غافلگیری بزرگ در حقوق بازنشستگان ۱۴۰۵

حقوق بازنشستگان | با انتشار بخشنامه های اولیه بودجه ۱۴۰۵ و تاکید مجدد دولت بر افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارمندان، چشم میلیون ها نفر از بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی دوباره به جداول حقوق و فرمول های همسان سازی دوخته شده است. تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که هرگاه صحبت از افزایش حقوق کارکنان دولت به میان می‌آید، بازنشستگان نیز به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر این تصمیم‌ها قرار می‌گیرند. اما در سال های اخیر با اجرای طرح همسان سازی، ماجرا از یک درصد افزایش ساده فراتر رفته و به یک فرآیند چند مرحله ای و جزئی تبدیل شده است.

قرار است در سال ۱۴۰۵ مرحله مهمی از یکسان سازی حقوق بازنشستگان اجرا شود. مرحله ای که هدف آن نزدیک کردن حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق کارگران معادل است. اگر این تحول به طور کامل و واقعی انجام شود، می تواند یکی از مهم ترین تغییرات معیشتی برای بازنشستگان در دهه اخیر باشد و شکاف حقوق بازنشستگان و کارگران را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

در این گزارش فردانیوز، بر اساس اطلاعات منتشر شده و سناریوهای رسمی، تلاش شده است تصویری روشن از نحوه افزایش حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵، فرمول محاسبه، تفاوت مستمری بگیران کشوری و تامین اجتماعی و آثار احتمالی این سیاست بر معیشت مستمری بگیران ارائه شود.

جزئیات افزایش حقوق ۱۴۰۵ مستمری بگیر بر اساس الگوی سال های اخیر

حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ چگونه تغییر می کند؟

بر اساس رویه چند سال گذشته، نقطه شروع افزایش حقوق بازنشستگان معمولاً همان درصد افزایش حقوق کارکنان دولت است. برای سال ۱۴۰۵ ۲۰ درصد ضریب افزایش سالانه در نظر گرفته شده است. اما این افزایش تنها مرحله اول ماجراست و مهم ترین قسمت ماجرا در قالب اجرای طرح همسان سازی مستمری بگیران انجام می شود.

به زبان ساده، حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ ابتدا مانند حقوق کارمندان ۲۰ درصد افزایش می یابد و سپس بر اساس ضوابط همسان سازی مبلغی به نام «تناسبی» یا «همسان سازی مرحله دوم» به آن اضافه می شود. نتیجه نهایی می تواند افزایش بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای برخی گروه ها باشد.

مرحله اول: افزایش ۲۰ درصدی حقوق بازنشستگان

افزایش حقوق سالانه مستمری بگیران ۱۴۰۵

در مرحله اول حقوق هر بازنشسته بر اساس فرمول زیر افزایش می یابد:

حقوق پایه جدید = حقوق سال گذشته + (حقوق سال گذشته x 20%)

این فرمول مبنای محاسبه است که برای همه مستمری بگیران کشوری و همچنین در قالبی متفاوت برای مستمری بگیران تامین اجتماعی استفاده می شود.

مثال عملی:

اگر بازنشسته ای در سال ۱۴۰۴ ماهانه ۱۶ میلیون تومان حقوق می گرفت:

• ۲۰% افزایش = 3,۲۰۰,۰۰۰ تومان

• حقوق پایه جدید بعد از افزایش = 19200000 تومان

این رقم فقط حاصل مرحله اول است و بعد از آن نوبت به اجرای همسان سازی می رسد که می تواند حقوق نهایی را بسیار بالاتر ببرد.

