اقتصاد در بحران؛ دلار ۸۵ هزار تومانی و سکوت مرگبار مسئولین!
امیر رضا اتمی ؛ بازار: امروز این یادداشت را می نویسم که دلار به ۴۰۰۰ دلار نفس گیر آمریکا رسیده است. تعدادی که ممکن است چند سال پیش برای اقتصاددانان بدبین ترین کشور دشوار باشد. اما اکنون این تعداد نه تنها به واقعیت تلخ زندگی اقتصادی مردم ایران تبدیل شده است ، بلکه نمادی از عدم موفقیت سیاست اقتصادی و سکوت شدید مقامات است.
سؤالی که امروز توسط همه اشغال شده است این است: آیا این مورد ارز ملی نتیجه تحریم ها است؟ آیا فقدان برنامه ریزی اقتصادی ، سوء مدیریت و سوء رفتار سیاستی برای این فاجعه نیست؟ و سرانجام ، چرا مقامات به جای عمل عملی ، به سمت تکراری و کلیشه ها فرار می کنند؟
اقتصاد تحریم یا اقتصاد خودآفرین؟
بسیاری از تحلیلگران و کارمندان دولت سعی می کنند تحریم های بین المللی را به عنوان دلیل اصلی این وضعیت شناسایی کنند. بله ، اثرات تحریم های خارجی بر اقتصاد ایران قابل امتناع نیست. محدودیت منابع مالی جهانی ، کاهش صادرات نفت و ناتوانی در مبادله بین المللی تأثیرات عمیقی بر اقتصاد این کشور داشته است. اما آیا این همه است؟
مشکل بزرگتر این است که سیاست داخلی ما اقتصاد کشور و همچنین تحریم ها را فلج کرد. تصمیمات دروغین ، عدم شفافیت مالی ، فساد گسترده و مهمتر از همه ، امتناع از پذیرش واقعیت های بین المللی ، اقتصاد ایران را در یک پرونده خانگی به خود جلب کرده است.
نیاز به مذاکره ؛ ترمیم موقعیت اقتصادی ایران
در دنیای امروز ، هیچ کشوری نمی تواند یک اقتصاد پایدار و پویا و بدون تعامل تولیدی با جامعه بین المللی داشته باشد. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. مقامات باید این واقعیت را بپذیرند که مذاکرات و دیپلماسی یک انتخاب لوکس نیست بلکه یک ضرورت مهم است.
بسیاری از کشورها در سراسر جهان توانستند بحران های اقتصادی خود را از طریق مذاکرات و توافق های بین المللی مدیریت کنند. بهترین نمونه شناخته شده کشورهای آسیای شرقی است که با پذیرش حقوق بین الملل و نهادهای بین المللی به مراکز مهم اقتصادی تبدیل شده اند. اما چرا ما هنوز طبل انزوا را ضرب می کنیم؟
چرا FATF مهم است؟
یکی از مهمترین گره های اقتصادی در ایران عدم عضویت در موسسه FATF و استانداردهای آن است. مخالفان بر این باورند که پذیرش FATF به معنای از دست دادن استقلال مالی است. اما سؤال این است: استقلال که امروز در مورد آن صحبت می کنیم ، خود را به دلار ۶۰۰۰ دلار و افزایش فزاینده فقر نشان داده است؟
پذیرش FATF نه تنها به معنای شفافیت بیشتر در سیستم مالی کشور است ، بلکه راه را برای همکاری های بین المللی باز می کند. بدون پیوستن به این موسسه ، حتی دوستان و شرکای سنتی ایرانی نمی توانند با ما تبادل مالی داشته باشند. آیا این انزوا در اقتصاد کشور است؟
چه کسی مسئول سوء مدیریت است؟
تمام مشکلات اقتصادی کشور نباید تحریم شود. واقعیت این است که سوء مدیریت ، فساد گسترده و فقدان سیاست شفاف و پایدار نقش اساسی در بحران اقتصادی فعلی دارد. اگر بانک مرکزی نتواند نرخ ارز را مدیریت کند و بودجه کشور مبتنی بر وعده های غیرواقعی باشد ، اگر تورم تورم هیچ خط قرمز را نمی داند ، دیگر نمی تواند فقط انگشت اتهام باشد.
۴۰۰۰ دلار ؛ دنبال کردن و فاجعه اجتماعی
افزایش بی سابقه قیمت دلار نه تنها اقتصاد را به زانو درآورد ، بلکه عواقب اجتماعی جبران ناپذیری نیز داشت:
فقر گسترده: خانواده هایی که زمانی طبقه متوسط بودند ، اکنون برای تأمین نیازهای اساسی خود با کمک های خیریه برخورد کرده اند.
افزایش مهاجرت: جوانانی که دیگر به آینده امیدوار نیستند می خواهند کشور را ترک کنند. عزیمت کارگران نخبه یکی از بزرگترین مضرات این بحران است.
