شنیده‌ها از دلیل رد صلاحیت علی لاریجانی

«علی لاریجانی» دوباره رد صلاحیت شد; به عبارت دیگر، بر اساس قرائت رسمی شورای نگهبان، برای دومین دوره متوالی در ایران تحلیلات ریاست جمهوری، صلاحیت علی لاریجانی «تأیید نشد». بر اساس گزارش ها، یکی دو روز قبل از رد صلاحیت، لاریجانی در جلسه ای گفته بود موضوعی که شورای نگهبان در حال بررسی آن است، «مدیر و مدبر» است. یعنی شورای نگهبان در مدیریت و تدبیر لاریجانی تردید دارد. البته او اکنون محروم شده و مشخص نیست این نکته دلیل رد شدن او بوده است یا خیر. از سوی دیگر گفته شد که سپاه و نهادهای امنیتی موارد و دلایلی را که لاریجانی در سال ۱۴۰۰ از آنها رد صلاحیت شده است رد کرده اند.

به زبان ساده تر، اگر دلایل سال ۱۴۰۰ از سوی یکی از نهادهای امنیتی برای شورای نگهبان رد شد، باید به آنچه خود لاریجانی گفته است توجه کرد. “مدیر و مدبر” بودن. اینکه لاریجانی «مدیر و مدبر» نیست با توجه به سوابق و احکامی که داشته و دارد جای سوال و تردید است.

به عبارت دیگر، این تردید وجود دارد که آیا او در زمان تصدی مناصب انتصابی و ایران تحلیلی، «مدیر و مدبر» بوده است؟ زیرا «مدیر و مدبر» بودن چیزی شبیه مو نیست که به مرور زمان ریزش کند و کم شود; یا می توان آن را مانند کاشت مو به دست آورد.

اما رزومه علی لاریجانی در دهه های گذشته را می توان در مقابل «مدیر و مدبر» نبودن وی ارزیابی کرد. به این معنا چندین بار از سوی رهبری نظام و چندین بار نیز با رای مردم منصوب شده است.

از چالش های بزرگ صدا و سیما تا وزارت در دولت هاشمی

علی لاریجانی در دهه ۶۰ و اوایل پس از انقلاب به عنوان یکی از مدیران صدا و سیما فعالیت می کرد. در آن زمان مدیرعامل بخش های مختلف سازمان از سوی شورای نظارت بر صدا و سیما منصوب شد. لاریجانی مدت کوتاهی در این سمت بود و اغلب با چالش های زیادی مواجه بود. جدا از بحث جنگ و اخبار جبهه ها، درگیری ها خرداد و اردیبهشت سال ۱۳۶۰ و برکناری بنی صدر از فرماندهی کل قوا و سپس ریاست جمهوری یکی از بزرگترین چالش های لاریجانی بود.

هاشمی رفسنجانی در ۲۸ خرداد ۱۳۶۰: «احمد آقا خمینی تماس گرفت و از پخش نشدن پیام مهم امام از تلویزیون گلایه کرد و گفت که ایشان پیام را در جمع مردم امجدیه خوانده اند و مردم شعارهای پرشور بنی صدر و لیبرال ها سر داده اند. از آقای لاریجانی توضیح خواستم، گفت: پاک کردن شعارهای تند خیلی طول کشید و بعداً پخش نمی‌شود.

لاریجانی تیر در سال ۱۳۶۰ پس از اختلاف در مدیریت سازمان با اعضای شورای نظارت استعفا داد. وی از اعضای سپاه پاسداران بود و همزمان به عنوان معاون وزارت پست و تلگراف مشغول به کار بود. اما لاریجانی آنجا هم ماندگار نشد و به وزارتخانه دیگری رفت. این بار وزارت سپاه. معاون وزیر آنجا هم بود و به عنوان نماینده دولت برای دفاع از طرح ها و لوایح به مجلس رفت.