مرحله دوم: معادل سازی حقوق بازنشستگان بر اساس برنامه هفتم توسعه

(سرفصل سئو: یکسان سازی حقوق بازنشستگان ۱۴۰۵ چگونه اعمال می شود؟)

بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، اجرای یکسان سازی حقوق بازنشستگان روندی پلکانی و چند ساله دارد. هدف نهایی این قانون رساندن حقوق بازنشستگان به حدود ۹۰ درصد حقوق کارمندان معادل است. این فرآیند به طور خلاصه در سه مرحله تعریف می شود:

• سال اول: افزایش حقوق بازنشستگان به حدود ۴۰ درصد حقوق کارمندان معادل

• سال دوم: به تناسب اندام ادامه دهید و فاصله را بیشتر کاهش دهید

• سال سوم (سال ۱۴۰۵): حقوق مستمری بگیران به ۹۰ درصد حقوق کارمندان مساوی می رسد.

برای اجرای این سیاست از یک فرمول ترکیبی استفاده می شود که شامل سه بخش اصلی است:

۱. محاسبه عدد مبنا ۹۰% بر اساس تناسب سال قبل

2. محاسبه میزان افزایش مرحله دوم با ضریب حدود ۳۰ درصد برای گروه های هدف

3. اضافه شدن این مبلغ به حقوق پایه جدید پس از افزایش ۲۰ درصدی

برای ساده تر، فرمول زیر را می توان برای عموم بازنشستگان توضیح داد:

حقوق نهایی بازنشستگان سال ۱۴۰۵ = (حقوق سال قبل + ۲۰ درصد افزایش) + مبلغ همسان سازی مرحله دوم

این میزان همسان سازی بسته به گروه حقوقی، تجربه، صلاحیت تحصیلی و رتبه شغلی در زمان استخدام متفاوت است و باعث می شود افزایش نهایی برای برخی بازنشستگان به حدی برسد که حقوق آنها به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و حتی بیشتر برسد.

مابه التفاوت حقوق بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۵

(عنوان فرعی سئو: تفاوت حقوق بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی چیست؟)

یکی از سوالات همیشه مهم این است که آیا افزایش حقوق بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی به همین صورت انجام می شود یا خیر؟ پاسخ کوتاه نه است. فرمول و روش محاسبه در این دو گروه متفاوت است.

بازنشستگان کشوری

• مبنای محاسبه بر اساس حقوق کارمندان دولت و قوانین بودجه سالانه است.

• همسان سازی بر اساس مقررات شغلی، طبقه و رتبه و گروه شغلی انجام می شود.

• اجرای همسان سازی منوط به مصوبات دولت و تامین منابع در قانون بودجه است.

بازنشستگان تامین اجتماعی

• مبنای محاسبه بر اساس میانگین حقوق و حق بیمه سنوات اشتغال است.

• افزایش سالانه معمولاً ترکیبی از درصد افزایش حقوق و مصوبات هیئت امنای سازمان است.

• همسان سازی در تامین اجتماعی سازوکار جداگانه ای دارد و الزاماً مانند مستمری بگیران کشوری نیست.

بنابراین، اگرچه عنوان «یکسان سازی حقوق بازنشستگان» برای هر دو گروه به کار می رود، اما فرمول و جزئیات اجرایی در هر یک متفاوت و پیچیده تر است.

---

نمونه سناریوهای حقوق مستمری بگیران در سال ۱۴۰۵

۱۴۰۵ حقوق مستمری بگیران در سناریوهای مختلف

برای واضح تر شدن تأثیر ترکیب «افزایش ۲۰ درصدی» و «یکسان سازی»، می توان چند سناریو نمونه را که در متن اولیه ذکر شد، بررسی کرد. این اعداد دقیق نیستند، اما در صورت اجرای کامل طرح، تصویری نزدیک به واقعیت ممکن را نشان می دهند.

