وام‌های کلان برای دبش | ماجرای ارزهای دریافتی نکات عجیب و جالبی دارد
ایران تحلیل، بررسی هامهن نشان می دهد که دریافتی های شرکت واردکننده چای تنها به ارز محدود نمی شود و در سایر بخش ها برای پرداخت های چند هزار میلیاردی به این شرکت همکاری شده است.
رسید چای دباش به ارز محدود نمی شود. بررسی لیست های منتشر شده از تسهیلات بانکی حکایت از داستان های پیچیده و جالب دیگری دارد. روزنامه همهان در این گزارش به فهرستی از تسهیلات اعطایی بانک ها پرداخته است خرداد ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ و همچنین لیست ارزهای پرداختی بانک مرکزی در دو قسمت نیمه آزاد و آزاد فروردین ۱۳۹۷ تا اردیبهشت ۱۴۰۰ (آخرین لیست اعلامی بانک مرکزی) بررسی شد.
بر اساس لیست های منتشر شده، شرکت واردکننده چای که یکی از بزرگترین فسادهای ارزی را به نام خود به ثبت رساند، توانسته در ۲ سال گذشته ۲۹۰۰ میلیارد تومان از بانک های کشور دریافت کند.
شرکت دباش سبز گستر از دهه ۴۰ شروع به کار کرد اما روند تبدیل شدن به دباش در چند سال اخیر ادامه دارد. از سال ۱۳۹۲ که استاندارد سیستم مدیریت کیفیت، استاندارد سیستم ارزیابی و مدیریت رضایت مشتری، استاندارد سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی و استاندارد سیستم ارزیابی و کنترل ریسک مواد غذایی رایج شده است. تیر ۱۳۹۶ که در پنجمین گردهمایی بزرگ دولتمردان و مدیران و مدیران ارشد بنگاه های برتر اقتصادی تندیس زرین دریافت کرد. فرصتی برای شناخته شدن و برقراری ارتباط برای آنچه در سال های بعد اتفاق افتاد. به وجود آمد
ارتباطات نیز نتایج خوبی به همراه داشت و این شرکت توانست مبالغ کلانی از ذخایر ارزی و سیستم بانکی کشور دریافت کند. دریافتی های چای دباش در سال ۱۳۹۷ منجر به راه اندازی کارخانه ای در املش شد که به گفته اکبر رحیمی دارآباد، مدیرعامل دباش، بزرگترین کارخانه چای این منطقه است.
۸ بانک درگیر بدهی
فرصت طلایی دهه ۹۰ ارتباطات دباش را گسترش داد و این واردکننده توانست ۲۹۳۶ میلیارد و ۵۸۳ میلیون تومان تسهیلات از سیستم بانکی کشور دریافت کند.
البته این حداقل تسهیلات دریافتی دباش است و احتمال فراتر از این رقم وام های اعطایی به دباش زیاد است. دلیل این ادعا این است که در لیست های منتشر شده از سوی بانک مرکزی در چند دوره، همه بانک های کشور اطلاعات تسهیلات خود را اعلام نکرده اند.
در بین ۳۱ بانک و مؤسسه اعتباری غیربانکی، فهرست تسهیلات ۱۳ بانک و مؤسسه در هر دوره اعلام نشده و ارقام به دست آمده تنها از فهرست بانک های اعلام شده است. بنابراین ممکن است شرکت دباش سبز گستر از بانک هایی که اطلاعات خود را منتشر نکرده اند، تسهیلات بیشتری گرفته باشد و دسترسی به اطلاعات آن همچنان امکان پذیر نباشد.
از بین بانک هایی که لیست تسهیلات خود را اعلام کرده اند، هشت بانک به شرکت دباش سبز گستر تسهیلات پرداخت کرده اند. بیشترین میزان تسهیلات را بانک اختاز نوین پرداخت کرد که بالغ بر یک میلیون و ۸۳۰ هزار و ۸۱۰ میلیون تومان است.
پس از آن بانک صادرات با پرداخت ۸۷۱ میلیارد و ۱۴۸ میلیون تومان به عنوان بزرگترین تسهیلات دهنده به دباش شناخته می شود. بانک شهر با پرداخت ۳۰۸ میلیارد و ۵۸۵ میلیون تومان، بانک خاورمیانه با پرداخت ۱۸۶ میلیارد و ۹۹۸ میلیون تومان، بانک کارآفرین با پرداخت ۱۶۶ میلیارد و ۴۹۹ میلیون تومان، بانک ایرانزمین با پرداخت ۱۳۰ میلیارد تومان، بانک ملی با پرداخت ۱۰۰ میلیارد و ۳۳ میلیون تومان و تجارت با پرداخت ۸۹ میلیارد و ۵۰۸ میلیون تومان در رده های بعدی قرار دارد.
