درخواست برای مرگ: فداکاری شگفتانگیز مورچههای جوان بیمار برای بقای کلنی
یک مطالعه جدید نشان میدهد که مورچههای جوان بیمار بوی خاصی آزاد میکنند تا به مورچههای کارگر هشدار دهند تا آنها را نابود کنند.
مورچه های جوانی که مریض می شوند بوی خاصی آزاد می کنند تا مورچه های کارگر بدانند که باید آنها را نابود کنند. رفتاری که به گفته محققان یک اقدام حفاظتی برای جلوگیری از شیوع بیماری در کلنی است. البته این قربانی فقط برای مورچه های کارگر است و به نظر نمی رسد ملکه ها این کار را انجام دهند.
در بسیاری از گونه های حیوانی، پنهان کردن بیماری رفتاری رایج است. افراد بیمار گاهی خطر انتقال بیماری را برای رفتن به محل کار یا مکان های عمومی نادیده می گیرند. اما کلونی مورچه ها مانند یک ساختار جمعی عمل می کند که بقای کل گروه را بر منافع فردی اولویت می دهد. همانطور که سلول های آلوده در بدن ما سیگنالی برای یافتن و نابودی خود ارسال می کنند، مورچه ها نیز مکانیسم مشابهی برای مبارزه با عوامل بیماری زا دارند.
اریکا داوسون، اکولوژیست رفتاری در مؤسسه علم و فناوری اتریش و نویسنده اصلی این مطالعه، می گوید لانه مورچه ها “محیط ایده آلی برای گسترش بیماری هستند”. زیرا هزاران مورچه دائما با یکدیگر در تماس هستند. وقتی مورچه های کارگر بالغ آلوده می شوند، لانه را ترک می کنند و در انزوا می میرند تا دیگران را آلوده نکنند.
در مقابل، مورچه های جوان که به شفیره معروف هستند، هنوز در داخل پیله هستند و نمی توانند فاصله اجتماعی را رعایت کنند. تحقیقات قبلی نشان داده است که وقتی این شفیره ها به یک بیماری صعب العلاج آلوده می شوند، بوی خاصی تولید می کنند که توجه مورچه های کارگر را به خود جلب می کند.
کارگران پس از تشخیص این بو، پیله را باز کرده و در بدن شفیره سوراخ کرده و به آن سم تزریق می کنند. این سم مانند یک ضد عفونی کننده عمل می کند و هم عامل بیماری زا و هم خود شفیره را از بین می برد. این فرآیند اگرچه خشن به نظر می رسد، اما یکی از مکانیسم های مهم کلنی برای جلوگیری از گسترش عفونت است.
در مطالعه جدید خود، محققان تلاش کردند تا دریابند که آیا این بو به طور فعال توسط شفیره ها تولید می شود یا صرفاً در نتیجه روند بیماری است. آنها ابتدا بوهای استخراج شده از شفیره های بیمار مورچه سیاه کوچک باغچه (Lasius neglectus) را به شفیره های سالم در آزمایشگاه منتقل کردند و مشاهده کردند که مورچه های کارگر به نابود کردن آنها ادامه می دهند. سپس آزمایشی طراحی شد که نشان داد شفیره های بیمار تنها در حضور مورچه های کارگر این بو را آزاد می کنند و این رفتار نشان می دهد که انتشار این بو اقدامی عمدی و نوعی «درخواست کشتن» است.
به گفته داوسون، رفتار توصیف شده، اگرچه یک قربانی است، اما در نهایت به نفع خود شفیره است، زیرا با جلوگیری از گسترش بیماری، ژن های مشترک آنها در نسل های آینده حفظ می شود.
با این حال، یک استثنا مهم در کلنی وجود دارد: شفیره ملکه. تحقیقات نشان داد که شفیره های ملکه در صورت آلوده شدن، سیگنال بوی هشدار دهنده ای تولید نمی کنند. این سوال مطرح شد که شاید ملکه ها سیستم دفاعی کلنی را دور می زدند، اما نتایج بعدی نشان داد که شفیره های ملکه سیستم ایمنی بسیار قوی تری داشتند و اغلب می توانستند عفونت را شکست دهند. به همین دلیل، آنها معمولاً نیازی به ارسال سیگنال کشتن ندارند.
محققان امیدوارند که مطالعات آینده مشخص کند که آیا در مواردی که شفیره های ملکه نتوانند بر عفونت غلبه کنند، سیگنال مرگ مشابه شفیره های کارگر را ارسال خواهند کرد یا خیر.
این تحقیق در مجله Nature Communications منتشر شده است.
