دولت نباید از جیب مردم، کمبودها و مشکلات ساختارهای حاکمیتی را جبران کند

افکه گفت: دولت نباید کمبودها و مشکلات ساختارهای حاکمیتی را از جیب مردم جبران کند. آقای مدنی زاده وزیر اقتصاد و همفکرانش معمولا هیچ ایده ای جز افزایش قیمت ها مطرح نمی کنند.

افق میهن، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس چندی پیش بر اهمیت حذف یارانه دهک های پردرآمد تاکید کرد و گفت: محصول جدید طبق روال قبلی خواهد بود اما پس از آن وزارت کار موظف است یارانه سه دهک پردرآمد را حذف کند تا محصول دهک های پایین جامعه را پرداخت کند. این بیانیه در شرایطی منتشر می شود که موضوع کسری بودجه دولت یکی از موضوعاتی است که از روزهای قبل از جنگ ۱۲ روزه مطرح بوده است.

در شرایط کنونی برخی کارشناسان این سوال را مطرح می کنند که با این وضعیت کسری بودجه چگونه می توان با اصلاح نظام یارانه تغییر ایجاد کرد و این تغییر تا چه اندازه خواهد بود؟ دکتر مرتضی افگه، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه چمران اهواز در گفتگو با فرارو به بررسی این موضوعات پرداخت:

از سال ۱۳۹۷ تاکنون دولت های پراکنده جمع آوری نکردند

مرتضی افکه به فرارو گفت: متاسفانه دولت ها نسخه ها را اشتباه می پیچند. از سال ۱۳۹۷ که با تشدید تحریم ها مواجه شدیم و حداقل ۵۰ درصد از درآمدهای بودجه به دلیل حذف درآمدهای نفتی از بین رفت، دولت باید اقدام به حذف پسماندهای موجود می کرد. این موضوع را بارها بیان کرده ام. از همان دوره تشدید تحریم ها، دولت به جای یافتن و جایگزینی درآمدهای جدید به جای درآمدهای نفتی، اقدام به فروش ملک، فروش شرکت، انتشار اوراق کرد.

همچنین یکی دیگر از راهکارهای اتخاذ شده، استقراض از بانک مرکزی و صرف پول از جیب مردم و بالا بردن سطح تورم است. حذف پول از صندوق توسعه ملی اشتباه دیگری بود. گویی از جیب نسل های آینده و پول نفت فروخته شده خرج شده است. چرا به جای این کارها یا در کنار این کارها سراغ ردیف های بودجه زیادی که چند نان آور را آویزان می کند، نمی رویم؟

وی افزود: دولت برای تامین کسری بودجه ناشی از حذف درآمدها اقدام به استقراض از بانک مرکزی کرد در حالی که باید به سمت کاهش هزینه های گزاف و هنگفت دولت حرکت می کرد. متأسفانه معتقدم بخشی از اقتصاد دانشجویان مقصر این تصمیمات غلط است.

برخی از این افراد با الفاظی مانند یارانه پنهان، قاچاق سوخت و مواردی از این دست به مشکلات موجود دامن می زنند یا به دلیل کمبود منابع مالی، دولت را به دنبال کسب درآمد تشویق می کنند. چه از جیب مردم و چه از طریق فروش اموال دولتی. در واقع دانشجویان اقتصاد یک پایه نظری یا نظری ارائه می دهند و دولت این کار را انجام می دهد.

شاید اولویت اصلی ابتدا حذف هزینه ها بود. اقداماتی که بعد از فعال شدن اسنپ بک دیده شد نشان می دهد که دولت هم متوجه شده که وارد دوران سخت تری شده ایم. تا پیش از این موضوع بنزین به دلیل حساسیت های سیاسی مسکوت بود اما اخیرا دوباره مطرح شده است.»

قرار بود سالانه فقط ۱۰ درصد به قیمت حامل های انرژی اضافه شود، نه با تورم.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: از برنامه چهارم به بعد قرار بود هر سال تنها ۱۰ درصد به قیمت حامل های انرژی اضافه شود تا فشار شدیدی به مردم وارد نشود. من حتی با این ایده مخالف بودم. دولت هم این کار را کرد. اما اگر این روش برای افزایش قیمت حامل های انرژی متناسب با نرخ تورم اعمال شود، به این معناست که دولت باعث تورم بالای ۴۰ درصد شده است، اما مردم باید با افزایش شدید قیمت حامل های انرژی و احتمالا سایر خدمات دولتی، هزینه چنین وضعیتی را بپردازند.

دولت نباید کمبودها و مشکلات ساختارهای حاکمیتی را از جیب مردم جبران کند. آقای مدنی زاده وزیر اقتصاد و همفکرانش معمولا هیچ ایده ای جز افزایش قیمت مطرح نمی کنند. این گروه از اقتصاددانان گویی هیچ متغیری در اقتصاد جز قیمت نمی شناسند و در نتیجه با اولین بحران یا مشکل افزایش قیمت را پیشنهاد می کنند.

این در حالی است که تجربه نشان می دهد افزایش قیمت ها به ویژه در حوزه حامل های انرژی نه باعث کاهش مصرف می شود و نه موجه است. دولت نباید با افزایش تورم ناشی از ناکارآمدی، بودجه مردم را کوچک کند و بعد از این بودجه های رو به کاهش، این شرایط را بپردازد. شاید آقای مدنی زاده مستقیماً طراح چنین موضوعی نباشد، اما قطعاً از نظر نظری طرفدار چنین ایده ای است».

این کارشناس اقتصادی گفت: این تصور که همه چیز مربوط به تحریم است و هر وقت تحریم می شویم این مشکلات پیش می آید، این کار آقایان فقط مشکل بودجه دولت را حل می کند. ما به عنوان اقتصاددان با تولید ناخالص داخلی یا تولید ناخالص ملی سر و کار داریم. این مشکل باید حل شود و نرخ تولید ناخالص داخلی رشد و افزایش یابد. مشکل بودجه دولت تنها یکی از چهار مولفه تولید ناخالص داخلی است.

دولت فقط می خواهد مشکل خودش را حل کند، اما مشکل پیمانکارانی که الان پروژه های عمرانی دولت را انجام می دهند چطور؟ ظاهراً دولت فقط می خواهد از هر طریق ممکن درآمد کسب کند تا بتواند هزینه های جاری و کارمندان خود را تامین کند.

در این میان، اگر رونق اقتصادی نباشد، بخش‌های مختلف اقتصادی در نهایت با شکست مواجه می‌شوند. بنابراین مشکل امروز کشور ما فقط بودجه دولت نیست، بلکه کل تولید ناخالص داخلی است که نرخ رشد منفی دارد.