نامگذاری جالب برنجهای جدید ایرانی به نام دختران
هاشمی، یادگار کشاورز گیلانی
یکی از ارقام برنج صدری برنج هاشمی صدری است. یوسف هاشمی زاده کشاورز گیلانی در سال ۱۳۶۴ در روستای چپرخانه متوجه چند خوشه مختلف برنج در شالیزار خود شد که نسبت به خوشه های دیگر بلندتر و ساقه های باریک تری داشتند. او این خوشه های خاص را جمع آوری کرد و تا سال بعد کنار گذاشت.
اوایل بهار برای آنها خزانه جداگانه گرفت و کاشت و در فصل برداشت آنها را جداگانه و با دقت برداشت کرد. او چندین سال این کار را انجام داد. به طوری که در سال ششم تعداد انگشت شماری از خوشه هایی که در آغاز یافت به بیش از یک تن رسید.
شالی را به خرمنگاه روستای چاپارخانه برد. مدیر کارخانه از کشاورز پرسید اسم این برنج چیست؟ او پاسخ داد که نامی از آن نبرده است. مدیر شالیکوبی نام آن را برنج هاشمی گذاشت. یوسف هاشمی زاده که عطر و طعم خوب برنج هاشمی را برای ایرانیان به جا گذاشت ۲۲ اسفند وی در سال ۱۴۰۱ درگذشت.
خوشه های مختلف برنج در شالیزار
برنج علی کاظمی نوعی برنج صدری است. ماجرای کشف این رقم به سال ۱۳۶۰ در یکی از روستاهای کشاورزی گیلان به نام علی کاظمی برمی گردد. وقتی داشت محصولات زمینش را درو می کرد، متوجه یک دسته برنج شد که با برنج های دیگر فرق داشت.
برنج علی کاظمی بیش از ۵۰ هزار هکتار از شالیزارهای استان گیلان را در اختیار دارد. این برنج به دلیل آب و هوا و خاک مناسب بیشتر در نواحی غربی استان گیلان مانند صومعه سرا و فومن کشت می شود.
برکت نام ائمه
نامگذاری برخی از انواع برنج به نام ائمه برای تبرک انجام می شد، مانند برنج مولایی. گفته می شود ارقام برنج مولایی توسط زائران ایرانی عتبات از عراق به شمال آورده شده است. برنج ملایی یکی از ارقام مرغوب برنج محسوب می شود، اما در خوزستان نوعی برنج دانه کوتاه کشت می شود و به گرد ملایی معروف است.
توکا نام دختران گیلک
«پرنده ای از خانواده گنجشک ها با منقار باریک و جثه رنگارنگ» معنای نام دخترانه گیلکی توکا است که اکنون نام جدیدترین رقم برنج رونمایی شده است. رئیس جهاد کشاورزی گیلان به همشهری می گوید: نام توکا در قدیم بیشتر استفاده می شد و اکنون کمتر شنیده می شود، نامگذاری انواع برنج به نام دخترانه گیلکی ما را دوباره یاد این نام می اندازد. صالح محمدی می گوید: بحث نامگذاری ارقام جدید توسط پژوهشکده اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام می شود. نگاه به اسامی اصلی و محلی هر منطقه، نام توکا باری را به آخرین رقم برنج رونمایی شده تبدیل کرد.
توکا جدیدترین رقم برنج رونمایی شده و با ویژگی هایی که دارد باعث رونق شالیکاران و افزایش درآمد آنها می شود. محمدی در توضیح بیشتر می گوید: عدد توکا ترکیبی از رقم چهارم دیلمانی و علی کاظمی است و رقم توکا کیفیتی برابر با ارقام محلی دارد و ارتفاع گیاه حدود ۱۰ سانتی متر کاهش یافته و میوه می دهد. یک هفته تا ۱۰ روز زودتر ۵ و نیم تن شلتوک از رقم توکا به دست می آید که نشان دهنده عملکرد بالای این رقم است.
آنام مادرم
رئیس جهاد کشاورزی گیلان می گوید: در گذشته در نامگذاری ارقام برنج به نام های با هویت توجه ویژه ای می شد. صالح محمدی ادامه می دهد: چندی پیش از شماره آنام رونمایی شد، آنا در زبان ترکی به معنای مادر و آنام به معنای مادر من است، این نام زیبا برای انواع برنج نیز مناسب است که برای ما نشانه برکت است.