۱. بازنشسته با حقوق ۱۲ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴

• ۲۰ درصد افزایش: ۲,۴۰۰,۰۰۰ تومان

• حقوق بعد از مرحله اول: ۱۴,۴۰۰,۰۰۰ تومان

• با تساوی: حدود ۱۷ تا ۱۸ میلیون تومان

۲. بازنشسته با حقوق ۱۶ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴

• ۲۰ درصد افزایش: ۳,۲۰۰,۰۰۰ تومان

• حقوق بعد از مرحله اول: ۱۹.۲۰۰.۰۰۰ تومان

• با تساوی: حدود ۲۲ تا ۲۴ میلیون تومان

۳. بازنشسته با حقوق ۲۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴

• ۲۰ درصد افزایش: ۴,۰۰۰,۰۰۰ تومان

• حقوق بعد از مرحله اول: ۲۴,۰۰۰,۰۰۰ تومان

• با تساوی: حدود ۲۷ تا ۳۰ میلیون تومان

این سناریوها نشان می‌دهند که همسان‌سازی می‌تواند باعث افزایش چند میلیون دلاری فراتر از درصد رشد اولیه در برخی سطوح حقوق شود.

تأثیر بودجه ۱۴۰۵ بر حقوق بازنشستگان

حقوق بازنشستگان و چالش های بودجه ۱۴۰۵

اجرای واقعی و کامل یکسان سازی حقوق بازنشستگان یکی از پرهزینه ترین بخش های بودجه است. در بودجه ۱۴۰۵ دولت از یک سو برای کنترل هزینه ها و کسری بودجه تحت فشار است و از سوی دیگر با مطالبه جدی بازنشستگان برای اجرای کامل همسان سازی مواجه است.

اجرای همزمان افزایش ۲۰ درصدی و همسان سازی مرحله دوم به معنای نیاز به منابع مالی قابل توجه است. اگر این منابع به طور کامل تامین نشود، ممکن است بخشی از همسان سازی به صورت تدریجی و مرحله ای اجرا شود و یا برای برخی گروه ها اولویت بالاتری در نظر گرفته شود.

اما تاکید بر هدف گذاری برای رساندن حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق کارمندان برابر نشان می دهد که دولت باید در سال ۱۴۰۵ اقدامات مهم تری را برای کاهش شکاف بین این دو گروه انجام دهد.

چرا همسان سازی بازنشستگان مهم است؟

نقش همسان سازی در بهبود حقوق بازنشستگان

یکسان سازی حقوق بازنشستگان نه تنها یک اقدام مالی است، بلکه از منظر عدالت اجتماعی و حفظ کرامت بازنشستگان از اهمیت جدی برخوردار است. سه هدف اصلی این طرح عبارتند از:

۱. کاهش شکاف حقوق بین بازنشستگان و کارگران

2. ایجاد عدالت نسبی بین مستمری بگیران قدیم و جدید

3. حفظ نسبی قدرت خرید بازنشستگان در برابر تورم

در سال هایی که تورم بالا بود و رشد حقوق بازنشستگان کمتر از نرخ تورم بود، همسان سازی به عنوان ابزاری برای جبران بخشی از این عقب ماندگی پیشنهاد شده است. در صورت اجرای جدی و دقیق این طرح در سال ۱۴۰۵ می تواند بخشی از فشار معیشتی بر بازنشستگان را کاهش دهد.

آینده همسان سازی حقوق بازنشستگان؛ سال ۱۴۰۵ نقطه عطفی است

حقوق بازنشستگان پس از اجرای کامل همسان سازی

طبق قانون برنامه هفتم توسعه، سال ۱۴۰۵ باید آخرین مرحله اصلی اجرای طرح همسان سازی باشد. هدف نهایی این است که حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق کارگران همتراز برسد. یعنی اگر کارمندی در حال حاضر ۳۰ میلیون تومان حقوق می گیرد، بازنشستگی برابر با او باید بتواند حدود ۲۷ میلیون تومان حقوق دریافت کند.

رسیدن به این سطح در صورت اجرای واقعی می تواند یکی از بزرگ ترین اصلاحات نظام بازنشستگی در سال های اخیر باشد. البته اجرای این هدف کاملا منوط به تامین منابع مالی، اراده سیاسی و تصمیم نهایی دولت و مجلس در روند تصویب بودجه ۱۴۰۵ است.

