زهر کدام حیوان کشنده تر است؟ از عروس دریایی جعبه‌ ای تا مار ببری

پایگاه خبری تحلیلی افق میهن (irtahlil.com):

یک عنکبوت کوچک و یک چتر دریایی با شاخک های ۳ متری چه مشترکاتی دارند؟ هر دو سمومی تولید می کنند که می توانند در عرض چند دقیقه انسان را بکشند.

سم برخی از حیوانات می تواند پوست را از بین ببرد، ماهیچه ها را فلج کند یا قلب را به طور کامل متوقف کند.

نوروتوکسین ها از جمله سم هایی هستند که به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند. این سموم به بافت عصبی حمله می کنند و عملکردهایی مانند تفکر، حرکت یا تنفس را مختل می کنند.

نوروتوکسین هایی مانند نیتریک اکسید و گلوتامات به طور طبیعی در بدن انسان وجود دارند.

در حالی که این مواد برای ارتباطات سلولی ضروری هستند، مقادیر زیادی از آنها می توانند آسیب های جبران ناپذیری ایجاد کنند.

عقرب‌ها، بسیاری از انواع مارها و اختاپوس حلقه‌ای آبی همگی سم عصبی تولید می‌کنند. این سم موجود در ماهی پف دار “تتروتوکسین” نامیده می شود.

نوروتوکسین ها همچنین در نیش عنکبوت پشت قرمز، یکی از کشنده ترین بندپایان استرالیا، یافت می شوند.

کاردیوتوکسین ها سمومی هستند که به پلاسمای خون و ماهیچه های قلب حمله می کنند. این سموم به گیرنده های سطح سلول های قلبی متصل می شوند و از انقباض ماهیچه ها جلوگیری می کنند.

در نتیجه، این سموم ممکن است باعث شوند ضربان قلب نامنظم شود یا به طور کامل متوقف شود که می تواند کشنده باشد. این اختلال قلبی به عنوان سمیت قلبی شناخته می شود.

بسیاری از مارها کاردیوتوکسین تولید می کنند، اما یکی از خطرناک ترین آنها چتر دریایی جعبه ای استرالیایی است که نیش آن یکی از کشنده ترین مارها در جهان است.

اگر بیش از ۱۰ درصد از پوست یک فرد با سم چتر دریایی جعبه ای تماس پیدا کند، ایست قلبی می تواند تنها در چند دقیقه رخ دهد. کودکان به ویژه در معرض خطر هستند.

این سم کشنده باعث شده است که چتر دریایی جعبه ای به عنوان خطرناک ترین حیوان دریایی جهان شناخته شود.

هموتوکسین ها سمومی هستند که به طور خاص سلول های خونی و رگ های خونی را هدف قرار می دهند.

این سموم می توانند از انتقال اکسیژن در سراسر بدن جلوگیری کرده و باعث خونریزی داخلی شوند.

سموم حاوی هموتوکسین باعث تورم، آسیب قلبی عروقی و در نهایت نکروز یا مرگ بافت می شود.

مارهای ببر، یکی از رایج ترین گونه ها در استرالیا، و برخی از انواع چتر دریایی و عنکبوت دارای سم هموتوکسیک هستند.

میوتوکسین‌هایی که در سم حیواناتی مانند شاه مار قهوه‌ای یافت می‌شوند، می‌توانند بسیار مخرب باشند. این سموم فیبرهای عضلانی نزدیک محل گزش را می شکنند و باعث فلج می شوند.

نکروتوکسین ها باعث مرگ سلولی یا نکروز می شوند و دلیل نامگذاری آنها نیز همین است. عنکبوت منزوی قهوه ای و اکثر مارهای زنگی و افعی دارای سم نکروتوکسیک هستند.

باکتری ها همچنین می توانند نکروتوکسین تولید کنند. عفونتی به نام فاسیای نکروزان توسط یک باکتری گوشت خوار ایجاد می شود.

کواگولوتوکسین ها لخته شدن خون را مختل می کنند و باعث خونریزی طولانی مدت و زیاد می شوند.

برخی از سم‌های مارها، مانند سم مارهای قهوه‌ای شرقی و مارهای کبرا، حاوی کواگولوتوکسین‌ها هستند.

سیتوتوکسین ها به طور طبیعی در بدن انسان به عنوان بخشی از سیستم ایمنی یافت می شوند.

سیتوتوکسین ها به شکل سلول های T کشنده در بدن وجود دارند که سلول های سرطانی و سلول های آلوده به ویروس یا باکتری را از بین می برند. اما سیتوتوکسین های موجود در نیش مار می توانند سلول های سالم را از بین ببرند.

برخی از حیوانات چندین نوع سم در زهر خود دارند. به عنوان مثال، مار زنگی موهاو هم نوروتوکسین و هم میوتوکسین تولید می کند که نیش آنها را دو برابر قوی تر می کند.

دانشمندان بر این باورند که حیوانات از سم خود برای کشتن یا تضعیف طعمه و محافظت از خود در برابر شکارچیان استفاده می کنند.

یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ در دانشگاه بنگر نشان داد که زهر مار بیشتر برای شکار استفاده می شود تا دفاع.

منبع: روزیاتو