رونگورونگو، سنگ نوشته‌های مرموزی که رمزگشایی نمی‌شوند؛ بومیان خالق آنها چگونه محو شدند؟
جزیره آتشفشانی دورافتاده راپا نویی که به جزیره ایستر نیز معروف است، جزیره ای اسرارآمیز است. با این حال، یکی از اسرارآمیزترین چیزهای این جزیره، کتیبه های سنگی منحصر به فرد آن است که هنوز هیچ دانشمندی موفق به رمزگشایی از آن نشده است.
جزیره راپا نویی در حدود ۳۶۰۰ کیلومتری سواحل شیلی در شرق پلی‌نزی قرار دارد و یکی از دورافتاده‌ترین جزایر خالی از سکنه در جهان است.
این جزیره بیشتر به خاطر مجسمه های سنگی غول پیکرش به نام “موآی” که توسط مردم راپا نویی بین سال های ۱۱۰۰ تا ۱۶۵۰ پس از میلاد تراشیده شده است، مشهور است.
اروپایی ها که در قرن هجدهم وارد این جزیره شدند، مشکلات زیادی از جمله بیماری، قتل را با خود آوردند و بومیان جزیره را به عنوان برده معامله کردند.
این وضعیت در قرن نوزدهم بدتر شد و در دهه ۱۸۶۰ ضربه مهلکی بر تمدن و جمعیت این جزیره وارد شد. یعنی زمانی که حدود ۱۵۰۰ نفر از ساکنان این جزیره برای کار برده ربوده شدند که باعث ناپدید شدن دائمی جمعیت این جزیره شد.
در پایان قرن نوزدهم، بخش قابل توجهی از فرهنگ سنتی این جزیره به طور جبران ناپذیری از بین رفت. از جمله اساس استفاده از یک سیستم سازماندهی شده از نمادهای گلیف به نام Rongorongo که به طرز پیچیده ای بر روی لوح های چوبی حک شده بودند.
قبل از آن، در سال ۱۸۶۴، در میانه کشتار مردم جزیره، خارجی ها متوجه این سیستم نوشتاری شدند و مبلغان مذهبی شروع به ارسال قطعات آن با کشتی کردند.
امروزه تنها ۲۷ شیء چوبی وجود دارد که روی آن «رونگورونگو» نقش بسته است و دیگر اثری از این گونه نوشته ها در جزیره «راپا نوی» دیده نمی شود.
برخی از این قطعات نیز به اروپا فرستاده شد و محققان سعی کردند رمزهای مکتوب جزیره ایستر را رمزگشایی کنند. با این حال، تا کنون همه این تلاش ها بی نتیجه بوده است.
یکی از قابل اعتمادترین تلاش ها در این زمینه در دهه ۱۹۵۰ توسط توماس بارتل، قوم شناس دانشگاه توبینگن آلمان انجام شد که ۵۹۹ فرم نشانه را شناسایی کرد. با این حال، بسیاری از محققان معاصر معتقدند که نتایج تحقیقات او را نمی توان با قطعیت تایید کرد.
آنچه واضح است این است که سیستم نوشتاری Rongorongo هیچ رابطه آشکاری با هیچ سیستم نوشتاری شناخته شده دیگری ندارد و احتمالاً در انزوای کامل از فرهنگ های دیگر توسعه یافته است.
مطالعه ای که در سال ۲۰۲۲ توسط تیمی از زبان شناسان ایتالیایی انجام شد، همچنین بیان کرد: “اشکال و نشانه ها شبیه هیچ خط شناخته شده ای نیستند، بنابراین به نظر می رسد که آنها از ابتدا اختراع شده اند.”
اشکال در سیستم نوشتاری Rongorongo شامل اشکال واقعی و تخیلی هستند. از جمله تصاویر انسان و اعضای بدن، حیوانات، گیاهان، ابزار، اجسام بهشتی و غیره.
اگرچه «رونگورونگو» هنوز رمزگشایی نشده است، اما تلاش ها برای درک آن ادامه دارد. به عنوان مثال، در فوریه ۲۰۲۴، محققان نتایج یک مطالعه را با کمک تجزیه و تحلیل رادیوکربن چهار لوح چوبی منتشر کردند که نوشته‌های «رونگورونگو» روی آنها حک شده بود.
یکی از این لوح های چوبی از درختی ساخته شده بود که بین سال های ۱۴۹۳ تا ۱۵۰۹ میلادی، حداقل ۲۰۰ سال قبل از ورود خارجی ها به جزیره، قطع شد.
محققان همچنین دریافتند که این لوح باستانی از گونه درختی ساخته شده است که در جزیره ایستر رشد نمی کند. به معنای درخت پودوکارپوس لاتیفولیا است که در واقع بومی جنوب شرقی اقیانوس آرام است.
به این ترتیب این سوال مطرح شد که این چوب چگونه نیمی از جهان را طی کرده تا به این جزیره برسد؟
«پودوکارپوس» چوبی باارزش است که از قرون وسطی به طور گسترده برای کشتی سازی در اروپا استفاده می شده است. به همین دلیل محققان به این نتیجه رسیدند که شاید این لوح چوبی نیز از دکل یک کشتی اروپایی ساخته شده باشد.
شاید کشتی شکسته و الوارهای آن پس از دهه ها یا قرن ها سفر در اقیانوس های جهان به ساحل راپا نویی رسیده باشد.
در آن زمان بومیان این جزیره از پایان تلخ سرنوشت خود اطلاعی نداشتند. اینکه اروپایی ها بعدا شخصا به این جزیره می آیند و چوب خود را پیدا می کنند و البته برای همیشه اصل و نسب و فرهنگشان را از بین می برند.
منبع: یورونیوز
