محدود کردن دسترسی به اطلاعات مجاز و قانونی چه از سوی کشورهای تحریم‌کننده و چه در داخل کشور خودمان، امری غیر اخلاقی و غیر اصولی است / هیچکس نمی‌تواند حق بنیادین ارتباط را از ملت‌ها سلب کند / اینکه گفته می‌شود اگر تحریم‌ها برداشته شود، انگیزه‌های خودکفایی در کشور ضعیف می‌شود یا این که اگر تحریم‌ها ادامه یابد، همپا با سایر کشورهای توسعه یافته حرکت می‌کنیم موضوع غلطی است
ایالات متحده در حال بررسی طرحی برای ایجاد محدودیت برای کشورهای تحریم شده از جمله ایران و روسیه برای دسترسی به ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی است. اما مشخص نیست که آمریکا تا چه اندازه در این امر موفق خواهد بود و از سوی دیگر تأثیر منفی آن بر جوامع تحریم شده محسوس خواهد بود. ایران به اندازه ابرقدرت ها روی هوش مصنوعی تمرکز نکرده است و به نظر نمی رسد محدودیت های آمریکا زندگی روزمره مردم را برای استفاده از هوش مصنوعی مختل کند.
در راستای بررسی موضوع فوق، «افق میهن» گفتگویی با داوود ادیب، رئیس انجمن شرکت های فناوری هوش مصنوعی انجام داده که مشروح آن را در ادامه می خوانیم:
شنیده ها حاکی از تلاش آمریکا برای محدود کردن دسترسی ایران به ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی است. محدودیت های فعلی در این زمینه برای ایران چیست؟
ممنوعیت سخت افزار و نرم افزار در حوزه های فناوری موضوع جدیدی نیست که نگرانی های جدیدی را در سطح جامعه در این زمینه ایجاد کرده است. این نگرانی ها قبل از پروژه برجام و در بخش هایی از برجام وجود داشت. واژه نرم افزار بارها به کار رفته است که در همه موارد لزوماً به معنای نرم افزار کاربردی رایج در بین کاربران و اینترنت نیست و در برخی موارد به نرم افزارهای صنعتی خاص نیز اطلاق می شود. در سند برجام، در بخش مربوط به تحریم های اتحادیه اروپا، در بند ۷-۱ که مربوط به نرم افزار است، در بند ۱-۷-۱ تحریم های مربوط به نرم افزار، در بند ۲-۷-۱ تحریم های مرتبط با نرم افزار خدمات. ۳-۷-۱ فروش مستقیم یا غیرمستقیم، عرضه، انتقال یا صادرات هر گونه نرم افزار، از جمله به روز رسانی، به هر شخص حقیقی، حقوقی یا شخص ایرانی یا برای استفاده در ایران در ارتباط با عملیات و فعالیت های مطابق با این برجام.
ابزارهای هوش مصنوعی ابزار جدیدی نیستند و می توان گفت هوش مصنوعی به عنوان یکی از موضوعات روز در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به همان میزانی که سایر عناصر این صنعت تحت تاثیر تحریم ها قرار می گیرند، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. بدیهی است راهبردهای ضد تحریمی که در رده های دیگر در حال اجراست در این فناوری ها نیز اجرا خواهد شد. خوشبختانه بخش بزرگی از مباحث هوش مصنوعی در حوزه نرم افزار و میان افزار است و ظرفیت قابل توجهی در این بخش در کشور وجود دارد و می توان تاکید کرد که جدای از استراتژی های ضد تحریمی که کشور تاکنون داشته است. تا کنون در امر تامین مواد اولیه، حضور شرکت های دانش بنیان به عنوان یکی از اصلی ترین سازمان های ضد تحریم، نقش بسزایی در این امر داشته و خواهد داشت. این رویکرد در زمان شیوع کووید ۱۹ بیشتر نمایان شد و امروز شاهد هستیم که در برخی از محصولات یا خدمات به عنوان صادرکننده عمل می کنیم و این موضوع قطعا بر اساس فرصت حضور شرکت های دانش بنیان بوده است.
