افزایش سرمایه بانک ها با فروش املاک مازاد| منابع بانکی که اغلب صرف سفته بازی می شود
بازار؛ گروه بانک و بیمه: اگرچه نزدیک به دو سال از درخواست بانک ها برای رفع شکایات و افزایش سرمایه می گذرد اما اتفاق خاصی در این زمینه نیفتاده است و همچنان اکثر بانک ها به جای افزایش سرمایه با کمبود منابع مواجه هستند. مدیران بانک می گویند؛ بازپرداخت وام های با بدهی بالا و همچنین جذب نقدینگی در بازارهای موازی و سفته بازی به جای تزریق آن به سیستم بانکی در قالب سپرده، بانک ها را قادر به افزایش سرمایه و رفع عدم تعادل کرده است. از سوی دیگر بانک مرکزی هشدار داده است؛ تعدادی از بانک های ناکارآمد و ضعیف که قادر به رعایت قوانین و الزامات تعیین شده برای حل تعارض نیستند یا قادر به افزایش سرمایه خود نیستند مجوز آنها لغو می شود یا مدیریت آنها به بانک های قوی منتقل می شود.
اکنون برخی بانک ها برای حفظ جایگاه خود تلاش می کنند با سیاست های خاص این دوره را دور بزنند و بخشی از دارایی های خود را برای رفع اختلافات بفروشند. فروش املاک و دارایی های مازاد که اکثر بانک ها از چنین پشتیبانی مطمئنی برخوردارند، اما کمتر به این موضوع فکر می کنند. البته برخی بانک ها مدعی هستند که املاک و دارایی های مازاد خود را برای فروش اعلام کرده اند اما به دلیل بحران اقتصادی خریدار زیادی برای آنها وجود ندارد.
قیمت بالای املاک و دارایی های بانکی برای فروش باعث شده است که خریداران به راحتی نتوانند آنها را خریداری کنند. در عمل، همه بانک ها نتوانستند اقدامات جدی برای فروش صحیح دارایی های مازاد و مستغلات انجام دهند.
چرا بانک ها جرات فروش املاک مازاد را ندارند؟
در همین حال کارشناسان می گویند؛ قیمت های بالا برای املاک و دارایی های بانکی برای فروش باعث شده است که خریداران به راحتی نتوانند آنها را خریداری کنند. در عمل، همه بانک ها نتوانستند اقدامات جدی را برای فروش صحیح دارایی ها و املاک مازاد انجام دهند. البته برخی بانک های این حوزه توانستند بخشی از دارایی ها و املاک مازاد خود را بفروشند و از منابع حاصله برای تقویت سرمایه بانک ها استفاده کنند.
در چنین شرایطی اخیراً هیات وزیران به پیشنهاد بانک مرکزی حداقل سرمایه بانک ها را افزایش داده و تمامی بانک های غیردولتی را موظف کرده تا طبق برنامه زمان بندی شده سرمایه خود را به حد نصاب جدید برسانند، اقدامی که بار دیگر بانک ها را به فکر افزایش سرمایه انداخته است، زیرا اگر نتوانند سرمایه خود را افزایش دهند، معلوم نیست چه بلایی سرشان می آید. در این میان کارشناسان راه اصلی جذب سرمایه را فروش یا حراج املاک مزدا برای جذب مشتری می دانند.
به فروش دارایی‌های مازاد بانک‌ها توجه چندانی نمی‌شود، در حالی که آخرین گزارش بانک مرکزی از رشد بی‌سابقه دارایی‌های ملکی بانک‌ها به بیش از هزار همت خبر می‌دهد. مشکلی که به جای کاهش مانده دارایی های غیرمولد، حکایت از تشدید پدیده بانکی و انجماد منابع بانکی دارد.
