واردات خودروی کارکرده، خطر بزرگ اقتصاد ملی

امیرحسن کاکایی کارشناس بازار خودرو درباره تصویب و ابلاغ آیین نامه واردات خودروهای فرسوده در گفتگو با اخبار بورس وی گفت: خودروسازان در هفت سال گذشته خودروهایی را زیر قیمت تمام شده تحویل داده اند و با توجه به وضعیت آشفته بازار سرمایه و شرایط ناپایدار، صف هایی برای خرید این خودروها شکل گرفته است کالاهای خودرو همیشه بالا هستند، اما در واقعیت و با در نظر گرفتن تعریف صحیح تقاضای مصرف کننده، هرکسی می تواند با سنجش توان مالی خود در بازار ظاهر شود. در این دوره هفت ساله، قیمت خودرو با افزایش و کاهش قیمت دلار نوساناتی داشت که در سه سال گذشته به ویژه در ماه آخر کاهش قیمت دلار به وضوح مشهود بود.
وی تصریح کرد: در سال گذشته وعده های مختلفی از جمله واردات ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو و افزایش ۵ درصدی تولید خودرو شنیده شد. رشد ۲۵ درصدی تولید خودرو نیز برای امسال وعده داده شده بود.

دو عامل اصلی تنظیم بازار در ایران مجزا هستند

کاکایی گفت: تنظیم بازار به دو عامل قیمت و تعداد معاملات بستگی دارد که در ایران تفکیک شده است. دلیل رکود فعلی بازار خودرو را می توان در صبر و حوصله خریداران برای اتفاق مثبتی مانند کاهش قیمت دانست اما این مشکل پیش نخواهد آمد. خودروهای زیر ۱ میلیاردی که برای عموم قابل استفاده هستند ارزش ذاتی دارند و حتی در صورت رکود در بازار، قیمت خودرو بیش از یک مقدار کاهش نمی یابد. بنابراین در حال حاضر در شرایط باثباتی قرار داریم و بازار خودرو نیز بازاری راکد است.

وی افزود: در چنین شرایطی باید به خاطر داشت که واردات خودروهای فرسوده مشکلات زیادی را به همراه دارد و جدا از اینکه رئیس جمهور مخالف است، در نهایت رئیس جمهور قبلی نیز مخالف این موضوع بوده است. در خوشبینانه ترین حالت، ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده وارد کشور می شود.

این کارشناس بازار خودرو خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۷ میلیون خودرو خرید و فروش شد که از این تعداد حدود ۶ میلیون خودرو فرسوده بوده است. در این شرایط قیمت خودروهای بالای ۱ میلیارد تومان کاهش پیدا می کند، اما در خودروهای معمولی مانند سورن کاهش پیدا نمی کند، زیرا این دو مدل خودرو رقیب یکدیگر نیستند؛ اما به دلیل اینکه این دو مدل رقیب یکدیگر نیستند، قیمت خودروهای معمولی مانند سورن کاهش می یابد. بنابراین رکود بازار افزایش می یابد و قیمت هایی که مورد علاقه اکثر مردم است تحت تاثیر قرار نمی گیرد. به عنوان مثال قیمت خودروی ۲۰ میلیارد تومانی می تواند به ۱۰ میلیارد تومان برسد و اگر این را تعدیل بازار بدانیم، این تعدیل موقتی خواهد بود.

قیمت دلار عامل مهمی در تنظیم بازار خودرو است/واردات خودروهای فرسوده عامل مهمی در تنظیم بازار نیست

کاکایی ادامه داد: اگر در این بین حتی کوچکترین تغییری در قیمت دلار رخ دهد (که فرض غیرممکنی نیست) قیمت خودرو نیز به سرعت افزایش می یابد. در ایران با افزایش قیمت ها، تقاضا برای خرید نیز افزایش می یابد.

وی تصریح کرد: بنابراین ممکن است بازار خودروهای فرسوده به طور موقت تنظیم شود، اما باید در نظر داشت که قیمت دلار عامل مهمی در تنظیم بازار خودرو است، زیرا ثبات قیمت واقعی دلار در بازار است کشور به معنای شرایط تعادلی در اقتصاد و کنترل تورم است و این شرایط منجر به کنترل بازارها می شود. بنابراین واردات خودروهای فرسوده عامل مهمی در تنظیم بازار نیست.