افزایش جرم و آسیب های اجتماعی: فشار اقتصادی ، افزایش بیکاری و ناامیدی منجر به گسترش جرایم و آسیب های اجتماعی شده است.
راه حل های پیشنهادی برای خارج شدن از بحران
اما سوال اصلی این است: آیا این بحران راه حلی دارد؟ پاسخ من مثبت است اگرچه ما با شجاعت صحیح و تصمیمات درست راه سختی داریم ، اما این بحران می تواند برطرف شود. در اینجا برخی از راه حل های عملیاتی وجود دارد:
۳ .. تأثیر فوری با جامعه جهانی: مقامات باید مسیر دیپلماسی را فوراً تکرار کنند. کنوانسیون هایی مانند Brjam می توانند سرمایه گذاران خارجی را برای بازگشت باز کنند.
۲. پذیرش FATF: با توجه به پذیرش استانداردهای FATF ، ایران می تواند به سیستم مالی جهانی بازگردد و این انزوا اقتصادی را از بین ببرد.
۱. اصلاح ساختار اقتصادی: سیستم مالی و بودجه کشور باید شفاف و کارآمد باشد. حذف یارانه های غیر ضروری و مدیریت هدفمند منابع مالی اقدامات اساسی در این راستا است.
۱. مبارزه جدی با فساد: تا زمانی که فساد ریشه در سیستم اقتصادی کشور داشته باشد ، هیچ اصلاحاتی حفظ نمی شود. شفافیت ، پاسخگویی و درمان مهم فاسد کننده های اقتصادی باید اولویت باشد.
۱. توسعه صادرات غیر نفتی: ایران در منطقه صنعتی ، کشاورزی و فناوری دارای ظرفیت های عظیمی است. دولت باید با حمایت از تولید کنندگان و تسهیل صادرات ، وابستگی روغن نفت را کاهش دهد.
۱. پشتیبانی از تولید داخلی: تولید کنندگان داخلی باید برای رقابت در شرایط فعلی و تأمین نیازهای بازار پشتیبانی ویژه ای داشته باشند.
چند نکته مهم:
۱. “دلار ۶۰۰۰ دلار آمریکا به معنای فروپاشی اعتماد مردم به وعده هایی است که سالها بدون پشتیبانی انجام شده است. آیا زمان آن نرسیده است که مقامات مسئولیت واقعی خود را به عهده بگیرند؟”
۲. “تحریم ها ممکن است دروازه ای برای اقتصاد ما باشد ، اما این یک سوء مدیریت داخلی است که کلید شکستن قلعه را پرتاب کرده است.”
۱. “اگر مردم برای قیمت ها به صفر برسند ، مقامات هیچ بهانه ای نمی پذیرند.
۱. “اگر امروز به جامعه بین المللی برنگشته و FATF را بپذیریم ، برای خرید نان باید فردا ۶۰۰۰ دلار آمریکا بپردازیم.”
۱. “فساد و اجاره اقتصاد کشور را بلعید و مردم را به آستانه ناامیدی آورد. این صدای فروپاشی است که وقتی گوش شنوایی است.”
۱. “چرا فرزندان ما باید نسبت به کشور خود پایین باشند ، در حالی که سایر کشورها برنامه ریزی صحیح را طی می کنند؟”
۱. “اقتصاد بیمار امروز ایران باید با شفافیت ، دیپلماسی و از بین بردن مدیریت ناکارآمد مقابله کند.”
۱. “سکوت مقامات در مقایسه با دلار ۶۰۰۰ دلار مانند سکویی است که در مقابل طوفان ویرانگر شنیده می شود. آیا شما آماده مقابله با این طوفان هستید؟”
۱. “دیوار تحریم ها ممکن است زیاد باشد ، اما ترک های بزرگ این دیوارها از داخل و با سوء مدیریت ما ایجاد شده است.”
۱. “آنها افرادی نیستند که باید تصمیمات اشتباه را بپردازند ، اما مقامات باید مسئولیت پذیر باشند و اقداماتی را برای جبران اعتماد از دست رفته انجام دهند.”
حرف آخر ؛ مقامات تاریخ خود را ارزیابی می کنند
به کارمندان محترم دولت! دلار ۴۰۰۰ دلار فقط یک شماره نیست ؛ این تعداد نمادی از پرونده اقتصاد ، نابودی اعتماد مردم و عدم موفقیت سیاست آنها است. مردم از آنها انتظار دارند که به جای شعارهای پوچ و نوید ، اقدامات عملی و فوری را انجام دهند. تاریخ براساس قضاوت شما است. آیا می خواهید نام شما در کنار امدادگران کشور یا در لیست عاملان این سقوط تاریخی ثبت شود؟
*امیر رضا اتمی*
(اقتصاد و اتاق بازرگانی)