سوالات متداول حقوق بازنشستگان ۱۴۰۵

سوال ۱: افزایش حقوق مستمری بگیران در سال ۱۴۰۵ دقیقا به چه صورت است؟

پاسخ: طبق روال فعلی برای همه حداقل ۲۰ درصد افزایش و سپس مبلغی به نام همسان سازی مرحله دوم اضافه می شود. مجموع این دو می تواند منجر به افزایش چند میلیونی فراتر از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای برخی گروه ها شود.

سوال ۲: آیا همه بازنشستگان مشمول همسان سازی می شوند؟

پاسخ: همسان سازی عمدتاً برای مستمری بگیران کشوری تعریف شده است اما مستمری بگیران تامین اجتماعی نیز در قالب طرح ها و مصوبات جداگانه از افزایش متناسب برخوردار می شوند. جزئیات هر گروه تابع قوانین خاص آن صندوق است.

سوال ۳: آیا فرمول بازنشستگان تامین اجتماعی و تامین ملی یکسان است؟

پاسخ: خیر، برای مستمری بگیران کشوری مبنای حقوق کارمندان دولت و احکام استخدامی است اما در تامین اجتماعی حقوق بر اساس میانگین دستمزد و حق بیمه پرداختی در سنوات اشتغال محاسبه می شود.

سوال ۴: آیا امکان تغییر فرمول افزایش حقوق در زمان بررسی بودجه وجود دارد؟

پاسخ: بله. تا زمان نهایی شدن و ابلاغ قانون بودجه، امکان تغییر درصدها، ضرایب و نحوه اجرای همسان سازی وجود دارد. تصمیم نهایی بستگی به جمع بندی دولت و مجلس دارد.

سوال ۵: آیا همسان سازی می تواند تمام مشکلات معیشتی بازنشستگان را حل کند؟

پاسخ: همسان سازی می تواند شکاف حقوق بین بازنشستگان و کارگران را کاهش دهد و بخشی از عقب ماندگی های سال های گذشته را جبران کند، اما در شرایط تورم بالا نیاز به سیاست های مکمل مانند کنترل قیمت ها، اصلاح نظام مالیاتی و بهبود خدمات حمایتی وجود دارد.

خلاصه تحول بزرگ حقوق مستمری بگیران در سال ۱۴۰۵ فردانیوز

(سئو وسط سرفصل: خلاصه وضعیت حقوق بازنشستگان ۱۴۰۵)

بر اساس اطلاعات منتشر شده و الگوی سال های اخیر می توان گفت سال ۱۴۰۵ سال کلیدی و تعیین کننده ای برای حقوق بازنشستگان خواهد بود. ترکیب افزایش ۲۰ درصدی و اجرای مرحله دوم همسان سازی می تواند باعث شود حقوق برخی از بازنشستگان رشد چشمگیری داشته باشد و حتی در مواردی تا سقف ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و بیشتر افزایش را تجربه کنند.

با این حال، تحقق کامل این سناریو به دو شرط اصلی بستگی دارد:

اول، تصویب نهایی بودجه ۱۴۰۵ با در نظر گرفتن منابع کافی برای اجرای همسان سازی; و دوم، اجرای دقیق و شفاف فرمول ها توسط نهادهای مسئول.

بازنشستگان در ماه های آینده منتظر جزئیات کامل تری باشند که در قالب احکام قانونی، بخشنامه ها و جداول افزایش حقوق از سوی سازمان های ذیربط منتشر می شود. فردانیوز نیز این روند را به صورت مستمر پیگیری و اطلاع رسانی خواهد کرد.

منابع خبری

پنجره خبر

اظهارات رسمی مسئولان و مفاد برنامه هفتم توسعه

تحلیل و تنظیم نهایی: تحریریه فردانیوز