انسانها در مقایسه با سایر پستانداران، چقدر به همسرانشان وفادار هستند؟
در جدول لیگ وفاداری نخستیها به جفتهای خود، انسانها در رتبه هفتم قرار دارند، بالاتر از شامپانزهها اما کمتر از سگهای آبی.
بر اساس یک رتبه بندی علمی جدید که عادات تولیدمثلی پستانداران را بررسی می کند، به نظر می رسد که انسان ها جایگاه برجسته ای در میان گونه های تک همسر دارند، اما برای صدرنشینی در جدول باید عملکرد خود را بهبود بخشند تا از سایر رقبا پیشی بگیرند.
در مطالعهای که اخیراً توسط دانشگاه کمبریج انجام شد، انسانها در بین ۳۵ گونه پستاندار در مقیاس تکهمسری در رتبه هفتم قرار گرفتند. این ما را بالاتر از حیواناتی مانند میمونهای با دست دراز و میرکتها، اما پس از گونههایی مانند تامارینهای سبیلدار و سگهای آبی اوراسیا قرار میدهد.
دکتر مارک دیبل، انسان شناس تکاملی کمبریج، توضیح می دهد که انسان ها در صدر فهرست گونه های تک همسری قرار دارند، اما باید توجه داشت که “اکثر پستانداران رویکرد بسیار چندهمسری دارند” که اصطلاح علمی آن چندهمسری است. یعنی حیوان با چندین شریک جنسی جفت گیری می کند.
خواهر و برادر فیزیکی در مقابل خواهر و برادر ناتنی
اگرچه دانشمندان قبلاً میزان تکهمسری را در جمعیتهای انسانی و حیوانی گزارش کرده بودند، دیبل رویکرد جدیدی را با هدف تعیین موقعیت دقیق انسان نسبت به سایر پستانداران در پیش گرفت. او داده های ژنتیکی حاصل از مطالعات انسان و حیوان را تجزیه و تحلیل کرد و نسبت خواهر و برادر کامل به خواهر و برادر ناتنی را برای هر گونه محاسبه کرد.
در جوامع انسانی یا حیوانی با سطوح بالای تک همسری، خواهر و برادر به احتمال زیاد از یک مادر و پدر هستند. در مقابل، جوامعی که عادتهای جفتگیری چندهمسری دارند، احتمال بیشتری دارد که درصد بیشتری از خواهر و برادر ناتنی داشته باشند.
پس از ارزیابی بیش از ۱۰۰ جمعیت انسانی، دیبل دریافت که سطح تک همسری در بین انسان ها به طور قابل توجهی متفاوت است. کمترین میزان مشاهده شده در محوطه های نوسنگی اولیه در منطقه ای به نام Cotswolds بود که تنها ۲۶ درصد از خواهر و برادرها قهوه ای رنگ بودند. در مقابل، در چهار جمعیت نوسنگی در شمال فرانسه، این نسبت ۱۰۰ درصد کامل بود.
سپس، محققان انسان و ۳۴ گونه پستاندار دیگر را بر اساس میانگین نسبت خواهر و برادر فیزیکی رتبه بندی کردند. یازده گونه برتر، که توسط موش گوزن کالیفرنیا هدایت می شود، همگی تک همسر در نظر گرفته می شوند، در حالی که ۲۴ گونه پایینی غیر تک همسری هستند.
میزان خواهر و برادر فیزیکی در انسان ها به طور متوسط ۶۶ درصد بوده است که نشان می دهد تقریباً دو برابر تعداد خواهر و برادرهای فیزیکی نسبت به خواهر و برادرهای ناتنی وجود دارد. سگ های آبی با ۷۲ درصد جلوتر بودند و میرکت ها با ۶۰ درصد عقب تر بودند. در مقابل، گوریل های کوهستانی تنها ۶ درصد و شامپانزه ها و دلفین ها هر کدام ۴ درصد خواهر و برادر داشتند.
دکتر دیبل گفت: “به عنوان انسان شناس، ما علاقه مند به درک تنوع در جوامع انسانی هستیم، اما این مطالعه آن را یک گام فراتر می برد و می گوید، خوب، اگر ما پستانداران دیگری بودیم، به طور کلی راضی می شدیم که خود را یک گونه تک همسری توصیف کنیم.”
تکامل غیرعادی تک همسری انسان
اگرچه شامپانزه ها و گوریل ها از نظر ژنتیکی با انسان ارتباط نزدیکی دارند، اما ساختار اجتماعی آنها بسیار متفاوت است. شامپانزه ها عمدتاً چند همسری هستند، به این معنی که بسیاری از نرها با تعداد زیادی ماده جفت می شوند. گوریل ها دارای سیستم چندجنسی نر هستند که در آن یک نر غالب با تعدادی ماده جفت می شود.
با توجه به الگوهای جفت گیری شامپانزه ها و گوریل ها، تک همسری در انسان احتمالاً در یک گذار بسیار غیرعادی از زندگی گروهی غیر تک همسری تکامل یافته است. علت دقیق این تکامل هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما در دنیای حیوانات، جفت گیری تک همسری به شدت با تکامل مراقبت از پدر مرتبط است. یعنی نرها برای کمک به تربیت فرزندان در کنار زنان می مانند.
رابین دانبار، استاد روانشناسی تکاملی در دانشگاه آکسفورد، اشاره میکند که مطالعات قبلی انسانها را دقیقاً در مرز بین گونههای تکهمسر و چندهمسری قرار دادهاند. در حالی که برخی از حیوانات برای زندگی با شریک زندگی خود جفت می شوند، انسان ها اغلب با محدودیت های مذهبی و سایر فشارهای اجتماعی به یکدیگر متصل می شوند. دانبار اضافه می کند که انسان ها تمایل به چندهمسری دارند، اما با اکراه به دلیل تهدیدات اجتماعی یا مذهبی مجبور به تک همسری می شوند.
دکتر کیت اوپی، انسان شناس تکاملی از دانشگاه بریستول، معتقد است که نکته جالب این تحقیق، پاسخ به این سوال است که چگونه انسان ها در وهله اول به تک همسری روی آوردند. او توضیح می دهد: “نزدیک ترین خویشاوندان زنده ما، شامپانزه ها و بونوبوها، از یک سیستم جفت گیری کاملا متفاوت پیروی می کنند.” هر دو رفتار چندهمسری در شامپانزه ها و بونوبوها و تک همسری در انسان ها راهبردهای متقابلی برای مقابله با نوزادکشی توسط مردان هستند. این پدیده یک مشکل بسیار جدی و حاد در گونههای پستاندارانی است که مغز بزرگی دارند.
اوپی در ادامه توضیح می دهد که زنان یا سعی می کنند با جفت گیری با چند نر (چندهمسری) پدری را نامشخص جلوه دهند، به طوری که همه نرهای گروه ممکن است پدران بالقوه باشند. یا راه مخالف را افق میهن می کنند و با ایجاد ضمانت نسبی پدری، یک مرد خاص را روی فرزند سرمایه گذاری کرده و از آن مراقبت می کنند.
به نظر می رسد که اجداد ما راه دوم را افق میهن کرده اند. راهی که جوامع انسانی را از خویشاوندان نزدیک ما در دنیای حیوانات متمایز می کرد.
این تحقیق در مجله Proceedings of the Royal Society B منتشر شد.
منبع: زومیت
