پروتئینی منحصربه‌فرد در بدن شترها و لاماها ممکن است از مغز در برابر آلزایمر محافظت کند
پروتئین های میکروسکوپی ساخته شده از آنتی بادی های حیواناتی مانند شتر و لاما می توانند به فضاهای داخل سلولی نفوذ کنند – کاری که هیچ نوع آنتی بادی دیگری نمی تواند انجام دهد. شواهد رو به رشد نشان می دهد که این مولکول های کوچک حتی ممکن است قادر به محافظت از مغز در برابر بیماری های دشوار و مقاوم به درمان مانند آلزایمر و اسکیزوفرنی باشند.
به گزارش افق میهن و به نقل از sciencealert; گروهی از دانشمندان مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) در مقاله‌ای جدید توضیح داده‌اند که این خط تحقیقاتی تاکنون به کجا رسیده است و در آینده چه جهتی دارد.
کارشناسان CNRS معتقدند که اندازه کوچک این مولکول ها ممکن است آنها را برای نفوذ به بافت مغز و درمان آن با عوارض جانبی کمتر ایده آل کند. با این حال، تاکنون تنها چهار نوع از این «نانو آنتی‌بادی‌ها» برای درمان سایر قسمت‌های بدن تأیید شده‌اند و هنوز در مغز مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
آنتی بادی ها و نانو آنتی بادی ها
آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی برای علامت گذاری مواد ناخواسته مانند ویروس ها، سموم و پاتوژن ها تولید می کند تا سیستم ایمنی بتواند آنها را شناسایی و از بین ببرد.
نانو آنتی بادی ها ساده شده و نسخه های بسیار کوچکتری از این پروتئین ها هستند. ساختار فشرده و هوشمند آنها به آنها اجازه می دهد تا به لایه های دفاعی ویروس نفوذ کنند و قسمت های خطرناک آن را از کار بیاندازند.
اعضای خانواده شترها – از جمله لاماها، شترها و آلپاکاها – به طور طبیعی پادتن های بسیار کوچکتری نسبت به انسان تولید می کنند. در آزمایشگاه، دانشمندان این آنتی بادی ها را حتی ده برابر کوچکتر از آنتی بادی های Y شکل معمولی (ایمونوگلوبولین G) ساخته اند.
جالب است بدانید که کوسه ها نیز نانو آنتی بادی تولید می کنند، اما از آنجایی که شتر از نظر بیولوژیکی به انسان نزدیکتر است، سیستم ایمنی آنها گزینه مناسب تری برای استفاده در پزشکی بشر در نظر گرفته می شود.
گامی جدید برای درمان بیماری های مغزی
نانو آنتی‌بادی‌های مشتق‌شده از شتر قبلاً نتایج امیدوارکننده‌ای در درمان آنفولانزای A و B، ویروس نورا (عامل بیماری‌های گوارشی)، کووید-۱۹ و حتی HIV نشان داده‌اند.
مدت‌ها تصور می‌شد که این نانو آنتی‌بادی‌ها برای درمان اختلالات مغزی مفید نیستند، زیرا کلیه‌های انسان آنها را قبل از رسیدن به مغز از خون خارج می‌کنند. همچنین عبور از سد خونی مغزی – که مانند دروازه ای محافظ از ورود مواد ناخواسته به مغز جلوگیری می کند – غیرممکن به نظر می رسید.
اما در تحقیقات جدید دانشمندان توانسته اند بر این موانع غلبه کنند. آزمایش‌های روی حیوانات نشان داده‌اند که نانو آنتی‌بادی‌های مهندسی‌شده می‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند و مولکول‌های کلیدی مرتبط با علائم آلزایمر مانند تاو و آمیلوئید بتا را هدف قرار داده و از بین ببرند.
فیلیپ راندار، نوروفارماکولوژیست CNRS می گوید:
“نانو آنتی بادی های شتر در حال آغاز عصر جدیدی در درمان های بیولوژیکی برای اختلالات مغزی هستند و درک ما از درمان های دارویی را متحول می کنند. ما معتقدیم که این مولکول ها می توانند نسل جدیدی از داروهایی باشند که بین آنتی بادی های کلاسیک و داروهای شیمیایی کوچک قرار دارند.”
چالش های پیش رو
البته روندار تاکید می کند که قبل از استفاده از این داروها در مغز انسان باید از پایداری، تا شدن مناسب و تجمع نکردن آنها در بدن اطمینان حاصل کرد.
پیر آندره لافون، متخصص ژنومیک عملکردی در CNRS، توضیح می دهد:
این نانوپروتئین ها بسیار محلول هستند و می توانند به طور غیر فعال وارد مغز شوند. در مقابل، داروهای مولکولی کوچکی که برای عبور از سد خونی مغزی طراحی شده اند، معمولا چربی دوست هستند که جذب موثر را کاهش می دهد، خطر چسبندگی ناخواسته بافت ها و عوارض جانبی را افزایش می دهد.
دانشمندان همچنین باید بفهمند که نانو آنتی بادی ها چگونه از سد خونی مغزی عبور می کنند و چه مدت در مغز می مانند تا بتوانند دوز مناسب را تعیین کنند. از سوی دیگر، طراحی فرمولاسیون دارویی پایدار با کیفیت بالینی که بتواند در طولانی مدت نگهداری و حمل و نقل را تحمل کند، ضروری است.
لافون می افزاید:
آزمایشگاه ما مطالعه این پارامترها را برای چندین نانو آنتی بادی نافذ به مغز آغاز کرده است و نتایج اولیه نشان می دهد که شرایط درمانی آنها با درمان های مزمن سازگار است.
شاید روزی در آینده از شترها برای حفظ خاطراتمان تشکر کنیم – اما هنوز راه زیادی در پیش است.
