«رژه سیارات»، پدیده‌ای نادر یا هیاهوی رسانه‌ای
در روزهای گذشته اخباری مبنی بر وقوع رژه سیارات در اواسط خرداد امسال در برخی رسانه ها منتشر شد، اتفاقی نجومی که در این مطالب بر خاص بودن یا نادر بودن آن تاکید شده بود، اما تعدادی از کارشناسان توصیف دیگری از آن دارند.
رژه سیارات که در واقع «هم ترازی سیارات» است، یک پدیده نجومی است که در آن چندین سیاره همزمان در یک سمت خورشید جمع می شوند.
آنچه در اخبار چند روز گذشته بیشتر مورد توجه قرار گرفته، رژه سیارات است خرداد امسال در یک پدیده نادر ۶ سیاره منظومه شمسی در یک خط قرار می گیرند که می توان قبل از طلوع خورشید در آسمان رصد کرد.
بر اساس اطلاعات درج شده در این خبر، سیارات عطارد (تیرمریخ (بهرام)، مشتری (هرمز)، زحل (کیوان)، اورانوس و نپتون در این پدیده با ماه در یک راستا قرار می گیرند و می توان آنها را در یک امتداد مشاهده کرد، هرچند برخی رسانه ها اشاره کردند که تنها سه جرم آسمانی یعنی ماه، زحل و مریخ را می توان با چشم غیرمسلح مشاهده کرد و مشاهده بقیه با ابزارهای نجومی دشوار یا ممکن است.
سایت «ساینس آلرت» در این زمینه نوشت ۶ سیاره منظومه شمسی در تاریخ ۳ و ۴ ژوئن ۲۰۲۴ (مطابق با ۱۴ و ۱۵) خرداد) در منظره ای نادر در آسمان در مسیر مستقیم ظاهر می شوند و هلال ماه نیز در کنار آنها دیده می شود.
بر اساس گزارش این پایگاه خبری علمی، وجود همزمان چند سیاره در آسمان امری غیرعادی نیست، اما به ندرت پیش می آید که تعداد سیارات بیشتر و بین پنج تا شش سیاره در یک امتداد قرار گیرند. هم ترازی به این دلیل اتفاق می افتد که سیارات منظومه شمسی همه در یک مسیر فرضی به نام “کسوف” به دور خورشید می چرخند، برخی از آنها کمی بالاتر یا پایین تر از این مدار هستند، به این معنی که گاهی اوقات سیارات در یک سمت خورشید قرار دارند. آنها را در حالی که در امتداد مدار خود حرکت می کنند، بگیرید تا بتوانیم همزمان آنها را در آسمان ببینیم.
در اوایل ژوئن اتفاقی می افتد: حدود یک ساعت قبل از طلوع خورشید، هنگام مشاهده عطارد، مریخ، مشتری و زحل با چشم غیرمسلح ممکن است به برخی وسایل کمک بصری نیاز داشته باشید. دید اورانوس و نپتون بسیار دور و کم نور هستند، بنابراین اگر می خواهید نگاهی اجمالی داشته باشید به دوربین دوچشمی یا تلسکوپ نیاز دارید.
بر اساس گزارش «ساینس آلرت»، در ماه‌های آینده، از جمله ۲۸ آگوست ۲۰۲۴ (هفتم) چندین هم‌ترازی دیگر از سیارات منظومه شمسی خواهیم داشت. شهریور ۱۴۰۳) و ۱۸ ژانویه ۲۰۲۵ (۲۹ دی ۱۴۰۳) که صف بندی های اصلی و ۶ سیاره قبل از طلوع فجر رخ می دهند. همچنین تراز وسط خرداد از اکثر نقاط زمین قابل مشاهده است و زمان طلوع و غروب خورشید سیارات و ترتیب آنها بستگی به این دارد که در کجای جهان آن را مشاهده می کنید.
منجم و عکاس خورشید مرکز نجوم ادیب اصفهان عصر یکشنبه در خصوص این پدیده به خبرنگار ایرنا گفت: همسویی سیارات که برخی به آن رژه سیارات می گویند، پدیده خاص و منحصر به فردی نیست و در شب های مختلف رخ می دهد. سال اما تفاوت آن در نحوه وقوع این رویداد و رصد سیارات است.
