داروی مؤثر جدید ضد ویروس اچ‌آی‌وی؛ آیا فرصت طلایی برای نابودی ایدز در جهان از دست می‌رود؟
داروی جدید ایدز که ساخت آن پیشرفت چشمگیری در علم پزشکی محسوب می شود، کارشناسان معتقدند در پیشگیری و حتی پایان دادن به این بیماری در جهان بسیار موثر است، اما همین متخصصان می گویند در دسترس بودن این دارو برای آن دسته از افراد کسانی که به آن نیاز دارند، مانند یک “قطعه گم شده از یک پازل” است.
بر اساس نتایج منتشر شده در هفته گذشته، این دارو که دو بار در سال تجویز می شود، ۹۶ درصد در پیشگیری از ابتلا به HIV در مردان موثر بوده است. این دارو به عنوان نزدیک ترین واکسن HIV شناخته می شود که بشر تا کنون ساخته است.
تزریق به طور قابل توجهی موثرتر از قرص خوراکی PrEP (پیشگیری قبل از مواجهه) است.
این دارو که لنکاپاویر نام دارد با نام تجاری Sunlenca برای درمان ایدز در ایالات متحده، کانادا، اروپا و سایر مناطق به فروش می رسد. پیش از این در مطالعه ای بر روی زنان، اثربخشی ۱۰۰ درصدی آن در پیشگیری از ویروس ایدز نشان داده شده بود.
وینی بیانیما، مدیر اجرایی برنامه سازمان ملل متحد برای ایدز (UNAIDS) می گوید: «این دارو بی سابقه است و بسیار برتر از هر روش پیشگیری دیگری است که ما داریم.
او از شرکت داروسازی گیلیاد به دلیل توسعه این دارو تمجید کرد، اما گفت که توانایی جهان برای جلوگیری از ایدز به استفاده از آن در کشورهای در معرض خطر بستگی دارد.
گیلاد اعلام کرد که این امکان را فراهم می کند که نسخه های ارزان تر و ژنریک این دارو در ۱۲۰ کشور فقیر با نرخ بالای ایدز، به ویژه در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و کارائیب به فروش برسد.
فرصت طلایی
اما این دارو تقریباً از تمام کشورهای آمریکای لاتین حذف شده است، زیرا اگرچه نرخ ها پایین تر است، اما در حال افزایش است و این نگرانی را ایجاد می کند که جهان فرصت طلایی را برای متوقف کردن این بیماری از دست می دهد.
برنامه مشترک سازمان ملل متحد برای مبارزه با ایدز در گزارشی که روز یکشنبه به مناسبت روز جهانی ایدز منتشر شد، اعلام کرد که تعداد مرگ و میر ناشی از ایدز در سال گذشته ۶۳۰ هزار نفر برآورد شده است. این کمترین میزان مرگ و میر ناشی از ایدز از زمان اوج آن در سال ۲۰۰۴ است و نشان می دهد که جهان اکنون در یک “برقطع تاریخی” قرار دارد زیرا فرصت مناسبی برای پایان دادن به این بیماری دارد.
راه‌های دیگری نیز برای در امان ماندن از ویروس ایدز وجود دارد، مانند کاندوم، قرص‌های روزانه، حلقه‌های واژینال و تزریق‌های دوماهانه، اما کارشناسان می‌گویند تزریق دو بار در سال گیلیاد برای گروه‌های حاشیه‌نشینی که معمولاً از کمک گرفتن می‌ترسند مؤثرتر است. از جمله مردان همجنسگرا، کارگران جنسی، و زنان جوان بسیار مفید خواهد بود.
بیانیما می گوید: «برای این دسته از افراد، این یک معجزه است زیرا به این معنی است که آنها فقط باید دو بار در سال به کلینیک مراجعه کنند و سپس تحت درمان قرار گیرند.