واردات خودروهای فرسوده به جای تعادل در بازار خودرو باعث ایجاد هیجان می شود

یک کارشناس بازار خودرو گفت: اگر خودروی کارکرده وارد شود و تقاضای بالایی داشته باشد، تقاضا برای ارز نیز افزایش می یابد و قیمت آن نیز افزایش می یابد. با این استدلال اگر تا ۶ ماه آینده قیمت ارز افزایش پیدا کند، بازار هیجان زده می شود و این امر به جای تنظیم بازار در میان مدت، باعث هیجان بازار می شود. بنابراین تا زمانی که درآمد ارزی کشور افزایش پیدا نکند، این مشکل نه تنها بر بازار خودرو، بلکه در سایر بازارها نیز تاثیر منفی خواهد داشت.

کاکایی تصریح کرد: مقررات وارداتی که در حال حاضر توسط دولت تصویب شده است باعث کاهش ارزش افزوده در استفاده از خودرو می شود. بنابراین، از سوی دیگر، ارزش بخش مرتبط با صنعت خودرو و تولید ملی نیز کاهش می‌یابد این مقررات باعث افزایش هزینه های ارزی کشور و در نتیجه بر هم خوردن تعادل در این قسمت از بازار می شود که به نفع ارز و به ضرر ریال خواهد بود.

وی افزود: از سوی دیگر سیاست‌هایی که دولت در مورد اکثر صنایع به‌ویژه خودروسازی در پیش گرفته است، هزینه‌های ریالی بالایی را بر صنعت و اقتصاد کشور تحمیل کرده و بهره‌وری را کاهش داده است که نمونه‌ای از قطعی برق است. این مشکلات منجر به اختلال در تنظیم بازار می شود و نمی توان به وعده های داده شده عمل کرد.

اگر صنعت خودرو سقوط کند، بازار سهام نیز سقوط خواهد کرداز

کاکایی گفت: اگر صنعت خودرو سقوط کند، بورس نیز سقوط می کند و در این صورت فعالان بازار سرمایه خود را از بورس خارج کرده و روانه بازار سکه، دلار و خودرو می کنند. اگر مقررات واردات خودروهای فرسوده جدی شود، عاملی منفی برای اقتصاد کلان خواهد بود. با این حال، در کوتاه مدت باعث می شود برخی افراد مانور دهند!

علت تمدید رویه تصویب آیین نامه واردات خودروهای فرسوده؟

این کارشناس بازار خودرو خاطرنشان کرد: منبع اصلی روند طولانی تصویب مقررات جدید واردات خودرو ارز بوده است. چون مشکل قانونی در خصوص واردات خودرو وجود نداشت. در سال ۱۳۹۵ بانک مرکزی وضعیت ارز کشور را به صورت بی نظم اعلام کرد و مسئولان ممنوعیت واردات خودرو را تصویب کردند. كافي بود بانك مركزي درخواست ديگري مي كرد و وضعيت مديريت و توزيع ارز را مناسب اعلام مي كرد و در اين صورت الزام قانوني واردات خودرو برطرف مي شد.

آغاز مشکل آنجاستکه همه بتوانند خودرو وارد کنند

کاکایی ادامه داد: در حال حاضر جدای از بحث توزیع ارز، مشکلات فنی بسیار پیچیده ای برای واردات خودروهای فرسوده در کشوری مانند ایران وجود دارد. مشکل از زمانی شروع می شود که همه مجاز به واردات خودرو هستند. مشکل این آیین نامه این است که هر ایرانی می تواند خودرو وارد کند. برای کنترل این واردات در بسیاری از موارد امکان بازرسی وجود دارد و تشخیص گمرک ضروری است. بنابراین این مقررات تنها مشکل ارزی نیست، هرچند ارز یکی از مشکلات اصلی است.

وی افزود: این آیین نامه یکی است مانورهای تبلیغاتی و اگر تصمیم گرفته شود همه موانع فنی برطرف شود با خطر بزرگ ملی مواجه خواهیم شد. سیستم فنی ایران اعم از پلیس راهنمایی و رانندگی، استانداردها و بنزین با کشورهایی که می توانند چنین ظرفیتی ایجاد کنند ناسازگار است. در حال حاضر بنزین رایج برای خودروهای داخلی موجود نیست، اما امکان انتخاب نوع بنزین در خارج از ایران وجود دارد. در کشورهای خارجی مانند ترکیه به راحتی می توان قطعات یدکی تهیه کرد و خدمات ارائه کرد. همچنین این خودروها در ایران نمایندگی ندارند زیرا روابط ما با شرکت های اصلی و مادر قطع شده است.

این کارشناس بازار خودرو تاکید کرد: از منظر فنی بنابراین با چالش های زیادی مواجه هستیم. اینکه تصویب این آیین نامه زمان بر بوده و اجرای آن نیز زمان بر است، ناشی از ریزه کاری های مهمی همچون تقویت گمرک از نظر کارشناسی و تجهیزاتی است.