داشت.
همچنین با توجه به شیوع کمخونی ناشی از فقر آهن در ایران، طرحهایی برای غنیسازی آرد با آهن و ریزمغذیهای ضروری در برخی استانها اجرا شده است و در صورت تداوم و نظارت صحیح میتواند به بهبود شاخصهای تغذیه کمک کند.
فهیمه جوادی، کارشناس و کارشناس ارشد تغذیه درباره افق میهن نان مناسب می گوید: اینکه کدام نان برای فرد سالم تر است به عوامل مختلفی از جمله سبک زندگی، بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا سلیاک و رژیم غذایی فرد بستگی دارد. وی بهترین نان را بر اساس معیارهای یک فرد سالم با وزن طبیعی معرفی می کند.
نان سنگ غلات؛ بهترین افق میهن
تهیه شده از آرد سبوس دار و سرشار از فیبر
حفظ ویتامین ها و مواد معدنی بیشتر
به گفته خانم جوادی، نان سنگک سبوس دار کامل ترین منبع انرژی، فیبر، ویتامین های گروه B و مواد معدنی است.
نان بربر؛ افق میهن خوبی با چند نکته
سبوس کمتر از سنگ
میزان نمک در نانوایی های مختلف متفاوت و گاهی زیاد است
نان لواش؛ فقیرترین از نظر ارزش غذایی
افزایش سریع قند خون
باعث می شود زودتر احساس گرسنگی کنید
چگونه نان مرغوب را تشخیص دهیم؟
به گفته فهیمه جوادی، برای افق میهن نان سالم باید به چند ویژگی ساده توجه کرد:
نشانه های نان خوب
رنگ نان باید قهوه ای روشن یا طلایی طبیعی باشد.
وجود دانه های سبوس قابل مشاهده نشانه استفاده از آرد کامل است.
نان تخمیر شده طبیعی بوی ملایم و کمی ترش دارد.
ته نان نباید سوخته باشد یا بوی دود بدهد.
نشانه های نان بی کیفیت
ایجاد نفخ، سنگینی یا ترشی پس از مصرف.
وی می گوید: اگر بعد از خوردن نان احساس نفخ و سنگینی می کنید، احتمالاً نان با جوش شیرین زیاد پخته شده است.
نان سالم و کامل می تواند بخش مهمی از نیاز روزانه به فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی را تامین کند. در حالی که نان های سفید و بدون سبوس عمدتا فقط انرژی خالص را تامین می کنند. توجه به نوع آرد، سبوس، روش تخمیر و روش پخت می تواند تفاوت زیادی در سلامت روزمره ایجاد کند.
به گفته متخصصان تغذیه، نان سالم فقط یک غذای روزانه نیست، بلکه سرمایه گذاری برای سلامت جامعه است.