این دقیقاً همان چیزی است که برای لوئیس رووالکابا، مرد ۳۲ ساله ای در گوادالاخارا، مکزیک، که در آخرین مطالعه منتشر شده شرکت کرد، اتفاق افتاد. او گفت که از درخواست قرص‌های ضدبارداری روزانه که توسط دولت تهیه می‌شود می‌ترسید، زیرا می‌ترسید که به عنوان یک مرد همجنسگرا مورد تبعیض قرار گیرد.
به دلیل شرکت در این مطالعه، حداقل تا یک سال دیگر به دریافت این داروی تزریقی ادامه خواهد داد.
فشار برای عرضه دارو در آمریکای لاتین
دکتر آلما مینروا پرز، که ۱۲ داوطلب را برای مطالعه در یک مرکز تحقیقاتی خصوصی در گوادالاخارا استخدام و ثبت نام کرد، می‌گوید: «در کشورهای آمریکای لاتین، هنوز انگ زیادی وجود دارد و بیماران از درخواست قرص خجالت می‌کشند».
در مکزیک، میزان دسترسی گسترده به این تزریقات از طریق سیستم بهداشت عمومی این کشور هنوز مشخص نیست. مقامات بهداشتی از اظهار نظر در مورد هرگونه برنامه ای برای خرید Sanlenka برای شهروندان خود خودداری کرده اند. قرص های روزانه برای پیشگیری از اچ آی وی در سال ۲۰۲۱ به صورت رایگان از طریق سیستم بهداشت عمومی کشور در دسترس قرار گرفت.
بیانما گفت، کشورهای دیگری به جز مکزیک که در این مطالعه شرکت کردند نیز از توافق ژنریک خارج شده اند، از جمله برزیل، پرو و آرژانتین. وی گفت: «اثر این دارو را انکار می کنند، اما حرف هایشان موجه نیست.
عرضه عمومی برای از بین بردن نابرابری
Gilead در بیانیه‌ای اعلام کرد که “متعهد است به ارائه دسترسی به گزینه‌های پیشگیری و درمان HIV در جایی که نیاز بیشتر است ادامه دهد.”
در میان ۱۲۰ کشور واجد شرایط برای نسخه ژنریک، ۱۸ کشور عمدتا آفریقایی وجود دارد که ۷۰ درصد از بار ایدز جهان را به دوش می کشند.
این شرکت دارویی گفت که همچنین در تلاش است تا “مسیرهای سریع و کارآمد برای دسترسی برای همه افرادی که به پیشگیری از ایدز با لناکاپاویر نیاز دارند یا می خواهند” ایجاد کند.
پنجشنبه گذشته، ۱۵ انجمن در پرو، آرژانتین، اکوادور، شیلی، گواتمالا و کلمبیا نامه ای به Gilead نوشتند و خواستار نسخه ای از Sanlenka در آمریکای لاتین شدند. آنها خاطرنشان کردند که “اختلاف” نگران کننده ای در دسترسی به ابزارهای جدید پیشگیری از ایدز وجود دارد در حالی که تعداد عفونت ها همچنان در حال افزایش است.
کشورهایی مانند نروژ، فرانسه، اسپانیا و ایالات متحده بیش از ۴۰۰۰۰ دلار (۳۸۰۰۰ یورو) در سال برای درمان هر فرد با Sanlenka پرداخت می کنند. اما بر اساس محاسبات کارشناسان، اگر تولید ژنریک و نمونه‌های ارزان‌تر برای استفاده حداقل ۱۰ میلیون نفر توسعه یابد، هزینه آن ۴۰ دلار (۳۸ یورو) می‌شود، یعنی هزار برابر کمتر.
دکتر سلیم عبدالکریم، متخصص ایدز در دانشگاه کوازولو-ناتال در آفریقای جنوبی، گفت که هرگز دارویی به اندازه سانلنکا در پیشگیری از ایدز موثر ندیده است. او گفت: «اکنون قطعه گم شده این پازل این است که چگونه دارو را به همه کسانی که به آن نیاز دارند برسانیم.
منبع: یورونیوز