ده ها تلاش برای ارزش گذاری اموال و دارایی های بانک ها که فروخته نمی شوند
به فروش دارایی‌های مازاد بانک‌ها توجه چندانی نمی‌شود، در حالی که آخرین گزارش بانک مرکزی از رشد بی‌سابقه دارایی‌های ملکی بانک‌ها به بیش از هزار همت خبر می‌دهد. مشکلی که تعادل دارایی های غیرمولد را کاهش نمی دهد، بلکه حکایت از تشدید پدیده بانکی و انجماد منابع بانکی دارد. این تعداد بی سابقه دارایی بانک ها که بیشتر آن ها ملکی است، نشان می دهد که حجم دارایی های بانکی نسبت به سال قبل نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش یافته است که نشان از زوال دارایی های سمی بانک ها در اقتصاد کشور دارد. مشکل دیگر این است که اکثر بانک ها آمار و اطلاعات دقیق و درستی از دارایی ها و اموال خود ارائه نمی دهند. افزایش دارایی‌ها انتقادهایی را نسبت به انحراف بانک‌ها از مأموریت اصلی خود یعنی بانکداری و تامین مالی تولیدی نشان داده است.
اکنون میزان املاک مازاد و غیرمولد در بانک ها به قدری افزایش یافته که بانک مرکزی دستورالعمل مدیریت و فروش املاک مازاد به ویژه در بانک های مستضعف را در دستور کار قرار داده است. این موضوع مهمی است هرچند بسیاری از بانک ها در گزارش های خود به این موضوع اشاره کرده اند که مزایده های زیادی برای فروش املاک برگزار شده اما خریداری نشده است. در این بین همانطور که گفته شد بانک ها وقتی املاک مازاد خود را قیمت گذاری می کنند قیمت منصفانه و معقولی را اعلام می کنند. بدون شک خریدارانی در بازار وجود دارد
بخش قابل توجهی از ناهماهنگی بانک ها ناشی از فساد مالی و استفاده از منابع در بخش های سوداگرانه غیرمولد و سودآور است و هر از چند گاهی اخباری مبنی بر تخصیص منابع هنگفت به افراد خاص و عدم بازگشت آنها به سیستم بانکی به بیرون درز می کند.
مشکل ناهماهنگی بانک ها برداشت بی هدف منابع است
سید مرتضی افکه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با “بازار” وی با توجه به دلایل عدم تعادل مستمر اکثر بانک‌ها و همچنین ناتوانی آنها در افزایش سرمایه، تصریح کرد: بخش قابل توجهی از عدم تعادل بانک‌ها ریشه در فساد مالی و استفاده از منابع در بخش‌های سوداگرانه غیرمولد و سودآور دارد و هر از چند گاهی اخباری مبنی بر تخصیص منابع هنگفت بانکی و عدم تخصیص منابع هنگفت بانکی به افراد خاص منتشر می‌شود. متأسفانه منابعی که متعلق به مردم است و به بانک سپرده شده است به بخش تولیدی منتقل نمی شود بلکه در مناطق غیرمولد استفاده می شود. به همین دلیل است که برخی بانک ها با وجود دارایی های بالا، متعادل نیستند و نقدینگی زیادی ندارند.
وی افزود: البته وضعیت نامناسب اقتصادی و رکود بازار شرایطی را ایجاد کرده که بانک ها به عنوان بنگاه های اقتصادی منابع خود را در مکان هایی سرمایه گذاری کنند که سوددهی مناسب و قابل توجهی دارند. متأسفانه اگرچه اولویت فعالیت بانکی باید رعایت قانون و توجه به توسعه اقتصاد باشد، اما در عین حال برای تحریک تولید، اکثر بانک ها بدون توجه به سطح توسعه تولید، توسعه اشتغال و … منابع خود را به دارایی های ارزشمندی مانند مستغلات و غیره که دارای سود تضمینی هستند تبدیل می کنند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: تا زمانی که این دو مشکل یعنی برداشت بی رویه منابع بانکی و اعطای آن به افراد خاص و همچنین جذب منابع بانکی به بازارهای سودآور سفته بازی و تبدیل دارایی های بانکی به کالاهای سودآور برطرف نشود، اقداماتی که بانک مرکزی برای تعادل بخشی به بانک ها دستور داده است، اجرایی نخواهد شد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد سیاست‌های اقتصادی و پولی یا توان مقابله با این پدیده‌ها را ندارد و یا از اختیارات لازم برای حل مشکلات اساسی این حوزه برخوردار نیست.