آیا آمریکا می تواند این محدودیت ها را ادامه دهد یا هوش مصنوعی فراتر از دولت ها عمل خواهد کرد؟
اینکه تحریم های اعمال شده به نفع کشور بوده و باعث رشد صنایع داخلی ما شده است یا نه، اساساً موضوعی است که منتقدان یا موافقان زیادی دارد. طبیعتاً برخی محدودیت ها باعث ایجاد انگیزه برای خودکفایی و رشد می شود، اما در مقابل این موضوع، دسترسی به منابع و پایگاه های اطلاعاتی عامل بزرگی است که به جرات می توان گفت کشورهایی که به ببرهای آسیایی معروف هستند از این مزیت رقابتی استفاده کرده اند و در زمره آنها قرار دارند. پیشرفته ترین کشورهای امروزی هستند. اینکه اگر تحریم ها برداشته شود، انگیزه خودکفایی در کشور تضعیف می شود و در صورت ادامه تحریم ها همپای سایر کشورهای توسعه یافته و حتی جلوتر از آنها حرکت خواهیم کرد، اشتباه است. آمریکا و حتی کشورهای دیگر در بسیاری از موارد می توانند تحریم یا تشدید تحریم ها را اعمال کنند، اما این اتفاقات باعث افزایش هزینه ها هم برای طرف های تحریم کننده و هم برای طرف های دیگر و در عمل، همانطور که در حافظه تاریخی وجود دارد، کشور ایران را افزایش می دهد. دارای ساختارهای قوی با ذخایر عظیمی از متخصصان و نخبگان مغرض راه خود را پیش برده و در آینده نیز به پیشروی خود ادامه خواهد داد و در مسیر ایران مستقل و قدرتمند حرکت خواهد کرد. هوش مصنوعی به دلیل نفوذ پر رنگ نرم‌افزارها و سیستم‌های مبتنی بر میان‌افزار می‌تواند فراتر از دولت گسترش یابد و بازتولید شود، اما همانطور که گفته شد، دخالت دولت اثرات هزینه بیشتری دارد و به نظر می‌رسد محدودیت‌های ذکر شده خارج از کنترل دولت‌های تحریم‌کننده است. . تکنولوژی در سال های آینده
از نظر آماری، هوش مصنوعی تا چه اندازه در ایران ظهور کرده و برای توسعه آن به چه زیرساخت هایی نیاز است؟
اساساً امروزه همه کشورها برای توسعه هوش مصنوعی برنامه‌های راهبردی دارند و برنامه‌های عملیاتی متعددی در خصوص استفاده از آن تدوین کرده‌اند. برخی کشورها به فکر تاسیس وزارت هوش مصنوعی هستند و نمونه های اجرایی نیز در حال تاسیس یا در حال تاسیس هستند. با توجه به بخش آسیب‌دیده نرم‌افزار در هوش مصنوعی و مزیت‌های رقابتی برخی کشورها در این زمینه، برخی کشورها و حتی کشورهای دارای قدرت جهانی به این سمت حرکت کرده‌اند. به عنوان مثال، در چین، هوآوی اخیراً بر بخش نرم افزار تمرکز کرده و اعلام کرده است که توسعه آینده در این بخش اساساً خارج از کنترل ایالات متحده است. مالک هواوی همچنین مدعی شده است که این موضوع باعث می شود استقلال و استقلال هواوی افزایش یابد.
نکته مهم دیگری که مالک این شرکت مطرح کرده این است که تولید سخت افزار مبتنی بر فناوری های پیشرفته در مدت زمان کوتاه برای هواوی دشوار خواهد بود و هواوی باید روی ساخت اکوسیستم های نرم افزاری مانند Harmony OS و Mindspore تمرکز کند.
