امواج مخفی درون گوشته ممکن است عامل تشکیل کوهسارهای مرموز زمین باشند

در داخل قاره ها، سرزمین های مرتفعی وجود دارد که با نظریه های متعارف قابل توضیح نیستند. هیچ مقدار آتشفشان، برخورد قاره ای و بالا آمدن مواد مذاب نمی تواند موقعیت و ویژگی های چشمگیر آنها را توضیح دهد. دانشمندان می گویند که امواج در گوشته زمین باعث شکل گیری این ارتفاعات شده است.

دانشمندان بریتانیایی و آلمانی با استفاده از تحلیل های آماری و شبیه سازی زمین شناسی به این ایده رادیکال رسیده اند. آنها می گویند ناپایداری های بسیار آهسته در گوشته ناشی از شکافتن پوسته زمین پشت این ناهنجاری های مرموز است.

از کوه های برزیل گرفته تا رکود بزرگ آفریقای جنوبی تا گات های غربی در هند، سیاره ما پر از کوه های مسطح است که توسط دیوارهای شیب دار احاطه شده اند.

این فلات‌های عظیم صدها کیلومتر از نزدیک‌ترین شکاف بین صفحات پوسته‌ای مختلف فاصله دارند که از نظر زمین‌شناسی مناطق پایداری محسوب می‌شوند. همچنین زمان شکل گیری این کوه ها ده ها میلیون سال پس از پایان فشارها بر لبه های صفحات قاره ای بوده است. به عبارت دیگر، شکل گیری این کوه ها را نمی توان با حرکات تکتونیکی توضیح داد.

دانشمندان مدت‌ها گمان می‌کردند که این شیب‌های بلند که رکود بزرگ نامیده می‌شوند، زمانی که قاره‌ها شکافتند و در نهایت از هم جدا شدند، شکل گرفتند. اما این نمی تواند توضیح دهد که چرا قسمت های داخلی قاره ها، به دور از دامنه ها، بالا می روند و تحت تأثیر فرسایش قرار می گیرند.

برخی معتقدند که فرسایش سنگ های زیر پوسته باعث کاهش جرم آن می شود و پوسته می تواند از این طریق بالا بیاید. برخی دیگر معتقدند که اختلاف دمای شدید در گوشته باعث ایجاد جریان همرفتی می شود که پوسته را بلند می کند. شاید فرسایش و هوازدگی در نواحی نزدیک به ساحل باعث ایجاد این کوه ها شده باشد.

نظریه ای جدید در مورد تشکیل کوه ها

این نظریه جدید فرآیندهای فوق را با گردش آهسته در گوشته ترکیب می کند که با سرعت ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر در میلیون سال در زیر پوسته جریان دارد. جالب اینجاست که این همان فرآیندی است که الماس ها را به سطح زمین می آورد.

محققان دریافتند که کشش پوسته پس از جدا شدن صفحات باعث ایجاد ناپایداری در گوشته می شود. در نتیجه موجی در زیر لیتوسفر ایجاد می شود. این حرکت در زیر قاره ها ادامه دارد و بنیان آنها را مختل می کند.

مدل سازی محققان نشان می دهد که سرعت امواج گوشته پس از تجزیه قاره باستانی “Gondwana” با زمان فرسایش در اطراف زمین لغزش بزرگ در آفریقای جنوبی مطابقت دارد. این پژواک‌های آهسته سنگ‌های مذاب احتمالاً در زیر نواحی پایدار قاره‌ها به نام «کراتون» کار می‌کردند.

به این ترتیب، جرم قاره ها از پایین از بین می رفت و پوسته روشن شده مانند بالونی که وزن خود را آزاد می کند، بالا می رفت. این تعادل گرانشی بین پوسته و گوشته «ایزوستاز» یا «هموستاز» نامیده می شود.

از بین رفتن مواد پوسته از زیر و فرسایش سنگ ها روی سطح با هم توضیح می دهد که چرا پوسته به همان شکلی که هست برجسته شده و ارتفاعات مسطح کوه ها تشکیل می شود. مدل دانشمندان با موفقیت شکل گیری تعدادی فرورفتگی بزرگ و فلات های مرتبط را در مناطق مختلف زمین توضیح داد.

محققان تحقیقات خود را در مجله Nature منتشر کرده اند.

منبع: دیجیاتو