چای دباش در مجموع دو هزار و ۹۳۶ میلیارد و ۵۸۳ میلیون تومان از هشت بانک کشور تسهیلات دریافت کرده است. اینکه چرا این میزان تسهیلات بانکی به یک واردکننده داده شده است، واردکننده ای که از ارزهای ترجیحی و نیمه قیمتی استفاده کرده است باید از سوی مسئولان توضیح داده شود. آیا همه واردکنندگان کشور به نام تولید داخلی از چنین تسهیلاتی بهره مند می شوند یا تنها برخی از آنها به این وجوه دسترسی دارند؟ آیا از تولیدکنندگان کشور به ویژه تولیدکنندگان کوچک و متوسط به همین میزان حمایت می شود یا خیر؟ و اینکه شرکت دباش با چه نرخی این تسهیلات را دریافت کرده و آیا بازپرداخت شده است یا خیر، مسئولان امر به مردم شفاف سازی کنند.
جزئیات ارزهای دریافتی
ماجرای ارزهای دریافتی نیز نکات عجیب و جالبی دارد. قبل از بیان آنچه از بررسی لیست های ارزی به دست آمد، لازم به ذکر است که لیست دریافت کنندگان ارز تنها در زمان روی کار آمدن دولت روحانی اعلام شد. با آمدن تیم ابراهیم رئیسی، انتشار لیست دریافت کنندگان ارز نیز متوقف شد. بنابراین آخرین لیست ارزی که موجود است مربوط به اردیبهشت ۱۴۰۰ است.
درست است که دولت روحانی با تثبیت نرخ دلار روی ۴۲۰۰ تومان باعث فساد ارزی شد، اما حداقل با لیست هایی که در مقاطع زمانی مختلف منتشر می کرد، می شد فهمید ارز ۴۲۰۰ تومانی به چه کسی و چه مقدار و کدام است. مردم با چه مبالغی ۴۲۰۰ تومان دریافت کردند. دارند.
اما در دولت رئیس جمهور با توقف انتشار این فهرست، دیگر مشخص نیست چه اتفاقات ارزی در حال رخ دادن است. امروز ماجرای چای دباش فاش شده است، اما ممکن است با توقف انتشار فهرست ارز، مسائل ارزی مشابهی در سکوت و مخفیانه انجام شود.
شاید در نگاه اول به لیست های قدیمی به نظر برسد که هیچ چیز ما را جذب نمی کند، اما زمانی که جزئیات را بیشتر می کنیم به نکات جالبی می رسیم. اولین نکته این است که از فروردین ۱۳۹۷ تا اردیبهشت ۱۴۰۰ شرکت دباش سبزگستر ۱۹۵ میلیون و ۵۲۰ هزار و ۸۱۰ دلار ارز دریافت کرده است. یعنی دباش در دولت روحانی ۱۹۵ میلیون دلار ارز دریافت کرده که با ارز اعلامی سازمان بازرسی کل کشور (۳ میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار) فاصله زیادی دارد.
به بیان ساده تر، ۵.۷ درصد ارز دریافتی دباش در دولت روحانی (تا آخر) اردیبهشت) پرداخت که اگر سه ماه قبل از تشکیل دولت سیزدهم (از اردیبهشت که آخرین لیست تا مرداد اعلام شده است) و روند تخصیص ارز به همین صورت بوده است، می توان گفت ۳.۹۴ درصد ارز در دولت ریاست جمهوری پرداخت شده است. موضوعی که محسنی آزهی رئیس قوه قضائیه نیز در سخنان خود به مناسبت روز دانشجو به آن اشاره کرد. اکنون بررسی لیست های ارزی نشان می دهد که در هر دولتی دقیقاً چه میزان رانت ارزی به دباش تعلق گرفته است.
نکته دوم اینکه، در آخرین لیست های اعلام شده، ارز اصلی دریافتی دباش ۴۲۰۰ تومان بوده است. به طور دقیق ۱۵۰ میلیون و ۱۵۵ هزار و ۶۹۳ دلار ارز نیمایی به دباش و مابقی ۴۵ میلیون و ۳۶۵ هزار و ۱۱۷ دلار با نرخ نیمایی به این واردکننده چای پرداخت شد.
با توجه به اینکه قیمت دلار در بازار آزاد از ۵ هزار تومان است فروردین ۱۳۹۷ تا ۲۲ هزار تومان اردیبهشت ۱۴۰۰ متغیر وجود دارد. سود ارزهای دولتی دریافتی دباش در این مدت تقریباً قابل محاسبه است.
