دستورالعمل اتخاذ رویه واحد ناظر بر انسداد وجوه حساب‌های بانکی چک برگشتی و نحوه رفع انسداد حساب
به گزارش ایران تحلیل به نقل از بانک مرکزی پیرو بخشنامه شماره ۶۲۰۷۸/۰۲ مورخ ۲۱.۰۳.۱۴۰۲ در خصوص نحوه پوشش کسری مبلغ چک توسط صادرکننده چک برگشتی؛ بر اساس بررسی های انجام شده و مکاتبات واصله، در حال حاضر در حال اجرای تکالیف قانونی در خصوص انسداد موجودی حساب های بانکی صادرکننده چک های نقدی و نحوه آزادسازی وجوه بلوکه شده در اجرای دستورات/نظرات/مدیران می باشد. دریافت شده از مراجع قضایی و ثبتی مربوطه. رویه واحدی در شبکه بانکی کشور وجود ندارد. بر این اساس و به منظور ایجاد رویه واحد در این زمینه، مناسب است الزامات و فرآیندهای اجرایی به شرح زیر اجرا شود:
۱- در صورت مسدود شدن مبلغ حساب بانکی صادرکننده چک برگشتی از طریق سامانه چک و متعاقباً وصول دستور/نظر/مرجع اجرائی مراجع قضایی ذیربط یا ثبت نام مبنی بر آزادسازی وجوه بلوکه شده در. در رابطه با چک خاصی، اثر بد رفع نشده و به ذینفع پرداخت می شود. دارنده نهایی چک، بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی باید بدون دخالت سیستم مسدودکننده، مستقیماً مبلغ مسدود شده را رفع انسداد و به ذینفع پرداخت کند یا به حساب بانکی که توسط مراجع مذکور طبق مقررات ایجاد می‌شود واریز کند. از دستور/نظر/مجری شد. متعاقباً به درخواست صادرکننده چک به بانکی که دارای حساب جاری است، در موارد مندرج در تبصره (۳) ماده (۵) قانون صدور چک و چک برگشت داده شد
۲- چنانچه در دستور/حکم/اجرای مراجع قضایی و ثبتی مبنی بر آزادسازی وجوه بلوکه شده بابت چک معین، آثار منفی رفع نشده، ذینفع معین مشخص نشده باشد و یا پرداخت به آن تعیین شده باشد. شخصی غیر از صاحب واقعی چک. با توجه به موازین قانونی مربوطه از جمله قانون اجرای احکام مدنی، بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی با هماهنگی حوزه قضایی ذی ربط باید مراتب را به مراجع مذکور اعلام کند که «ترخیص وجوه … چک مسدود شده است. به منظور حمایت از حق ذینفع در مورد اطمینان از شماره چک… ه.
۳- در صورت ارجحیت انسداد حساب از طریق سامانه ماهچک بر دستور/نظر/اجرای واصله از مراجع ذیربط، منوط به زمان وصول سفارش/نظر/اجرا توسط بانک یا غیربانک می باشد. مؤسسه اعتباری یا اعلام واقعیت در سامانه های مربوطه در خصوص توقیف حساب، باید توسط بانک/موسسه اعتباری غیربانکی و با هماهنگی واحد حقوقی مربوطه به مراجع ذیربط اعلام شود.
۴- با توجه به بندهای دو و سه، در صورت اصرار مرجع قضایی یا ثبتی بر اجرای دستور/حکم/مجری، بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی موظف است مستقیماً و بدون دخالت سامانه ماهچک در رابطه با اجرای دستور/حکم/مجری. مراتب را با هماهنگی حوزه قانونی مربوطه به اطلاع مراجع ذیربط برساند.
۵- در صورت رفع انسداد مبلغ مسدود شده در حساب های بانکی به شرح بندهای فوق (به استثنای پرداخت کل مبلغ چک به ذینفع به شرح بند اول) مبلغ این حساب در سیستم ماهچک همچنان مسدود است. اما ضمن رفع اثر بد چک برگشتی، پس از تماس با سرویس رفع انسداد محچک برای حساب مذکور، کد خطای شماره ۱۴ با عنوان «مشخصات کلیدی به صورت آفلاین اعمال شده است» از بانک عامل ارسال می شود. در این صورت سامانه چک به ادامه روند زمان‌بندی‌شده و رفع انسداد مبالغ مسدود شده در سایر حساب‌های صادرکننده چک، مشروط بر رفع انسداد حساب بر اساس دستور/رای/اجرای واصله از مرجع قضایی یا ثبتی می‌پردازد.
لازم به ذکر است که اجرای الزامات فوق و سایر ضوابط مقرر در بخشنامه شماره ۶۲۰۷۸/۰۲ مورخ ۳۰ اسفند ۱۴۰۲ باید به نحوی انجام شود که از این طریق منافع مشمولانی که قبلاً سامانه ماهچک برای آنها در نظر گرفته شده است. مبلغ در حساب جاری قفل شده است تا آن را نگه دارید. ضمناً مؤسسه اعتباری باید فوراً و بدون دخالت سامانه چک، مبلغ مسدود شده توسط سامانه چک را آزاد کرده و در عین حال کل مبلغ چک را به مدت یک سال مسدود و سپس اثر بد چک را از بین ببرد.
بر این اساس بانک ها موظفند موارد فوق را در سامانه های اطلاعاتی و عملیاتی مرتبط این مؤسسه اعتباری با رعایت مفاد بخشنامه شماره ۱۶۹۱۵۳/۹۶ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۱۶ ابلاغی به کلیه واحدهای ذیربط این بانک و دستگاه های اجرایی این مؤسسه اعتباری اجرا کنند. اجرای صحیح باید به دقت نظارت شود.
