اینستاگرام محبوب‌ترین شبکه اجتماعی ایرانیان
ایسنا: مجری طرح «پژوهش ملی فرهنگ رسانه های اجتماعی در ایران» ضمن تشریح جزئیات این نظرسنجی گفت: بر اساس این نظرسنجی، پنج شبکه اجتماعی پرمخاطب ۷۲ درصد اینستاگرام، ۵۲ درصد تلگرام، ۴۶ درصد بوده اند. واتس اپ، ۴۲ درصد روبیکا و ۳۲ درصد ایتا. .
مجید سلیمانی در نشست خبری بررسی ملی فرهنگ رسانه های اجتماعی در ایران که پیش از ظهر امروز در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، اظهار کرد: در طول فعالیت موسسه در دولت سیزدهم شاهد آن بودیم که جدی ملی برای شناخت جامعه ایران برنامه ریزی شد. در این موضوع به خصوص در حوزه رسانه خلأ وجود داشت. در واقع برخلاف تصور، رویکرد علمی در دولت سیزدهم وجود داشت و هدف ما سنجش تحولات جامعه ایران در این زمینه بود.
وی در خصوص نحوه انجام این پژوهش افزود: شبکه های اجتماعی به زندگی روزمره جامعه بسیار نزدیک هستند. این نظرسنجی بر روی ۱۴ هزار و ۵۰۵ نفر انجام شد و یکی از شرایط ما این بود که افراد حتما کاربر شبکه های اجتماعی بوده باشند. ما همچنین رسانه های اجتماعی را شامل شبکه های اجتماعی، پیام رسان های اجتماعی و شبکه های اجتماعی پخش ویدئو، شبکه های خرید کالا و خدمات و بازی ها تعریف کردیم.
سلیمانی با اشاره به تاثیرات فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی گفت: به این نتیجه رسیده ایم که تغییرات مختلف در عرصه های مختلف کاملا منوط به حضور و فعالیت در شبکه های اجتماعی بوده است. به خصوص ظهور اینستاگرام در سال های اخیر به این موضوع دامن زده است.
وی با اشاره به اینکه فعال بودن کاربران در فضای اجتماعی حائز اهمیت است، گفت: این موضوع تحت فرهنگ دیجیتال است و تنها مربوط به ایران نیست بلکه در دنیا نیز در حال رخ دادن است، در حالی که پیش از آن خرده فرهنگ ها وابسته به منطقه بود. به خودی خود اتفاق افتاد. در واقع، به دلیل رسانه های اجتماعی، یک فرهنگ دیجیتال مسطح شکل گرفته است. انگیزه مصرف محتوا و میزان مصرف محتوا کاملاً به مسائل مختلف جامعه بستگی دارد. ما به این نتیجه رسیده ایم که هر چه میزان فعالیت در شبکه های اجتماعی بیشتر باشد، میزان تغییرات و تحولات در حوزه های مختلف بیشتر می شود.
وی تجسم سازی شبکه های اجتماعی را موضوعی بسیار مهم دانست و اظهار داشت: پس از ظهور اینستاگرام شاهد گسترش شبکه های اجتماعی در گوشی های همراه بودیم. اما آیا سواد رسانه ای به دنبال گسترش شبکه های اجتماعی افزایش یافته است؟ بخشی از سوالات این طرح ملی به این موضوع اختصاص داشت.
وی تاکید کرد: استفاده از رسانه طی سال های گذشته توانسته در عرصه های مختلف فرهنگی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … تاثیرگذار باشد.
مجری طرح ملی فرهنگ سنجی رسانه های اجتماعی در ایران به برخی از نتایج این طرح اشاره کرد و ادامه داد: بر اساس مصاحبه حضوری و تصادفی با افراد بالای ۱۵ سال در ۳۱ استان کشور، پرسشنامه ای در اردیبهشت این ماه به پایان رسیده است. ۴۷ درصد از این جمعیت مرد و ۵۲ درصد زن بودند. بر اساس این نظرسنجی، پنج رسانه اجتماعی محبوب ۷۲ درصد اینستاگرام، ۵۲ درصد تلگرام، ۴۶ درصد واتس اپ، ۴۲ درصد روبیکا و ۳۲ درصد اتا بوده اند. در شبکه های اشتراک ویدئو روند استفاده به این صورت بوده است که ۴۲ درصد از آپارات، ۸ درصد تماشا و ۲۵ درصد از یوتیوب استفاده کرده اند.
وی افزود: همچنین در این جامعه آماری ۲۴ درصد گفته اند که اصلا از شبکه های اجتماعی داخلی استفاده نمی کنند. ۱۳ درصد نیز اعلام کردند که اصلا از شبکه های اجتماعی خارجی استفاده نمی کنند.
سلیمانی ادامه داد: ۸.۶ درصد از افراد حاضر در این نظرسنجی اعلام کرده اند که از طریق شبکه های اجتماعی کار اقتصادی می کنند و با انگیزه کسب درآمد وارد چنین فضایی شده اند.
وی افزود: ۳۰ درصد افراد گفته اند که از شبکه های اجتماعی برای پیگیری اطلاعات و اخبار زیاد استفاده می کنند و ۲۰ درصد نیز گفته اند که اصلا از شبکه های اجتماعی استفاده نمی کنند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: ۴۱ درصد از افراد شرکت کننده در این تحقیق گفتند که برای گوش دادن به موسیقی از شبکه های اجتماعی زیاد استفاده می کنند و این جای تامل دارد.