چند سوال از وزیر اقتصاد
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد در دیدار با دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد سخنانی قابل تأمل بیان کرد. وی از افزایش شفافیت گفت و از اقدامات انجام شده در این راستا در دولت سیزدهم دفاع کرد. وی گفت: فراموش کرده اید که شب انتخابات ریاست جمهوری در جیب یکی از کاندیداها کاغذی بود که گفتند من اینجا در جیبم هستم که ابربدهکاران بانک هستند. به نامزد دیگری حواله داد و گفت شما اسامی این بدهکاران را بخوانید، امروز نام تک تک شرکت هایی که ابربدهکار بانکی هستند هر فصل منتشر نمی شود، آیا این فشارها به دولت نیست؟
آقای خاندوزی که معتقد به شفافیت دولت است لطفا پاسخ دهید چرا از انتشار لیست دریافت کنندگان ارز جلوگیری کرده اند؟ لطفا پاسخ دهید چرا ارز با این حجم و ابعاد را به چای دباش پرداخت کنید اردیبهشت امسال هم ادامه داشت؟ لطفا پاسخ دهید چرا لیست تسهیلات بانکی تمامی بانک های کشور اعلام نمی شود؟ لطفا پاسخ دهید چرا اسامی ۶۰ مدیر متخلفی که در جریان ماجرای دبش برکنار شدند به قوه قضائیه داده نمی شود؟
۷.۵ سال ارز واردات چای به دباش داده شد
وزارت جهاد کشاورزی نیاز سالانه کشور به چای وارداتی را ۷۰ هزار تن اعلام کرده است. بر اساس جداول گمرک، ارزش هر کیلوگرم چای وارداتی به طور متوسط ۴.۶ دلار است. به این ترتیب نیاز کشور به چای خارجی به طور متوسط سالانه با ۴۴۸ میلیون دلار تامین می شود.
شرکت دابش سبزگستر ۳ میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار ارز دریافت کرده است. با این میزان ارز می شد ۷.۵ سال نیاز کشور به چای خارجی را تامین کرد.
در نظر بگیرید که دباش تنها واردکننده چای در کشور نیست و واردکنندگان دیگر نیز زیاد است و باید ارز واردات چای بین این واردکنندگان تقسیم می شد. اما طبق نامه ای که واردکنندگان چای در اسفند سال گذشته به سازمان بازرسی کل کشور نامه زدند و خبرگزاری تسنیم آن را منتشر کرد، تمام ارز چای به طور انحصاری به یک شرکت اختصاص یافت. نه به اندازه نیاز سالانه، بلکه بسیار بیشتر از نیاز کشور.
البته به نظر می رسد دباش در این دو سال مقداری از ارزها را به چای تبدیل کرده است. زیرا در آمار گمرک می بینیم که واردات چای از ۶۵ و ۷۵ هزار تن در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ۱۰۹ هزار تن در سال ۱۴۰۱ رسیده است.
بیش از بودجه ساخت و ساز
پس از انتشار خبر فساد دباش، رسانه ها این پول را با اجرای پروژه های مختلف مقایسه کردند. با این پول می توانستید ۲ برج خلیفه، نیروگاه هسته ای، ۳ پتروشیمی، مونتاژ بوئینگ و… بسازید، اما می خواهیم بگوییم این مقایسه ها را کنار بگذارید. در عوض این پول را با بودجه عمرانی کشور مقایسه کنید. بودجه ای که قرار است برای مردم رشد و شکوفایی اقتصادی به همراه داشته باشد.
همین دیروز حمید امانیحمدانی، معاون هماهنگی برنامه، بودجه و نظارت سازمان برنامه و بودجه کشور گفت: اعتبارات بودجه عمرانی سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۷۵ هزار میلیارد تومان از ابتدای سال تا پایان آبان ۱۱۶ هزار میلیارد تومان اعتبار به پروژه های عمرانی اختصاص یافته است.
وقتی ارزهای دریافتی دباش را معادل می کنیم، می بینیم که ۱۶۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان با قیمت ۵۰ هزار تومان به دلار دریافت کرده است که با احتساب تسهیلات بانکی که دریافت کرده، در مجموع ۱۷۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان گرفته است. تومان از منابع کشور. این رقم تقریبا معادل نیمی از بودجه عمرانی پیش بینی شده کشور در سال جاری و بیش از بودجه عمرانی اختصاص یافته در سال جاری است.
چطور ممکنه؟
یک تاجر معروف گفت: روند تخصیص ارز برای واردات بسیار پیچیده و طولانی است، فرآیند ثبت سفارش مجوزها و مشکلات خاص خود را دارد، خرید و فروش ارز در داخل یا خارج از کشور اصلا آسان نیست. ثبت سفارشی با این ابعاد گسترده مجاز است؟چگونه می توان این مبالغ هنگفت ارز را در شرایط سخت ارزی پرداخت کرد و چگونه می توان این ارزها را بدون تبدیل به چای یا خروج از مرز یا به قیمت آزاد در داخل فروخت؟ ممکن است مگر اینکه مرز تبانی و فساد از بین برود.»