محمدی رقم آنام را حاصل تلاقی رقم صالح با رقم محلی هاشمی معرفی می کند و می گوید: موسسه تحقیقات برنج کشور تاکنون ۶۰ رقم برنج را معرفی کرده است که در این میان نام هایی وجود دارد که مورد استقبال و پسند قرار گرفته است. توسط عموم مردم.” »
وجود، امید، مازند
نام های جدید سایر ارقام برنج را نیز می توان در نظر گرفت. هستی نیز نام دخترانه ایرانی است که روی انواع برنج گذاشته می شود. این رقم به خشکی نیز مقاوم است و به کشاورزان مناطق خشک از جمله شرق مازندران توصیه می شود.
امید، نام پسرانه ایرانی یکی از ارقام پرمحصول است و در مرحله نهایی قبل از رونمایی، عملکرد بیش از ۸ تن در هکتار از ویژگی های مهم آن است. چندی پیش رقم کیان که حاصل تلاقی ارقام اصلاح شده و بومی ایرانی است و مقاومت بالایی به خشکی دارد معرفی و رونمایی شد.
مازند رقم نسبتا جدیدی است که ترکیبی از انواع ایرانی و پرمحصول خارجی است که در عین بازدهی بالا از کیفیت پخت خوبی نیز برخوردار است. مازند یعنی مرد مازندرانی. نام هستی هام که حاصل تحقیقات مشترک پژوهشکده برنج کشور با پژوهشگاه انرژی هسته ای است، نام دخترانه ایرانی است.
داستان نامگذاری انواع برنج
نگاهی به نامگذاری ارقام برنج از گذشته تاکنون نشان می دهد که الگوهای مختلفی در نامگذاری دخیل بوده است. مشخصات فیزیکی دانه های برنج اولین روشی بود که کشاورزان برای نامگذاری انواع برنج استفاده کردند. گرده، استخوان، صدف، پیله و شامپا نام هایی بر اساس شکل دانه هستند. گاهی رنگ انواع برنج را تعیین می کردند، مانند چمپا قرمز و سفید.
گاهی اوقات اندازه دانه ها، مانند شامپا غول پیکر، شامپا کوتاه، شامپا نازک. عطر برنج نیز مانند عنبر، عطر، بی تاثیر نبود. نامگذاری بر اساس موقعیت ریش و رنگ آن به نام های بی دم، دم سیاه، دم سفید و دم زرد منجر شده است.
برخی از انواع برنج به منطقه ای گفته می شود که منشاء اصلی یا محل فعلی کشت آن رقم است. مانند آستانه، آملی، طارم، لنجانی، امالکی، گرد شیراز، سپیدرود، زاینده رود، هراز و یاسوج ۱.
نام برخی از ارقام برنج بر اساس زمان رسیدن به آن است، مانند زودرس. شستراس یا شستاک به معنای برنجی است که دو ماه پس از کاشت قابل برداشت است.
برخی از نام های فعلی برنج ایرانی ریشه هندی دارند، مانند برنج چمپا که از کلمه سانسکریت champka به معنای یاس گرفته شده است. در هند به برنجی که هنگام پختن معطر بود، چمپکا می گفتند.
در ندا حرف (ن) برگرفته از نام دکتر نعمت زاده (پدر برنج ایرانی در مازندران)، حرف (د) از حرف اول دانشگاه و حرف (الف) نشان دهنده شهرستان آمل.
وقایع مختلف تاریخی یا طبیعی گاهی به نام گونه های برنج مانند فجر، خزر و شفق نامگذاری می شوند. طرز و رسم خشک کردن شالیزار و تبدیل آن به برنج، روش نامگذاری است، مانند برنج دودی، برنج ترکوب و برنج دنگی.
مراحل نامگذاری و ثبت ارقام برنج
نامگذاری برنج مراحل خاص خود را دارد. مدیر پروژه پس از انجام آزمایشات لازم و انجام پروژه های تحقیقاتی – ارتقای رقم جدید، گزارش کار را برای معرفی واریته به شورای پژوهشی و کمیته فنی ارسال می کند. پس از تایید برای وزیر جهاد کشاورزی و پس از تایید نهایی به موسسه ثبت و نهال بذر ارسال می شود تا یکی از اسامی پیشنهادی ثبت شود. پس از تمایز یکنواخت با سایر ارقام، شکل جدید نامگذاری می شود.