به گفته وی، حدود ۵۷ درصد از افراد در این تحقیق اظهار داشته اند که در شبکه های اجتماعی صرفا ناظر هستند و فعال نیستند، اما در مورد محتوای آموزشی اینگونه نیست و شاهد رشد استفاده از شبکه های اجتماعی برای یادگیری بوده ایم. به گونه ای که بالغ بر ۳۲ درصد افراد اعلام کرده اند که از تحصیل بهره فراوان می برند.
سلیمانی درباره اعتماد به خبر گفت: شبکه های اجتماعی اکنون سهم زیادی از فضای رسانه ای را به خود اختصاص داده اند. در همین راستا مقبولیت و مرجعیت نشریات مهم و صدا و سیما را مقایسه کردیم و پرسیدیم مردم چقدر به محتوایی که از این طریق دریافت می کنند اعتماد دارند؟ ۱۸.۵ درصد از پاسخگویان اعتماد زیادی به اخبار رادیو و تلویزیون، ۷ درصد به بی بی سی، ۵ درصد اعتماد زیادی به روزنامه کیهان و ۳.۸ درصد گفته اند که اعتماد زیادی دارند. اعتماد زیادی به روزنامه شرق دارند. ۱۱ درصد گفتند که به اینستاگرام و ۸ درصد به توییتر برای دریافت اخبار اعتماد دارند. ۱۲.۵ درصد نیز اعلام کردند که به ITA برای دریافت اخبار اعتماد دارند.
وی افزود: یکی از سوالات مطرح شده در این کمپین این بود که آیا شبکه های اجتماعی تمام واقعیت های جامعه را به ما نشان می دهند؟ ۲۳ درصد موافق بودند که تمام واقعیت ها از طریق رسانه های اجتماعی نشان داده می شود و ۵۸ درصد گفتند که رسانه های اجتماعی همه واقعیت ها را نشان نمی دهند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در سال های اخیر تبلیغات از رسانه های رسمی به شبکه های اجتماعی رفته است، گفت: این یک روند جهانی است که در نگرش مردم نیز مشهود است. بر اساس این نظرسنجی، ۶۶ درصد از مردم معتقد بودند که تبلیغات در شبکه های اجتماعی موثرتر است، البته این نگرش مردم بوده و نمی توان گفت که واقعیت این است.
وی افزود: از شرکت کنندگان پرسیدیم که آیا فضای مجازی برای فرهنگ ایرانی خطری است؟ و ۴۸ درصد مردم این فضا را تهدید و خطری برای فرهنگ ایرانی می دانستند. یا ۴۹ درصد فضای سایبری را ابزاری برای قدرت طلبی و نفوذ غرب اعلام کردند.
به گفته مجری طرح ملی نظرسنجی فرهنگ رسانه های اجتماعی در ایران، ۴۳ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی معتقد بودند که وبلاگ نویسان فضای مجازی باعث ایجاد تصویری منفی از ایران می شوند. حتی در زمینه فرهنگ اقتصادی، حدود ۵۰ درصد از پاسخ دهندگان به نظرسنجی گفته اند که افراد مشهور و وبلاگ نویسان باید مالیات بگیرند.
وی افزود: در حوزه کسب و کار، حدود ۵۰ درصد از مردم معتقد بودند که شبکه های اجتماعی بستر مناسبی برای توسعه و رونق کسب و کار است، اما ۳۸ درصد معتقدند که این شبکه های اجتماعی در امور اقتصادی دخالت می کنند و باعث بیشتر شدن مسکن و خودرو می شوند. گران.
سلیمانی با اشاره به اینکه موضوع حاکمیت فضای مجازی و محل ذخیره داده های شبکه های اجتماعی نیز از موضوعات مهم پرسشنامه بود، اظهار کرد: ۵۱ درصد از پاسخگویان نسبت به ذخیره اطلاعات شخصی خود در شبکه های اجتماعی غیر ایرانی ابراز نگرانی کردند.
وی افزود: تنها ۲۳.۳ درصد مردم مخالف محدودیت شبکه های اجتماعی توسط دولت به دلیل محتوای غیراخلاقی و جنسی بودند. از سوی دیگر از مردم پرسیدیم که «دولت به دلیل وجود دیدگاه‌های سیاسی مخالف، شبکه‌های اجتماعی را محدود می‌کند، نظر شما در مورد این موضوع چیست؟». ۱۸.۳ درصد مخالف و ۵۹.۴ درصد موافق بودند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره روند تماشای فیلم و سریال از شبکه های مجازی و رادیویی گفت: ۲۱ درصد از شبکه های ماهواره ای برای تماشای فیلم و سریال، ۳۰ درصد از یوتیوب، اینستاگرام و …، ۴۴ درصد از شبکه های تلویزیونی استفاده می کنند. رادیو و ۳۳ درصد از شبکه تلویزیونی خانگی و ۱۱.۶ درصد از سینما استفاده می کنند. در مورد تطابق محتوای شبکه تلویزیونی خانگی با فرهنگ جامعه، ۲۱ درصد محتوای سریال های شبکه تلویزیونی خانگی را با فرهنگ جامعه همخوانی دارند و ۱۱ درصد آن را با فرهنگ جامعه سازگاری ندارند. همه، و ۳۱٪ گفته اند که با فرهنگ کمی یا بسیار کم سازگار است. این در حالی است که ۶۲.۲ درصد هزینه خرید اشتراک شبکه تلویزیونی خانگی را گران دانسته اند.
جعفری محقق پژوهشگاه ملی فرهنگ رسانه های اجتماعی نیز درباره روند این کار پژوهشی توضیح داد: داده های پژوهش با ضریب خطای ۳ درصد قابل اعتماد است و نظرسنجی به دقت رصد علمی شده است.