حسن حاتمی با بیان اینکه در روزهای گذشته سروصدای رسانه ای زیادی در شبکه های اجتماعی پیرامون این موضوع به راه افتاده است، افزود: در هفته ها و ماه های آینده پدیده های بهتری از همسویی سیارات در آسمان خواهیم داشت، بنابراین نمی توان این ادعا را قبول کرد که رژه سیارات در وسط است خرداد امسال، این یک رویداد بسیار نادر یا خاص بوده است.
وی ادامه داد: در این پدیده تعدادی از سیارات در بازه زمانی مشخصی از شب تا طلوع فجر در یک نوار نزدیک قرار می گیرند اما همه آنها به خوبی دیده نمی شوند.
این کارشناس نجوم با بیان اینکه سیارات منظومه شمسی عموماً در مداری فرضی به نام «کسوف» قرار دارند، تصریح کرد: همه سیارات با زاویه خاصی در این ناحیه قرار دارند و اینطور نیست که فقط در شب های خاصی این اتفاق بیفتد.
حاتمی درباره اتفاقاتی که این شب ها در آسمان می افتد، توضیح داد: سیاره زهره در کنار خورشید است و در لحظات نزدیک سحر دیده نمی شود، چیزی که کمی از افق فاصله دارد سیارات مشتری، تیر اورانوس، مریخ، زحل، نپتون، و همچنین ماه، که مشاهده مشتری و تیریس بسیار دشوار است.
این ستاره شناس افزود: سیارات تیر و مشتری چند دقیقه قبل از طلوع خورشید طلوع می کند، آنها در نور صبح هستند و ارتفاع آنها کم است، بنابراین مشاهده آنها نیز مشکل است.
حاتمی با بیان اینکه این ۲ سیاره را می توان در شب های آینده بهتر رصد کرد، ادامه داد: رصد اورانوس و نپتون نیز در این شب ها بسیار سخت است و نیاز به ابزارهای نجومی دارد. در واقع، تنها سیارات قابل مشاهده در این راستا، مریخ و زحل هستند. با ماه است.
وی تاکید کرد که این شب ها به ویژه ۱۴ و ۱۵ خرداد رصد سیارات منظومه شمسی در شرایط رصد عالی نیست.
حاتمی بیان کرد: در برخی از اخبار منتشر شده درباره رژه سیارات در روزهای اخیر، به مسائل نجومی توجه نشده و مطالب غیرواقعی بیان شده است و انتشار چنین مطالبی باعث سردرگمی و دلسردی علاقه مندان به نجوم به دلیل عدم درک آن ها می شود. آنچه در اخبار آمده است. در واقعیت، تماشا و مشاهده کنید.
این کارشناس خطاب به دوستداران نجوم تاکید کرد: در صورت عدم موفقیت در رصد سیارات در پدیده هم ترازی تا ۲ روز آینده نگران نباشند زیرا در روزها و هفته های آینده شرایط بهتری برای رصد آنها فراهم خواهد شد.
وی افزود: سیاره مشتری (هرمز) در هفته های آینده بسیار درخشانتر در آسمان ظاهر می شود و به راحتی از ستارگان و همچنین سیاره قابل تشخیص است. تیر همچنین شرایط رصد در حال حاضر خوب نیست اما تا چند هفته دیگر بهبود می یابد.
مریخ و زحل را در نزدیکی ماه تماشا کنید
این کارشناس نجوم تصریح کرد: با این وجود امشب شرایط خوبی برای رصد مریخ و زحل در کنار هلال ماه فراهم است و علاقه مندان می توانند از ۲ تا ۳ ساعت قبل از طلوع خورشید در آسمان شرقی تا جنوبی با منظره ای زیبا به تماشای آنها بنشینند.
حاتمی افزود: سیارات مشتری و عطارد را می توان ۲۰ تا ۱۰ دقیقه قبل از طلوع خورشید فردا رصد کرد اما شرایط آنها به خوبی مریخ و زحل نیست زیرا در نزدیکی محل طلوع خورشید قرار دارند و برای دیدن آنها باید مهارت کافی داشت. .
وی تاکید کرد: بهتر است این سیارات را در خارج از شهرها، در افق باز و وسیع و آسمان بدون غبار رصد کرد.
برخی از کارشناسان نیز تاکید کرده اند که در این شب ها هیچ اتفاق عجیب و جدیدی در موقعیت سیارات منظومه شمسی دیده نمی شود و به عبارتی سیارات این منظومه همیشه بر روی یک نوار (باریک) در آسمان از سمت آسمان قابل مشاهده هستند. از دیدگاه یک ناظر زمینی و فقط فاصله آنها در طول سال از یکدیگر کم و زیاد می شود.
منبع: ایرنا
