تعبیر علمی خواب‌های آشفته؛ کابوس‌های خفه شدن و تعقیب توسط موجودی ترسناک چه معنایی دارند؟
این یک تجربه رایج است: ما با عرق سرد از خواب بیدار می شویم، تپش قلب ادامه می یابد. ما کابوسی را دیده‌ایم که شبیه یک واقعیت وحشتناک بود. یا دیوانه وار از دست یک استالکر ترسناک فرار کرده ایم، یا از ارتفاع زیاد سقوط کرده ایم، یا در اتاقی گیر افتاده ایم که هیچ راه گریزی ندارد.
کمتر روزی نبوده که خاطرات خواب های آشفته ساعت ها ذهن ما را به خود مشغول کرده باشد. اما معنای آنها چیست؟ چرا مغز ما چنین رویاهای خطرناکی را پردازش می کند؟
به گفته روانشناسان، در حالی که برخی از رویاها ممکن است روش مغز ما برای مرتب کردن رویدادهای روزانه ای باشد که تجربه کرده ایم، برخی دیگر، به ویژه کابوس ها، می توانند راه ذهن ما برای پردازش چالش های زندگی واقعی و درگیری های عاطفی ما باشند.
طبق تحقیقات، تقریباً معانی خاصی در پشت دو نوع رایج کابوس وجود دارد:
۱- کابوس تعقیب شدن
در کابوس های تعقیب و گریز، معمولاً از یک شخصیت ناشناخته، یک حیوان تهدید کننده یا حتی یک نیروی ناملموس فرار می کنید. خطر بلافاصله احساس می شود و مهم نیست که با چه سرعتی می دوید، زیرا به نظر می رسد تعقیب کننده همیشه به شما نزدیک است.
مطالعه ای که در ماه جولای در Frontiers In Psychology منتشر شد، نشان داد که چنین رویاهایی با تجربیات واقعی زندگی از داشتن روابط منفی با دیگران مرتبط است.
محققان بر این باورند که این پدیده را می‌توان با «نظریه شبیه‌سازی تهدید» رویاها توضیح داد، که بر اساس آن، رویاها با شبیه‌سازی رویدادهای تهدیدآمیز برای تمرین و بهبود مکانیسم‌های اجتناب و درک تهدید در زندگی واقعی، عملکردی تکاملی دارند. این به افراد کمک می کند تا واکنش های خود را به خطرات احتمالی در یک محیط امن تمرین کنند.
تهدید عاطفی، درگیری یا نارضایتی در روابط واقعی می تواند نیاز به آماده شدن برای رویارویی یا آشفتگی عاطفی بیشتر را ایجاد کند. وقتی افراد در تعاملات اجتماعی خود تنش یا تعارض را تجربه می کنند، ذهن آنها ممکن است سناریوهای تعقیب و گریز را به عنوان راهی برای پردازش این تهدیدات عاطفی شبیه سازی کند. این نه تنها به آنها اجازه می‌دهد تا پاسخ‌های خود را به درگیری‌های احتمالی تمرین کنند، بلکه به عنوان یک ابزار روانشناختی برای مدیریت اضطراب و استرس مرتبط با آن روابط عمل می‌کند.
علاوه بر این، این نظریه نشان می دهد که چنین رویاهایی تصادفی نیستند، بلکه عمیقاً ریشه در نیاز اجدادی ما برای بقا دارند. در گذشته، تعقیب شدن می‌توانست به معنای تهدید فیزیکی واقعی از سوی شکارچیان یا افراد متخاصم باشد. در دنیای مدرن، این تهدیدها اغلب به عنوان چالش های اجتماعی یا عاطفی ظاهر می شوند و مغز برای حل آنها از رویاها استفاده می کند.
۲- کابوس خفقان
کابوس های خفگی اغلب بسیار ناراحت کننده هستند. در این رویاها، ممکن است در موقعیت هایی قرار بگیرید که نفس کشیدن به طور فزاینده ای دشوار می شود، گویی یک نیروی نامرئی دائماً به سینه یا گلوی شما فشار می آورد.
از طرفی ممکن است در یک فضای کوچک و بسته مانند تابوت یا اتاق باشد مهر و در جایی که هوا رقیق‌تر و نازک‌تر می‌شود، گیر کنید. یا ممکن است احساس کنید که زیر آب نگه داشته شده اید، نمی توانید به سطح آب برسید و نفس بکشید، یا اینکه شخصی یا چیزی از نظر فیزیکی دهان و بینی شما را پوشانده است.
جالب توجه است، مطالعه دیگری که توسط تیمی از محققان اسرائیلی در Frontiers in Psychology منتشر شد، نشان داد که کابوس های خفگی با پریشانی روانی واقعی و همچنین اختلالات خواب عمومی مرتبط هستند.
از نظر فیزیولوژیکی، کسانی که در طول خواب دچار مشکلات تنفسی می شوند، بیشتر از کسانی که در بیداری چنین مشکلاتی ندارند، به آپنه انسدادی خواب مبتلا می شوند. این نشان می دهد که تقلای بدن برای نفس کشیدن می تواند خود را در خواب به صورت یک احساس وحشتناک خفگی یا خفگی نشان دهد.
از نظر روانشناختی، کسانی که دارای اضطراب تنفسی یا پریشانی هستند نیز بیشتر در معرض این نوع کابوس ها هستند.
در طول خواب، افراد اغلب احساس وحشتناکی از ناتوانی در حرکت را تجربه می کنند که گاهی اوقات با توهمات حضور بدخواهانه در قفسه سینه همراه است و نفس کشیدن را دشوار می کند.
این تجربه وهم‌آور که می‌تواند شبیه خفگی باشد، هم به احساسات فیزیکی (مانند تنفس کم عمق و فلج بدن) و هم به عوامل روانی (مانند اضطراب و استرس) مربوط می‌شود.
روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که اگر اغلب این نوع کابوس ها را می بینید، بهتر است ابتدا تعارضات حل نشده یا عوامل استرس زا را در زندگی بیداری خود بررسی کنید تا از شر آنها خلاص شوید. سپس، با پرداختن به این علائم و انجام اقدامات پیشگیرانه برای رفع آنها، می توانید به سمت تجربه خواب آرام تر و احساس آرامش درونی حرکت کنید.
