در هیچ کشور متمدنی به سوخت یارانه داده نمی‌شود | یارانه بنزین صرف اقشار خاص می‌شود
سعدوندی گفت: سیاست های غلط اقتصاد کشور را به مسیر بی بازگشت سوق داده است. این راهی است که کشورهایی مانند ونزوئلا و زیمباوه طی کردند و به بحران های عمیق اقتصادی رسیدند.
افق میهن علی سعدوندی اقتصاددان در گفت و گو با تجارت نیوز گفت: دولت به سمت اختلافات بزرگ پیش می رود و اقتصاد کشور در مسیر سقوط قرار دارد. برخی مدعی هستند که منابع غیرضروری در بودجه وجود دارد و می توان سهم این درصدها را کاهش داد تا قیمت بنزین افزایش پیدا نکند. ادعای وجود منابع مالی دیگر کاملاً نادرست است.
وی ادامه داد: به نظر می رسد بودجه عمرانی کشور عملا به صفر رسیده است. اگرچه ظاهراً گفته می شود این بودجه افزایش یافته است، اما شواهد نشان می دهد که بودجه عمرانی اساساً وجود ندارد. حتی بودجه جاری هم کفاف هزینه های روزانه را نمی دهد.
تخصیص منابع برای واردات کالاهای اساسی بزرگترین خطای تمدنی هزار سال اخیر است
به گفته سعدوندی بدون شک دولت باید صرفه جویی کند و از اتلاف منابع جلوگیری کند. ادامه مسیر فعلی در مصرف بالای حامل های انرژی به ویژه گاز، بنزین و گازوئیل با قیمت گذاری فعلی که تقریباً به صفر رسیده است، امکان پذیر نیست و دولت نمی تواند این روند را ادامه دهد.
وی تصریح کرد: می گویند باید برای کالاهای اساسی منابع تخصیص داده شود، یکی از بزرگترین اشتباهات تمدن ما در هزار سال اخیر است. تخصیص منابع ارزی به واردات کالاهای اساسی باعث شده تا تولید این کالاها در داخل صورت نگیرد. اگر خدای ناکرده جنگ یا بحرانی پیش بیاید، کشور با قحطی و مشکلات بسیار جدی مواجه خواهد شد.
وی ادامه داد: به جای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه قطارهای سریع السیر و یا ایجاد زیرساخت های حمل و نقل، تمام منابع کشور صرف تولید و واردات بنزین شده است. نتیجه این سیاست ها نه تنها منجر به تعارض بودجه شده است، بلکه آلودگی ناشی از مصرف بالای سوخت نیز آسیب های جدی به کشور وارد کرده است.
وی درباره شرایط فعلی گفت: به نظر می رسد شرایط فعلی یکی از بدترین تصمیماتی است که در تاریخ ایران گرفته شده است. همه این تصمیمات اشتباه گرفته شده و ادامه پیدا کرده تا جایی که اکنون کشور با نارضایتی های فراوانی مواجه است و آینده نامعلومی دارد.
یارانه بنزین صرف کلاس های ویژه می شود
سعدوندی تصریح کرد: یکی از موضوعات مهم این است که منابع محدود کشور به سمت اولویت های اشتباه هدایت شده است. به عنوان مثال در حالی که بسیاری از مدارس تهران و سیستان و بلوچستان در شرایط بسیار نامناسبی قرار دارند و نمی توانند حتی یک زلزله کوچک را تحمل کنند، روزانه ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می شود که بیشتر آن به اقشار برخوردار و متمول تعلق می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر مدارس سیستان و بلوچستان کپری است. منابع به ساخت مدارس اختصاص داده نمی شود، بلکه صرف طبقات خاصی برای مصرف بنزین می شود.
ارتباط بین افزایش هزینه حمل و نقل و قیمت بنزین قطع شده است
وی با انتقاد از برخی کارشناسان اقتصادی گفت: برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند یارانه سوخت به تاکسی ها و رانندگان اسنپ تعلق می گیرد و این افراد با افزایش قیمت بنزین متضرر خواهند شد. شاید این تا حدودی درست باشد اما اساسا رابطه افزایش هزینه حمل و نقل و قیمت بنزین قطع شده است. یعنی اگر نمودار رشد هزینه حمل و نقل در کنار نمودار تورم قرار گیرد، تقریباً یکسان هستند.
وی ادامه داد: مقداری از هزینه ها کاهش یافته است اما ارتباط مستقیمی با قیمت بنزین ندارد. این نشان می دهد که این تحلیل ها نادرست است. مسئله این است که منابع به درستی مدیریت نمی شوند و هدر نمی روند و در نتیجه عدم تعادل اقتصادی متعددی به وجود می آید که خود را در تورم نشان می دهد.
وی درباره تاثیر یارانه بنزین گفت: اقشار پایین جامعه بیشتر تحت تاثیر تورم هستند. اما مشکل اینجاست که این منابع عمدتاً به درآمد دهم اختصاص می یابد. افرادی که چندین ماشین دارند و مثلا به دلیل قیمت پایین بنزین در مناطق ییلاقی، ویلا می سازند و از رفاه بالایی برخوردارند. این سطح از رفاه در کشورهای معدودی دیده می شود. این در حالی است که صدک دهم و بیش از همه صدک های درآمدی جامعه یعنی ثروتمندترین افراد کشور بیشترین سهم یارانه را به خود اختصاص داده اند.
قیمت پایین سوخت باعث شده انگیزه سرمایه گذاری برای کاهش مصرف وجود نداشته باشد
همانطور که سعدوندی بیان کرد: مشکل اساسی این است که سیگنال قیمت در مصرف انرژی اشتباه است. قیمت پایین سوخت باعث شده مردم و شرکت ها انگیزه ای برای کاهش مصرف یا سرمایه گذاری در بهینه سازی نداشته باشند. نمی توان به بنزین یارانه داد و از سوی دیگر انتظار داشت خودروساز خودروهایی با مصرف سوخت پایین تولید یا وارد کند.
وی افزود: کاهش مصرف سوخت اولویت اول جامعه نیست و اگر خودروی کم مصرف وارد شود هیچکس آن را خریداری نمی کند. این به خاطر یارانه بنزین است. در هیچ کشور متمدنی به سوخت یارانه پرداخت نمی شود. برعکس، در اکثر کشورها، برای کنترل خروجی های منفی آن، مانند آلودگی هوا، از سوخت مالیات گرفته می شود. یارانه سوخت باعث بیکار شدن نیروی کار و جایگزینی نیروی انسانی با ماشین آلات و انرژی یارانه ای می شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: سیاست های غلط اقتصاد کشور را به مسیر بی بازگشت سوق داده است. این راهی است که کشورهایی مانند ونزوئلا و زیمباوه طی کردند و به بحران های عمیق اقتصادی رسیدند. در همین کشورها، دانش پژوهان در دانشکده های اقتصاد مسائل را کاملاً معکوس بیان کردند. در نتیجه این تحلیل ها این مشکلات پیش آمد. متأسفانه در ایران نیز نشانه هایی از اجماع اشتباه برای حرکت به سمت بحران های فراگیر دیده می شود.