پس از پایان جنگ و انحلال وزارت سپاه، معاونت ستاد مشترک سپاه را عهده دار شد. تا سال ۱۳۷۱; در آن سال پس از استعفای محمد خاتمی از وزارت ارشاد، اکبر هاشمی رفسنجانی او را به عنوان وزیر ارشاد به مجلس معرفی کرد. هاشمی رفسنجانی ۲۰ مرداد در سال ۱۳۷۱ برای دفاع از گزینه پیشنهادی خود برای وزارت ارشاد به مجلس رفت و سخنان کوتاهی ایراد کرد. انگار خیالش راحت شد و از لاریجانی دفاع نکرد. او در خاطراتش نوشته است که «ساعت ۹ صبح برای معرفی [ آقای علی لاریجانی ]به عنوان وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس رفتم. نمایندگان بسیار خونگرم و صمیمی بودند. خلاصه صحبت کردم و به دفتر برگشتم. رای خوبی گرفت؛ هیچ کس مخالفتی نداشت.»

لاریجانی در آن زمان مورد حمایت جناح راست بود. رضایت از وزارت او در میان چهره های جناح راست مشهود بود. مثل عسگراولادی که از رضایت هاشمی رفسنجانی از این اتفاق استفاده کرده بود.

لذا لاریجانی قدرت کافی برای برخی اقدامات را داشت. مهر در سال ۱۳۷۱ و یک ماه و نیم پس از روی کار آمدن، اولین گام را برای انتشار دستگاه تصویری برداشت: «برای انتشار ویدئو و فعالتر کردن فیلم‌سازی و کلوپ‌های ویدئویی و ساخت سینمای بزرگ، مجوز خواست. مقرر شد برای کمک به فیلمسازان خوب و کتاب خوب و ادغام سازمان میراث فرهنگی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام شود. اینها هاشمی رفسنجانی در خاطراتش ۱۲ هستند مهر او در سال ۱۳۷۱ نوشت.

تیر در سال ۱۳۷۲ که لاریجانی هنوز وزیر ارشاد بود و هاشمی رفسنجانی در دور دوم ایران تحلیلات پیروز شده بود، به رئیس جمهور پیشنهاد کرد که «قرار بگیریم، ایرانیانی که خارج از کشور هستند و می ترسند به ایران بیایند و فعلاً به دیدارشان بروند. اقوام در ترکیه به نوعی می توانند در مکانی مانند جزیره کیش ملاقات کنند.

آبان لاریجانی در سال ۱۳۷۲ به ریاست سازمانی منصوب شد که یکی از مدیران اوایل انقلاب بود. سازمان صدا و سیما.

وی در ۱۰ سال مدیریت خود در صدا و سیما سازمان را از نظر کیفی و کمی گسترش داد. از نظر کیفیت، شبکه های تلویزیونی و ساعات برنامه افزایش یافت. سریال ها و برنامه های شادی ساخته شد، هرچند گسترش سازمان از نظر کمی نیز با انتقاداتی مواجه شد.

البته در ۱۰ سال ریاست لاریجانی برنامه هایی مانند هویت یا چراغ از صدا و سیما پخش می شد که چالش هایی را برای لاریجانی به وجود آورد. بعدها در سال ۱۴۰۰ در یک جلسه پرسش و پاسخ در کانون باشگاه به سوالی درباره برنامه هویت پاسخ داد و آن را اشتباه خواند: «پخش برنامه هویت در زمان مدیریت من در صدا و سیما یک اشتباه بود، هرچند من مسئول بودم. من در جریان نبودم و کار زیردستان بود، بعداً سعی کردم با ایجاد برنامه چهره های ماندگار اشتباه را اصلاح کنم و شما فقط در این نقطه (برنامه هویت) گیر کرده اید.

تفاوت لاریجانی و احمدی نژاد

در سال ۱۳۹۲ عزت الله ضرغامی در سال ۱۳۹۲ به عنوان رئیس صدا و سیما منصوب شد و در همان روز علی لاریجانی به عنوان نماینده رهبری و مدتی پس از تجربه ناموفق در ایران تحلیلات ۱۳۹۳ به شورای عالی امنیت ملی رفت. وی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای منصوب شد. او که از منتقدان رویکرد مذاکره ای دولت خاتمی بود، در آن زمان متوجه شد که مذاکره در عمل چقدر سخت است.