هوش مصنوعی تا چه اندازه منجر به اشتغال در ایران شده است؟
تاثیر هوش مصنوعی بر اشتغال بستگی به نوع استفاده از این فناوری در کشورهای مختلف دارد. در واقع هوش مصنوعی در شروع کار و پس از عملیاتی شدن در یک صنعت باعث کاهش نیروی انسانی در بخش تولید و کارگرمحور و در بخش تحقیق و توسعه باعث افزایش سطح اشتغال محققین می شود. هوش مصنوعی همچنین می تواند منجر به افزایش بهره وری و افزایش تولید شود. در این صورت ممکن است شاهد افزایش موقت نیروی انسانی در بخش کار محور باشیم، اما در نهایت با اجرای ابزارهای هوش مصنوعی در این بخش ها، بخش مازاد تولید نیز به کمک هوش مصنوعی به سمت مکانیزه شدن پیش خواهد رفت. که باعث کاهش بیشتر نیروی کار سطح پایین خواهد شد. استفاده از هوش مصنوعی می تواند باعث افزایش بهره وری و افزایش تولید و ایجاد فرصت های شغلی جدید شود. این بخش نیز بخشی است که در آن شاهد توسعه موقت و ایجاد اشتغال خواهیم بود، اما باید به یک نکته مهم و ضروری اشاره کرد که اساساً هدف از استفاده از هوش مصنوعی ایجاد شغل نیست و اهداف استفاده از هوش مصنوعی یک موضوع استراتژیک است. و فراتر از موضوع اشتعال. است. این یک واقعیت است که هوش مصنوعی جایگزین برخی مشاغل می شود و از تعداد مشاغل دستی و تکراری می کاهد.
آیا هوش مصنوعی در دست دولت به ابزاری کنترل کننده و محدودکننده برای شهروندان تبدیل شده است؟
بدیهی است در مورد تأثیر هوش مصنوعی در محدود کردن فیلترشکن‌ها، به نظر می‌رسد که چنین نیست و اساساً جریان غالب در کشور استفاده از هوش مصنوعی در امور پزشکی، رفاهی شهروندان و صنایع مختلف است. اینکه در یک مورد خاص این دیدگاه وجود دارد که از هوش مصنوعی برای کنترل یا محدود کردن فیلترشکن ها استفاده می شود، شاید به دلیل قدرت هوش مصنوعی در این مورد خاص است که مزیت پیدا کرده است و شاید هم بوده است. در این مورد خاص اعمال می شود. البته این رویکرد در اکثر کشورها وجود دارد. امروزه در کشور ما به استفاده از هوش مصنوعی در پزشکی، امنیت شهروندان، مسائل ترافیکی، مکانیزه شدن حوزه های مختلف صنعتی، آموزشی و البته امنیتی توجه زیادی شده است که ورود مردان به سطوح دولتی. و بخش خصوصی در صنعت به هر یک از اینها. برای مردم محدود کننده نیست، اما برای کل کشور ارزش ایجاد می کند. البته به عنوان یک اصل، محدود کردن دسترسی به اطلاعات قانونی و مجاز، چه از سوی کشورهای تحریم کننده و چه در داخل کشور خودمان، غیراخلاقی و غیراصولی است و هیچکس نمی تواند منکر حق اساسی ارتباط ملت ها شود.
مواردی مانند حق ارتباط، حق دریافت و انتقال اطلاعات، آزادی دسترسی به اطلاعات علمی و انتشار اطلاعات، دسترسی به کاربردهای عملی بخشی از حقوق و آزادی های جداگانه ای هستند که تحت عناوینی مانند حق به رسمیت شناخته می شوند. به آزادی در مشارکت فرهنگی و… در اسناد بین المللی، به عنوان مثال بند یک ماده ۲۷ اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده ۱۷ منشور آفریقایی حقوق بشر، ماده ۱۳ اعلامیه آمریکایی حقوق بشر، قسمت A، ماده ۱۵ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ماده ۴۲ اعلامیه حقوق بشر عربی، همه قوانینی هستند که بیانگر این واقعیت است که انسانها می توانند مشارکت فرهنگی و تبادل فرهنگی و ارتباط با ملل دیگر داشته باشند و از فنون و فنون استفاده کنند. هنرهایی مانند تکنولوژی مدرن و دستاوردهای علمی جهان.
