متوقف شدن قرارداد کرسنت چه نان‌هایی را از سفره مردم حذف کرد؟
یکی از ویژگی های بارز سیستم مدیریت ما این است که به همان اندازه که از تخلفات کوچک کارکنان زیرمجموعه عصبانی هستیم، گردن را محکم می کنیم و متخلف را به سرعت مجازات می کنیم، در مقابل تخلفات و خطاها سکوت می کنیم. از مقامات بالاتر و بسیار ما خودمان نمی آوریم!
پرونده هلال بهترین گواه بر این مدعا است. تصمیم نامناسبی گرفته شده و لطمات زیادی به کشور وارد کرده که ارزش پولی آن به تنهایی از ارزش کل ناوگان خودروهای کشور اعم از دولتی و خصوصی بیشتر است، اما همان مردمی که نگران سقوط خط گلگیر خودرو هستند. ، هرگز به این فکر نکردم که از کسی بپرسم و مبلغ را تعیین کنم. سهم هر مسئول در این خطا زیاد نیست.
خلاصه پرونده کرسنت این است که مسئولان اجرایی قراردادی را بستند که دستگاه های نظارتی آن را مضر دانستند و از اجرای آن جلوگیری کردند. به این ترتیب کشور از یک سو از جریان مستمر درآمد محروم شده و از سوی دیگر با شکایت طرف قرارداد به پرداخت خسارات قابل توجهی محکوم شده است.
بی شک در بررسی این پرونده مهم و ارزیابی عملکرد مدیران و منتقدان، بیان مطالب در حد تعمیم و یا طرح اتهام بدون ارائه مستندات کافی نیست.
در این بررسی لازم است به نکات زیر توجه شود:
۱- مخالفان عقد می گویند در این عقد نوعی ارزان فروشی وجود دارد و خریدار با پرداخت رشوه این امتیاز را به دست آورده است. البته مستندات مربوط به قرارداد برای بررسی این تخلف و میزان خسارت وارده به کشور از این ارزان فروشی احتمالی در اختیار کارشناسان قرار نگرفته است. بنابراین، مخالفان قرارداد باید مدارک خود را در خصوص نحوه محاسبه خسارت ناشی از ارزان فروشی احتمالی ارائه دهند.
۲- ادعای ارزان فروشی زمانی ارزش برنامه ریزی دارد که سایر مشتریان برای این محصول در بازار حضور داشته باشند و پیشنهادات بهتری ارائه کرده باشند. آیا بازبینان قرارداد پیشنهادات بالاتری از مشتریان دیگر ارائه کرده اند که فروشنده نادیده گرفته شده است؟
۳- با فرض مضر بودن قرارداد برای کشور، لزوماً نمی توان نتیجه گرفت که باید آن را فسخ کنیم. زیرا ممکن است خسارت ناشی از فسخ قرارداد بیشتر از ضرر اجرای آن (ارزان فروشی) باشد. بنابراین این سوال جای طرح و بررسی دارد که طرفداران خیار فسخ در زمانی که به خیار فسخ و عدم ایفای تعهدات از سوی فروشنده رای داده اند، خسارات فسخ از جمله محرومیت را تا چه اندازه برآورد کرده اند. از درآمد فروش و پرداخت غرامت به طرف قرارداد؟
۴- کالاهای مورد معامله به دلیل عدم اجرای قرارداد چه شد؟ آیا آن را ذخیره کرده ایم؟ یا با قیمت بالاتری به مشتری دیگری فروخته ایم؟ یا مثل قبل سوزانده و از بین برده ایم؟
۵- بر اساس اطلاعات موجود، طرف قرارداد برای دریافت غرامت شکایت کرده و پرونده هایی علیه شرکت ملی نفت ایران در چند کشور تشکیل شده است. طرف ایرانی برای مقابله با این روند و کاهش میزان غرامت احتمالی چه سیاستی در پیش گرفته است و چه نتیجه ای داشته است؟
با بررسی اختلافات بی پایان مرتبط با پرونده و گزارش های شفاهی که هر از چند گاهی در قالب «افشاگری» منتشر می شود، می توان این ادعا را پذیرفت که این پرونده بسیار مهم با ابعاد ملی هرگز به درستی مورد ارزیابی و قضاوت قرار نگرفته است. گویا برخی محافل آن را مانند استخوانی در زخم نگه داشته اند تا در جریان تبلیغات افق میهناتی مثل چماق سنگین بر سر طرف مقابل بزنند و رأی دهندگان را نسبت به او بدبین کنند.
در مناظره های افق میهناتی اخیر نیز همین روند تکرار شد و دو تن از نامزدها با بیان مطالبی در مورد این پرونده بدون ارائه مستندات سعی کردند از اعتبار رقیب افق میهناتی خود بکاهند. در مقابل آقای زنگنه، وزیر سابق نفت که در دوران وزارتش این قرارداد را امضا کرده بود، آنها را به مناظره دعوت کرد تا هر دو طرف در دادگاه مردمی مطالبات خود را مطرح کنند.
دعوت به مناظره از سوی آقای زنگنه وزیر نفت همچنان روی میز است و طرف مقابل پاسخی نمی دهد. شاید بتوان گفت الان زمان افق میهنات است و کاندیداها مشغول تبلیغات هستند، اما مطمئناً بعد از افق میهنات هم همینطور خواهد بود و مدعیان تا زمان افق میهنات بعدی رغبتی به این گونه مناظرات نشان نمی دهند!
اما نکته آخر: مردم مظلوم ایران در سایه جنجال های مربوط به پرونده کرسنت دست از تلاش های زیادی کشیده اند. هم از درآمد حاصل از فروش گاز سوزانده و هدر رفته محروم شده و هم به دلیل عدم اجرای قرارداد به پرداخت خسارت هنگفت محکوم شده است و مهمتر از آن حق «اطلاعات بیشتر از پرونده» نادیده گرفته شده است.
منتقدان قرارداد کرسنت حاضر نیستند به مردم مظلوم ایران کمک کنند تا بتوانند در پرتو اطلاعات صحیح قضاوت کنند که چه میزان از صددرصد خسارت تحمیل شده سهم تیم امضاکننده قرارداد و تیم دیگر است. که دستور عدم اجرای قرارداد را صادر کرد. حاضر نیستند گزارش شفاف و البته مستند به مردم بدهند تا مردم خائن و بنده را بهتر بشناسند. آری خاتون جام طلایی روی زمین شکسته و طبق معمول صدای شکستن را از خانواده پنهان کرده است!