از ۱۲ سال ریاست جمهوری تا یکشنبه سیاه و تصویب برجام

وی در سال ۱۳۸۵ به دلیل اختلافات بین وی و احمدی نژاد از سمت خود استعفا داد و به توصیه برخی مراجع برای ایران تحلیلات مجلس هشتم ثبت نام کرد. او توانست از شهر قم به مجلس برود و به گونه ای عمل کرد که غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس هفتم که فکر می کرد در مجلس هشتم روی زمین می نشیند روی زمین نشست. این مجلس به مدت ۴ سال و لاریجانی ریاست مجلس را آغاز کرد. دوران صدارت او ۱۲ سال به طول انجامید و باید او را از مدیران توانمند مجلس دانست.

او در طول ۱۲ سال توانست بخشی از تندروها را کنترل کند و مهمتر از آن اراده سیاسی جنبش خود را از بین برد. در سال‌های ریاست‌جمهوری او، شاید مهم‌ترین اتفاق مجلس یکشنبه سیاه و تصویب برجام بود. یکشنبه سیاه محمود احمدی نژاد که برای دفاع از وزیر کار خود در جلسه استیضاح حضور داشت با پخش فیلم هایی از برادر علی لاریجانی افشاگری کرد. در واکنش به این اقدام فضای مجلس متشنج شد و پس از سخنان احمدی نژاد در سخنانی به رئیس دولت پاسخ داد. این درگیری را باید یکی از شدیدترین درگیری های دو قدرت در تاریخ جمهوری اسلامی دانست.

از سوی دیگر ماجرای تصویب برجام و اتهام تصویب آن در ۲۰ دقیقه منشأ حملات تندروها به علی لاریجانی شد که مواضع دهه ۷۰ خود را رها کرده بود.

بعد از پایان مجلس دهم، دیگر به مجلس نرفت; ۱۲ سال ریاست جمهوری برای او کافی بود. لاریجانی در پایان مجلس دهم حکم مشورت و عضویت خود در مجمع تشخیص مصلحت نظام را به عنوان شخص حقیقی از رهبری نظام دریافت کرد. همچنین ارتقای قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین به وی سپرده شد.

لاریجانی رد شد، تایید شدند

لاریجانی خود را برای ایران تحلیلات ۱۴۰۰ آماده کرد تا این بار ریاست جمهوری را در پاستور تجربه کند. اما شورای نگهبان به گزارش‌هایی متوسل شد که بعداً بی‌اساس تشخیص داده شد و او را رد صلاحیت کرد و زمینه را برای کاندیدای پیروز در آن ایران تحلیلات هموار کرد، اقدامی که واکنش رهبری را نیز در پی داشت و از جفا و ظلم صحبت کرد.

پس از گذشت سه سال از آن رد صلاحیت، لاریجانی دوباره ثبت نام کرد، احتمالاً به این فکر است که شورای نگهبان نتیجه رد صلاحیت های گسترده در ایران تحلیلات اخیر را در چهره های مشارکت دید و دیگر این کار را نخواهد کرد و البته آن سخنان رهبری را هم به خاطر دارند. اما همچنان نظر شورای نگهبان این است که فردی با این سابقه مدیریتی صلاحیت ریاست جمهوری را ندارد و افراد دیگری مانند زاکانی، قاضی زاده هاشمی و جلیلی صلاحیت دارند.

در واقع اگر لازم باشد علی لاریجانی را در چند جمله در این ۴۵ سال توصیف کنیم، باید گفت از آنجایی که وی در دوره احمدی نژاد دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، روند جدایی از سیاست دهه ۷۰ را آغاز کرد. با شیب ملایم و به تدریج به لاریجانی امروزی تبدیل شد. او اگرچه در میان اصلاح طلبان نیست و نخواهد بود، اما قطعاً در میان اعتدال گرایان تکنوکرات است. او در یک پیشرفت نرم و ملایم از سمت راست به سمت چپ وسط قرار گرفت. از لاریجانی محبوب راست گرایان آن روزها تا لاریجانی خشمگین تندروها و انقلابیون این روزها!