سردترین جای جهان با دمای منفی ۹۸ درجه
زمین می تواند بسیار سرد شود. از قطب جنوب تا قطب شمال، دما می تواند متفاوت باشد و به شدت کاهش یابد. اما سطح سیاره ما از نظر فیزیکی چقدر می تواند سرد شود؟ سردترین نقطه جهان کجاست و دمای آن چقدر است؟
سردترین مکان روی زمین، خط الراس بلندی است که در «فلات شرقی» قطب جنوب قرار دارد. ناسا برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که سردترین نقطه کره زمین را پیدا کرده است و از آن زمان تاکنون این فلات هر ساله رکورد سردترین نقطه جهان را در اختیار دارد.
دما می تواند تا منفی ۹۸ درجه سانتیگراد کاهش یابد و این منطقه را به سردترین مکان روی زمین تبدیل کند.
البته این آمار و ارقام به راحتی به دست نمی آید و بر اساس گزارش های مرکز داده های برف و یخ آمریکا، این نتیجه شگفت انگیز از تجزیه و تحلیل داده هایی که به مدت ۳۲ سال جمع آوری شده بود به دست آمده است. توجه داشته باشید که دمای گزارش شده از داخل حفره های این فلات به دست آمده است.
سردترین نقطه جهان در کدام کشور است؟
فلات قطب جنوب شرقی در مرکز قاره قطب جنوب قرار دارد، اما این تنها جاذبه این منطقه نیست. «گنبد آرگوس» مرتفع‌ترین نقطه در شرق قطب جنوب نیز در این فلات قرار دارد. این نقطه یخی در ارتفاع ۴۰۹۳ متری از سطح دریا قرار دارد.
سردترین نقطه جهان چند درجه است؟
محققان با بررسی مجدد داده های ماهواره ای به عواملی که باعث این دماهای سرد می شوند پی بردند. آب و هوای این منطقه بسیار خشک است. رطوبت می تواند گرما را در هوا نگه دارد. هر دوی این شرایط باید چندین روز ادامه داشته باشد تا دما به منفی ۹۸ درجه سانتیگراد برسد.
به طور کلی میانگین دمای زمین از منفی ۲۵ درجه سانتیگراد تا ۴۵ درجه سانتیگراد متغیر است. این تغییرات در مقایسه با دمای «عطارد» که در روز به ۴۳۰ درجه سانتیگراد و در شب به منفی ۱۸۰ درجه سانتیگراد کاهش می یابد، ناچیز است.
چرا فلات قطب جنوب سردترین نقطه روی زمین است؟
فلات شرقی قطب جنوب به دلیل ارتفاع زیاد بسیار سرد است. برف روی سطح آن بیشتر انرژی خورشیدی را، حدود ۹۰ درصد یا بیشتر، به جو باز می‌گرداند. در زمستان شب قطبی این منطقه اصلاً انرژی خورشیدی وجود ندارد. همچنین به دلیل فاصله زیاد از ساحل، توده های هوای گرمتر ساحلی به ندرت به داخل خشکی نفوذ می کنند تا گرما را به ارمغان آورند.
این یک فلات فضایی بزرگ، سفید و صاف از برف است. با این حال، حتی در اینجا سرمای شدید در حفره ها و فقط در شرایط مناسب رخ می دهد. بنابراین، تاریکی طولانی مدت به تنهایی برای رسیدن به سردترین دمای زمین کافی نیست.
تد اسکامبوس یک ژئوفیزیکدان قطبی در دانشگاه کلرادو بولدر است. او می گوید دمای هوا در واقع دمایی است که دماسنج در فاصله ۱.۵ تا ۳ متری از سطح زمین نشان می دهد. اسکامبوس می افزاید: “ارتفاع مرجع برای اندازه گیری رسمی دمای هوا ۲ متر یا بیشتر از سطح است.” “وقتی بالاتر یا پایین تر می روید، دمای اندازه گیری شده در محل شما ممکن است تغییر کند.”
“سازمان جهانی هواشناسی” نیز دمای هوا را که چند متر بالاتر از سطح زمین اندازه گیری می شود، تشخیص می دهد.
آتسوهیرو موتو، ژئوفیزیکدان و دانشمند قطبی در دانشگاه تمپل، گفت که دمای سطح چیز دیگری است و او آن را دمای سطح فیزیکی زمین، خاک، آب یا یخ تعریف کرد.
اسکامبوس محقق اصلی مطالعه ای بود که در سال ۲۰۱۸ انجام شد و سردترین دمای سطح در شرق قطب جنوب گزارش شد.
اگرچه دانشمندان بر این باورند که فلات قطب جنوب سردترین مکان روی زمین است، اما این رکورد در کتاب رکوردهای جهانی گینس ثبت نشده است. زیرا اندازه گیری ها توسط ماهواره و نه دماسنج انجام شده است.
قبل از ثبت رکورد دمای پایین در فلات شرقی در ۱۰ آگوست ۲۰۱۰، ایستگاه تحقیقاتی وستوک، واقع در ۱۳۰۱ کیلومتری قطب جنوب در قطب جنوب، رکورد سردترین دما را در جهان داشت. در ۲۱ جولای ۱۹۸۳، داده های هواشناسی دمای منفی ۸۹.۲ درجه سانتیگراد را در این مکان ثبت کردند. این دما به مدت ۱۰ روز در تابستان قطب جنوب مشاهده شد.
شرایط آب و هوایی باید مناسب باشد تا دما به این نقطه برسد. در سال ۲۰۰۹، محققان دریافتند که توده هوای سرد مانع از مخلوط شدن هوای نسبتاً گرم اقیانوس جنوبی شده و ایستگاه را در گردابی از هوای یخی به دام انداخته است. علاوه بر این، هیچ پوشش ابری برای به دام انداختن گرما و افزایش دما وجود نداشت.
در شرایط خاص، دما در ایستگاه وستوک حتی سردتر می شود و به منفی ۹۶ درجه سانتی گراد می رسد.
ایستگاه تحقیقاتی فراسرد آموندسن-اسکات
افرادی که در ایستگاه Amundsen-Scott قطب جنوب زندگی و کار می کنند، تنها یک طلوع و یک غروب خورشید در سال را می بینند. بنابراین شاید تعجب آور نباشد که دمای این ایستگاه نیز جزو سردترین دماهای ثبت شده باشد. بالاترین دمای این منطقه منفی ۸۲.۸ درجه سانتیگراد است که در ژوئن ۱۹۸۲ به ثبت رسیده است.
این ایستگاه که در بالای فلات قطب جنوب قرار دارد، نزدیک به ۳۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. حتی یک روز تابستانی در این منطقه بعید است از منفی ۱۲ درجه سانتیگراد فراتر رود. بالاترین دمای ثبت شده در این قسمت از فلات قطب جنوب شرقی در روز کریسمس سال ۲۰۱۱ بود. دماسنج ها در آن روز به منفی ۱۲.۳ درجه سانتیگراد رسیدند.
آموندسن-اسکات از سال ۱۹۵۶، زمانی که ایالات متحده اولین پایگاه را ساخت، به طور دائم اشغال شده است و امروزه میانگین جمعیت آن حدود ۱۵۰ نفر است.
دانشمندان در ایستگاه روی همه چیز از تحقیقات نوترینو گرفته تا کارهای زیست پزشکی و مشاهدات تشعشعات پس زمینه کیهانی با تلسکوپ قطب جنوب کار می کنند.
